324 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-9 nathI, paN satRuShNa rAgI jIvo tyAn badhA dukhI ja chhe. tyAn jIvane rAg thAy te kAI sAmagrIne laIne nathI paN potAnA kAraNe thAy chhe. bahAramAn sAmagrI pratikUL hoy to je dukh thAy te sAmagrIne laIne nathI paN potAnA rAg-dveShanA pariNAmanun phaL je dukh te potAne potAthI thAy chhe ane teno bhoktA jIv pote chhe.
jIvane je rAganA pariNAm thAy emAn jIv ananya chhe kemake rAganA pariNAm ane AtmAne ekadravyapaNun chhe. tevI rIte tene rAganun phaL je dukh Ave tenAthI paN jIv ananya chhe, tanmay chhe, kemake dukh-pariNAmane ane AtmAne ekadravyapaNun chhe. mATe, kahe chhe, pariNAm-pariNAmIbhAvathI tyAn ja kartAkarmapaNun ane bhoktA-bhogyapaNun hovAno nishchay chhe.
ek bAju kahe ke-shubharAg chhe te jIvanA pariNAm jIvathI ananya chhe ane vaLI bIjI bAju kahe ke-shubharAg chhe te pudgalanA pariNAm chhe, jIvathI anya chhe. have AmAn samajavun shun?
samAdhAna– bhAI! jyAn je apekShAe vAt hoy tene te rIte yathArtha samajavI joIe. shuddha svabhAvanI draShTinI apekShAe rAganA pariNAmane anya kahyA chhe, kemake svabhAv ne svabhAvanI draShTimAn rAg nathI; vaLI pudgalakarmanA nimitte rAg utpanna thAy chhe tethI tene pudgalanA pariNAm kahyA chhe.
parantu agnAnI jIvane anAdithI svabhAvanun bhAn nathI, ne paryAyamAn je rAg thAy chhe tene karmajanya mAne chhe. tene kahyun ke rAg chhe te tArI paryAyamAn thAy chhe ane te paryAy tArAthI ananya chhe mATe tun eno kartA chho, koI par eno kartA nathI. paryAyamAn agnAnIne je mithyAtvAdi pariNAm thAy te tenAthI ananya chhe, judA nathI. paradravyanA pariNAm jem jIvathI atyant bhinna chhe tem rAgAdi pariNAm jIvathI bhinna nathI. tethI jIv potAnA (agnAnamay) bhAvano kartA ne potAnA bhAvano bhoktA chhe e nishchay chhe. AvI vAt chhe. samajANun kAI....? ahA! Am samajIne jIv jyAre antasvabhAvanI sanmukh thAy tyAre tene samyagdarshan pragaT thAy chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘ननु परिणामः एव किल विनिश्चयतः कर्म’ kharekhar pariNAm chhe te ja nishchayathI karma chhe, ane ‘सः परिणामिनः एव भवेत्, अपरस्य न भवति’ pariNAm potAnA