106 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-9
have AvI vAt bIje kyAn chhe? ek digambaramAn chhe. paN temAny (digambar sampradAyamAny) atyAre A vAt A rIte chAlatI nathI; ghaNo pheraphAr chhe. ahA! samyagdraShTine samyagdarshananI je dashA thaI teno viShay je dhruv dashAvAn temAn, kahe chhe, palaTatI bandh-mokShanI dashAono abhAv chhe. bandh-mokShanA pariNAm to utpAd-vyayarUp palaTatA pariNAm chhe teno dhruvamAn abhAv chhe. ‘उत्पादव्ययध्रौव्ययुक्तं सत्’ - em Ave chhe ne? temAn dhruv je trikALI sat chhe temAn utpAd-vyayano abhAv chhe arthAt dhruv utpAd-vyayane (palaTatI paryAyane) karatun nathI em kahe chhe. bApu! bhagavAnanA mAragaDA judA chhe bhAI!
mokShamahalakI paratham sIDhI.... ahAhA...! Avun samyagdarshan koI alaukik chIj chhe; ane munipaNAnI to shI vAt! traN kaShAyanA abhAv sahit jene antaramAn prachur Anandano svAd anubhav chhe ane bahAramAn jene vastrano ek dhAgoy nathI, jangalamAn jeno vAs hoy chhe. ahA! e digambar santonI shI vAt karavI? chhaThThe-sAtame guNasthAne jhUlatA e mokShamArgI munivaronI dashA mahA alaukik hoy chhe. bApu! muni e to sAkShAt dharma-mokShamArganun svarUp chhe. ahIn kahe chhe-e mokShamArganI dashAne trikALI dhruv dravya karatun nathI. lyo, AvI koI bhAgyashALI hoy ene ruche evI vAt chhe. (bhagavAn! tun ruchi to kar em kahevun chhe.)
AtmA ek gnAyakabhAvarUp shuddha dravyArthikanaye shuddha pAriNAmik paramasvabhAvabhAvarUp chhe. AvA paramasvabhAvabhAvanI bhAvanAthI mokShamArga pragaTe chhe. A bhAvanArUp mokShamArga te paryAy chhe. bandh-mokShanI palaTanA te paryAyamAn thAy chhe, dravyamAn nahi. dhruv dravya chhe te bandh-mokShanI paryAyarUp thatun nathI. paryAyano kartA paryAyadharma chhe. paryAy chhe kharI, paN te trikALI dhruv dravyarUp nathI. dravyadraShTino te viShay nathI. arthAt, dravyane dekhanArI draShTimAn paryAy gauN chhe. A pramANe dravyArthikanaye jIvadravya bandh-mokShanA kAraN ne pariNAmathI rahit chhe.
bandh ne mokShanAn kAraN te banne paryAyarUp chhe. jIvanA ashuddha pariNAm te bandhanun kAraN chhe ane shuddha pariNAm te mokShanun kAraN chhe. A pariNAm te paryAyarUp chhe. tyAn paradravya to bandh-mokShanun kAraN nathI, shuddha dravyarUp pAriNAmik paramabhAv paN bandh- mokShanun kAraN nathI, jo te pote (dhruv dravyabhAv) bandhanun kAraN hoy to trikAL bandh ja thayA kare; jo te mokShanun kAraN hoy to trikAL mokSha hoy. athavA pAriNAmik bhAv pote sarvathA paryAyarUp thaI jAy to paryAyanI sAthe te paN nAsh pAmI jAy. Am A nyAyathI siddha thayun ke bandh-mokShanA pariNAm ane tenAn kAraN paryAyamAn chhe paN trikALI dhruv dravya shuddha ek paramabhAvasvarUp vastu