230 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-6
bahu jhINI vAt. A vANiyAne Avun vichAravAno vakhat kayAnthI maLe? Akho divas vepAr-dhandhAmAn paisA kamAvAnI majurImAn paDayA rahe temane kayAnthI navarAsh maLe? paN are! e shun chhe bApu? A paisAnA DhagalA to paisAmAn chhe; e kayAn tArAmAn garI gayA chhe? ene dekhIne A mArA chhe evI mamatA tArAmAn to chhe. e mamatA chhe te ekalun dukh chhe, ane enun phaL paN bahu Akarun chhe. ahIn kahe chhe-e dukh pote utpanna karyun chhe, paisAne laIne ke karmane laIne thayun chhe em nathI.
karma-AsravaNanA nimittapaNAnun nimitta rAg-dveSh-moh chhe ke jeo agnAnamay AtmapariNAmo chhe. jIvane je rAg-dveSh-mohanA pariNAm thayA te parane kAraNe thayA chhe em nahi paN te potAne kAraNe karelA agnAnamay AtmapariNAm chhe. ahA! mithyAtva ane shubhAshubhabhAv, puNya-pApanA bhAv-e badhA agnAnamay AtmapariNAm chhe. paradravyane emAn shun sambandh chhe? paradravya paradravyamAn chhe; ane AtmA pote potAnA vikAr ke avikAramAn rame temAn paranI sAthe kAI sambandh nathI. pravachanasAr (gAthA 67) mAn to em kahyun chhe ke-pAnch indriyanA viShayo AtmAne rAg-dveSh karAvavAne asamartha-akinchitkar chhe. jem karma rAg-dveSh karAvavAne asamartha chhe tem nokarma paN rAg-dveSh karAvavA akinchitkar chhe.
karmano uday je pramANe Ave te pramANe rAgAdi pariNAm karavA ja paDe, karma nimitta thaIne Ave eTale jIve vikAr karavo ja paDe e vAt yathArtha nathI. gommaTasAr Adi shAstramAn je anek vyavahArathI karelAn kathano Ave-jemake karmanun jor chhe mATe nigodanA jIvo nigod chhoDatA nathI ityAdi-e badhAn nimittanun gnAn karAvanArAn nimittanI mukhyatA karIne karavAmAn AvelAn kathano chhe. nimitta shun hoy chhe evun tyAn gnAn karAvyun chhe em samajavun. bhAI! vItarAg mArgamAn pUrvApar virodhavALI vAt hoy nahIn. A to vItarAg sarvagna parameshvaranI vANI chhe. temAn je apekShAthI kathan hoy tene yathArtha samajavun joIe.
pahelAn eTalun kahyun hatun ke-Asravo potAnA pariNAmanA nimitte eTale ke Ashraye thatA hovAthI teo jaD nahi paN chidAbhAs chhe. vaLI tene ja pachhI agnAnamay AtmapariNAm kahyA. rAg, dveSh ane mohanA pariNAm agnAnamay AtmapariNAm chhe em kahyun. have kahe chhe-teo ‘mithyAtvAdi pudgal pariNAmone AsravaNanA nimittapaNAnA nimittabhUt hovAthI rAg-dveSh- moh ja Asravo chhe.’ joyun? pahelAn jUnAn karmane kharekhar Asrav kahyA hatA ane have ahIn chetananA rAg-dveSh-moh-te ‘ja’ kharekhar Asrav chhe em lIdhun; ‘ja’ nAkhyo. chhe, pAThamAn (TIkAmAn) ‘एव’ shabda paDayo chhe.
bhAI! potAno abhiprAy chhoDIne AchArya bhagavAnano abhiprAy shun chhe, teo shun kahevA mAge chhe te samajavAno prayatna karavo joIe. shAntithI, dhIrajathI, jignAsu thaIne svAdhyAy kare nahi to vAt yathArtha kem samajamAn Ave? (na Ave).