samayasAr gAthA-14p ] [ 31
ahIn A (mokShamArganA) pariNAmane jIvanA kahyA ane shubhAshubh bhAvane pudgalamAn nAkhyA.
vaLI tattvArthasUtramAn adhyAy benA pratham sUtramAn shubhAshubh bhAvane jIvatattva kahyun chhe. pAnchey bhAvane jIvatattva kahyun chhe. tyAn apekShA em chhe ke shubhAshubh bhAv jIvanI paryAyamAn thAy chhe mATe ene jIvatattva kahyun chhe. e paryAyanayano-vyavahAranayano granth chhe ne! temAn vyavahAranayanathI shubhAshubh bhAvane jIvanA kahyA chhe. jyAre ahIn rAgadveShanA je shubhAshubh pariNAm te agnAnamay hovAthI jIvanA pariNAm nathI ane tethI nishchayathI pudgalanA pariNAmamay chhe em kahyun chhe.
juo, AchAryashrI kundakundadev AchAryashrI umAsvAmInA guru hatA. guru (kundakundAchArya) shubhAshubh bhAvane pudgalanA kahe ane shiShya (umAsvAmI) tene jIvatattva kahe! AvaDo moTo pher! bhAI! emAn virodh to kAI nathI. gurunun kathan nishchayanayanA Ashraye chhe ane shiShyanun kathan vyavahAranayathI chhe. jinavANImAn jyAn je nayavivakShAthI kathan karyun hoy tene te pramANe yathArtha samajavun joIe.
‘सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्गः’ evun je sUtra chhe te paryAyArthikanayanun kathan chhe, nishchayanayanun nahi. nishchayathI to trikALI shuddha dravyano je Ashray ek ja mokShamArga chhe. samyagdarshan-gnAn-chAritranA pariNAm jene ahIn jIvanA pariNAm kahyA te bhedarUp paryAyArthikanayanun kathan chhe. pravachanasAr gAthA 242 mAn Ave chhe ke-‘‘te bhedAtmak hovAthI ‘samyagdarshan-gnAn-chAritra mokShamArga chhe’ em paryAyapradhAn vyavahAranayathI tenun pragnApan chhe; te (mokShamArga) abhedAtmak hovAthI ‘ekAgratA mokShamArga chhe’ em dravyapradhAn nishchayanayathI tenun pragnApan chhe.’’
samayasAr kaLashaTIkA, kaLash 16 mAn kahyun chhe ke-nishchay samyagdarshan-gnAn-chAritranA je nirmaL pariNAm chhe e bhed chhe, paryAy chhe mATe mechak chhe, malin chhe ane tethI vyavahAr chhe; ane abhedathI je AtmA ekasvarUp chhe te amechak chhe, nirmaL chhe. bhAI! shailI to juo! kayAn kem kahyun chhe enI khabar vinA ekAnta khenchI jAy e chAle nahi. kaLash-TIkAkAre mokShamArganA pariNAmane bhed paDato hovAthI mechak kahyA ane samyaggnAn dIpikAmAn shrI dharmadAs kShullakajIe ene ashuddha kahyA chhe. mokShanA pariNAm e bhed chhe, mechak chhe, mATe ashuddha chhe.
ahIn kahe chhe-mokShamArga to kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe. A abhedathI vAt karI chhe. ane bandhamArga kevaL pudgalanA pariNAmamay ja chhe. matalab ke karma ek bandhamArganA Ashraye ja chhe, mokShamArgamAn thatun nathI; mATe karma ek ja chhe.
‘A pramANe karmanA shubhAshubh bhedanA pakShane gauN karI teno niShedh karyo.’