102 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-6 sivAy samyagdarshan antarasthiratA karI shakatA nathI. joke pote sadAy satsvarUpe antaramAn virAjamAn chhe ane antarmukh thaI ekAkArarUpe-chidAkArapaNe pariNamatAn enI prApti sulabh chhe topaN svarUpanAn gnAn-shraddhAn nahi hovAthI paryAyamAn enI prApti thavI dohyalI-durlabh kahI chhe. AtmAno anubhav karyA vinA rAg vaDe AtmaprApti thavI durlabh chhe.
ahIn kahe chhe-gnAnarUpe pariNamelA gnAnIne vrat, tap, shIl, sanyam Adi shubhakarmo nahi hovA chhatAn mokShano sadbhAv chhe arthAt te (gnAnI) mokShane pAme chhe; ane agnAnarUpe pariNamelA agnAnIne vrat, tap, shIl, sanyam Adi shubhakarmo hovA chhatAn, te saghaLAn bandhanAn kAraN hovAthI mokShano asadbhAv chhe arthAt agnAnI mokShane pAmato nathI, bandhane ja pAme chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
ahAhA...! kaLashe kaLashe ane gAthAe gAthAe keTalA khulAsA karelA chhe. kahe chhe-‘यद् एतद्’ je A gnAnasvarUp AtmA dhruvapaNe ane achaLapaNe gnAnasvarUpe thato-pariNamato bhAse chhe ‘अयं शिवस्य हेतुः’ te ja mokShano hetu chhe. shun kahyun? dhruvapaNe eTale nishchayapaNe-nakkIpaNe ane achaLapaNe eTale na phare e rIte gnAnasvarUpe thato eTale atIndriy AnandanA svAde pariNamato je A bhagavAn AtmA chhe te ja mokShano hetu chhe.
rAgano je svAd chhe te dukh chhe. ashubharAg-kAm, krodh, mAn, mAyA, lobh, viShayavAsanA ityAdi tIvra dukh chhe to shubharAg-dayA, dAn, vrat, tap, shIl ityAdi paN dukharUp ja chhe, AkuLatA ja chhe. ane e bannethI rahit bhagavAn AtmA chhe jeno gnAn ane Anand svabhAv chhe. AvA gnAnAnandasvabhAvI bhagavAn AtmAnun atIndriy gnAn ane AnandarUpe pariNamavun e ja mokShanun kAraN chhe. have kAraN darshAve chhe-
‘यतः’ kAraN ke ‘तत् स्वयम् अपि शिवः इति’ te pote paN mokShasvarUp chhe. juo, AtmA pote mokShasvarUp ja chhe ane tenun pariNaman paN mokShasvarUp ja chhe. ahAhA...! vastusvabhAv rAgathI bhinna mokShasvarUp chhe. tethI tenun pariNaman je mokShasvarUp chhe te ja mokShanun kAraN thAy chhe. have AvI vAt bahu AkarI lAge mANasane. shubhathI thAy em mAne chhe ne? tethI AkarI lAge chhe paN shun thAy? have kahe chhe-
‘अतः अन्यत्’ tenA sivAy je anya kAI chhe ‘बन्धस्य’ te bandhano hetu chhe. gnAn ane AnandanA pariNAm sivAy bIjun je kAI eTale shubhAshubharAganA pariNAm