272 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4
andar jhaghaDA kare chhe tem bhagavAnano virah thayA pachhI mArgamAn agnAnIo moTI gaDabaD UbhI karI rahyA chhe. paN bhAI! mArga tun kahe chhe evo nathI. A ja mArga chhe. vyavahAr chhe to samyagdarshan thayun chhe em nathI. samyagdarshananI paryAy trikALI shuddha dravyanA Ashraye utpanna thaI chhe. shuddhanA Ashraye eTale dravyanI sanmukh thaIne te paryAy pragaTI chhe; paN dravyanA kAraNe te paryAy pragaTI chhe em nathI. te paryAy potAthI thaI chhe em bhagavAn pokAr karIne yathArtha tattva kahe chhe. dravya kharekhar to nirmaL paryAyanun paN kartA nathI. dravyasvabhAv chhe te paryAyanun kartA nathI. are bhAI! mokShamArganI paryAyanun dravya kartA nathI. paramAtmaprakAsh dohA 68mAn ane samayasAranI gAthA 320nI jayasenAchAryanI TIkAmAn A vAt spaShTapaNe Ave chhe. tyAre pravachanasAr gAthA 189mAn (TIkAmAn) em kahyun chhe ke-“rAgapariNAm ja AtmAnun karma chhe, te ja puNyapAparUp dvait chhe, rAgapariNAmano ja AtmA kartA chhe, teno ja grahanAr ane chhoDanAr chhe;-A, shuddha dravyanA nirUpaN svarUp nishchayanay chhe.” paryAy potAthI thaI chhe tethI tene nishchayanay kahyo chhe. AtmA vikAr kare ane vikAr chhoDe e shuddhanayanun kathan chhe. eTale ke vikAr potAthI thAy chhe mATe tene shuddha dravyanA nirUpaN svarUp nishchayanay kahyo chhe. nimittanI apekShA vinA vikAr potAmAn thAy chhe mATe tene shuddhanay kahyo chhe. nishchayanay kevaL svadravyanA pariNAmane darshAvato hovAthI tene shuddha dravyanun kathan karanAr kahyo chhe. ane vyavahAranay paradravyanA pariNAmane AtmapariNAm darshAvato hovAthI tene ashuddha dravyanun kathan karanAr kahyo chhe. vikArI pariNAm dravyakarmanA nimittathI thayA chhe e ashuddhanayanun kathan chhe ane vikArI pariNAm potAthI thayA chhe e shuddhanayanun kathan chhe. “shuddhapaNe tathA ashuddhapaNe banne prakAre dravya pratIt karAy chhe. parantu ahIn nishchayanay sAdhakatam hovAthI grahaN karavAmAn Avyo chhe; (kAraN ke) sAdhya shuddha chhe tethI dravyanA shuddhatvano dyotak hovAne lIdhe nishchayanay ja sAdhakatam chhe, paN ashuddhatvano dyotak vyavahAranay sAdhakatam nathI.” A gney adhikAr chhe mATe rAg, dveSh, puNya, pAp, dayA, dAn ane mithyAtvabhAv potAnI paryAyamAn potAthI thAy chhe te shuddhanayanun kathan chhe em kahyun chhe. shuddhanay sAdhakatam chhe mATe ashuddhanayanun lakSha chhoDI de-em kahe chhe prashna– dravyasAmAnyanun Alamban ja upAdey chhe, chhatAn ahIn rAgapariNAmanA grahaN- tyAgarUp paryAyono svIkAr karanAr nishchayanayane upAdey kem kahyo chhe? uttara– ‘rAgapariNAmano karanAr paN AtmA ja chhe ane vItarAgapariNAmano karanAr paN AtmA ja chhe; agnAnadashA paN AtmA svatantrapaNe kare chhe ane gnAnadashA paN AtmA svatantrapaNe kare chhe’-AvA yathArtha gnAnanI andar dravyasAmAnyanun gnAn garbhitapaNe samAI ja jAy chhe.