samayasAr gAthA 320 ] [ 143 karato kyAnno kyAy chAlyo jaIsh; A bhavabhramaNanA pravAhamAn tun kyAy taNAI jaIsh.
bhAI! AtmAnA potAnA andaranA bhAvonI A vAt chhe. temAn shuddhapAriNAmik- bhAv chhe te trikAL paramabhAv chhe, temAn utpAd-vyay nahi ne teno kadIy abhAv nahi evo shAshvat dhruv ekarUpabhAv chhe. paryAyarUp je chAr bhAvo chhe te utpAd-vyayarUp chhe. ashuddhatAno vyay thaIne anshe shuddhatArUp mokShamArga pragaTe, ne mokShamArgano vyay thaIne pUraN mokShadashA pragaTe; paN je paramabhAvarUp dravya chhe teno vyay paN na thAy ane te navo pragaTe paN nahi. A rIte palaTatI paryAy, ne trikAL Takatun dravya -Avun vastusvarUp chhe. dravya apekShAe vastu apariNAmI akriy ane paryAy apekShAe pariNamanashIl sakriy chhe. shrI sarvagnadeve Avun dravya-paryAyarUp vastunun svarUp upadeshyun chhe. temAn kahe chhe-dravya- paryAy sarvathA abhinna nathI, kathanchit bhinna chhe. ahA! sarvathA bhinna nahi, sarvathA abhinna nahi-Avun vastunun svarUp chhe. sarvathA bhinna hoy to vastu avasthA vagaranI thaI jatAn vastu ja na rahe; tathA sarvathA abhinna hoy to paryAyano nAsh thatAn dravyano nAsh thaI jAy arthAt vastu ja na rahe. mATe dravya-paryAy kathanchit bhinna chhe e yathArtha chhe.
shAstramAn ‘उत्पादव्ययध्रोव्ययुक्तम् सत्’ kahyun chhe. dhruvatA eTale Takavun, utpAd-vyay eTale badalavun. ahA! TakIne badale, ne badalavA chhatAn TakI rahe evun AshcharyakArI vastunun satsvarUp chhe. dravya avinAshI, paryAy vinAshI-em dravya-paryAy banne sarvathA ek nathI. trikALI shuddha dravyanA lakShe shraddhA-gnAn-ramaNatArUp je enI nirmaL dashA pragaTI chhe te mokShadashAnun kAraN kharun, paN te dashA pote to mokShadashA thatAn vyay pAmI jashe, jyAre dravya TakIne trikAL Ubhun raheshe. A pramANe dravya ane paryAy em vastunA banne anshomAn bhinnatA chhe. aho! Avun vastusvarUp samajatAn anshabuddhi TaLIne dravyadraShTi thAy chhe.
juo, AtmAmAn ek paryAyaansh chhe; agnAn TaLIne gnAn thavun, ashuddhatA TaLIne shuddhatA thavI ityAdi navun navun kArya paryAyamAn ja thAy chhe. tyAn je paryAyanun astitva ja na mAne tene to navun kAI kArya thatun ja nathI, arthAt tene potAnA agnAnabhAvane kAraNe sansAr maTato ja nathI. vaLI koI ekalI paryAy sAmun ja joyA kare ne dravyanA shuddhasvabhAvanun lakSha na kare tene paN ashuddhatA TaLIne shuddhatA thatI nathI. paryAyanI shuddhatA to trikALI shuddha dravyanA Ashraye thAy chhe; dravyasvabhAvamAn antarmukh ekAgra thayA vagar paryAyanI shuddhatA thatI nathI. dravyane na mAne toy shuddhatA na sadhAy, ne paryAyane na mAne toy shuddhatA na sadhAy. ekAnte paryAyane ja vastu mAnI le to paryAyano vyay thatAn ja vastuno nAsh-abhAv thaI jAy. paN