samayasAr gAthA-108 ] [ 177
‘jem prajAnA guNadoShone ane prajAne vyApyavyApakabhAv hovAne lIdhe svabhAvathI ja (prajAnA potAnA bhAvathI ja) te guNadoShonI utpatti thatAn-joke te guNadoShone ane rAjAne vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe topaN-‘‘temano utpAdak rAjA chhe’’ evo upachAr karavAmAn Ave chhe;....’
lokamAn kahevAy chhe ke ‘jevo rAjA tevI prajA.’ A to kathanamAtra chhe, nimittanun kathan chhe. bAkI rAjAnI paryAy rAjAmAn ane prajAnI paryAy prajAmAn chhe. prajAnA guNadoSh ane prajAne vyApyavyApakabhAv chhe. parantu prajAnA guNadoSh ane rAjAne vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe. rAjAnA kAraNe kAI prajA guN ke doSh karatI nathI. rAjA potAnA duShTa pariNAmathI narakagatimAn jAy, ane prajA potAnA guNathI mokShapad pAme. bhAI! darek dravya svatantra chhe. rAjA tevI prajA e to vyavahAr karyo chhe, bAkI e kAI vAstavikatA nathI.
prajAnA potAnA bhAvathI potAnA guNadoShanI utpatti thAy chhe. prajAnA guNadoShane rAjA utpanna kare chhe vA rAjAnA kAraNe prajAmAn guNadoSh utpanna thAy chhe em nathI, kemake prajAnA guNadoSh vyApya ane eno rAjA vyApak-evo vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe. Am chhe chhatAn prajAnA guNadoShano utpAdak rAjA chhe evo upachAr karavAmAn Ave chhe. ‘bAp evA beTA’ e paN nimittanun upachArakathan chhe. bAp hoy te narke jAy ane dIkaro mokSha jAy. tIvra mAnAdi kaShAy karIne bAp DhoragatimAn jAy ane mandarAganA pariNAmathI yukta dIkaro marIne svarge jAy, vA manuShya thAy. ‘bAp evA beTA’ e kayAn niyam rahyo? e to mAtra upachArakathan chhe.
A strIne lokamAn ardhAnganA nathI kahetA? em ke mArun aDadhun ang ane strInun aDadhun ang em be maLIne ek chhIe. dhULey ek nathI, sAmbhaLane. strI marIne svarge jAy ane pati duShTabhAvathI marIne narke jAy; kayAn ekapaNun rahyun? are! jIv parane potAnun mAnI mAnIne anantakALathI marI rahyo chhe-rajhaLI rahyo chhe! vAstavamAn koI koInun kAI karatun nathI. paradravyanI paryAyane jIv kare chhe em kahevun te upachArakathan chhe.
have kahe chhe-‘tevI rIte pudgaladravyanA guNadoShone ane pudgaladravyane vyApya-vyApakabhAv hovAne lIdhe sva-bhAvathI ja (pudgaladravyanA potAnA bhAvathI ja) te guNadoShonI utpatti thatAn-joke te guNadoShone ane jIvane vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe topaN-‘‘temano utpAdak jIv chhe’’ evo upachAr karavAmAn Ave chhe.’
sva-bhAvathI ja eTale ke pudgaladravyanA potAnA bhAvathI ja jaD karma bandhAy chhe. karmanI prakRitinA guNadoShane ane AtmAnA vikArI bhAvane nimittanaimittikasambandh chhe, paN