76] [pravachan ratnAkar bhAg-8 paN chhe, paN potAne rAganun kartApaNun uDI jAy chhe ne pote mAtra gnAtA-draShTApaNe rahI jAy chhe. A pramANe be siddhAnt nakkI thayA-
1. vastumAn pratyek pariNaman svakALe kramabaddha ja thAy chhe. 2. svanA Ashraye ja dharma thAy chhe. bhAI! A vastunI sthiti chhe. AmAn nyAy samajAy chhe kAI? ‘nyAy’mAn ‘nI- nay’ dhAtu chhe. nay eTale dorI javun-jevI vastunI sthiti chhe tenA prati gnAnane dorI javun enun nAm nyAy chhe.
ahA! kahe chhe-par jIvone pratikUL sAmagrI daIne tene dukhI karun-evo adhyavasAy agnAn chhe, mithyAtva chhe. kem? kemake pratikUL sAmagrI to enA abhyantar pApanA udayanA kAraNe Ave chhe. bhAI! A paN nimittanun kathan chhe; kemake pApano uday bhinna chIj chhe ane pratikUL sAmagrI bhinna chIj chhe. beyanA darajjA bhinna chhe, banne bhinna bhinna chhe. juo, ahIn ene pApano uday chhe, ane te ja kALe ene pratikUL sAmagrInun tenA potAnA kAraNe Avavun chhe. Avo paraspar nimitta-naimittikabhAv chhe tene joIne pApanA udayanA kAraNe ene pratikUL sAmagrI AvI em vyavahArathI kahevAmAn Ave chhe. AvI vAt chhe.
tevI ja rIte hun bIjAne AhAr, pANI, auShadh ityAdi ApIne sukhI karun-evo adhyavasAy agnAn chhe, mithyAdarshan chhe. kemake anukUL sAmagrI to enA puNyanA udayanA kAraNe Ave chhe. A paN nimittanun kathan chhe, kemake puNyano uday ane anukUL sAmagrI banne judI judI chIj chhe. ahIn ene puNyano uday hoy te kALe anukUL sAmagrInun Avavun enA potAnA kAraNe thAy chhe evo nimitta-naimittikasambandh joIne puNyanA udayathI anukULatA maLI, sukh thayun em vyavahArathI kahevAmAn Ave chhe. ahA! vItarAganun nirAlambI tattva ekalA nyAyathI bharelun chhe, paN te antaranA puruShArtha vaDe ja pAmI shakAy em chhe.
jene evo adhyavasAy chhe ke ‘hun bIjAne sukhI karI daun’ tene adhyavasAy bandhanun kAraN chhe; shubh-puNyabandhanun kAraN chhe topaN te bandhanun ja kAraN chhe, jarAy nirjarAnun kAraN nathI. tathA ‘bIjAne hun dukhI karI daun’, evo je adhyavasAy chhe te pApabandhanun kAraN chhe. tyAn bIjAne je sukh-dukh thAy te to tenA antarang puNya-pApanA udayanA kAraNe chhe, AnA adhyavasAyanA kAraNe nahi. bhAI! bIjo bIjAne sukhI-dukhI karI shake chhe-em chhe ja nahi. A vAt atyAre chAlatI nathI eTale lokone kaThaN paDe chhe, paN shun thAy? ene bichArAne tattvanI khabar nathI ke shun AtmA, shun pariNAm ne shun bandhan? AndhaLe-baherun kUTe rAkhe chhe. paN bhAI! enAthI sansAr maLashe; iShTa-aniShTa sanjog maLashe, paN AtmA nahi maLe.