pa6 pravachan ratnAkar bhAg-11
chhae dravyamAn kALalabdhi chhe. dravyanI pratyek paryAy svakALe pragaT thAy tenun nAm kALalabdhi chhe, te enI janmakShaN chhe. paryAy potAnA svakALe pragaT thAy evo ja gneyano svabhAv chhe. shrI jayasenAchAryadeve pravachanasAranA gneyAdhikArane samyagdarshanano adhikAr kahyo chhe. gneyano svabhAv ja evo chhe ke je samaye je paryAy thavAnI hoy te ja thAy; te tenI janmakShaN chhe em samyagdraShTi pratIti kare chhe. samyagdarshanano viShay bhale abhed ek gnAyak chhe, paN gnAnapradhAn shailIthI gnAn ane gney-bannenI yathArtha pratItine samyagdarshan kahevAmAn Ave chhe. ekalA dravyanI abhed draShTi te samyagdarshan-e darshanapradhAn kathan chhe. jyAre-
pravachanasAr gAthA 242mAn gnAnapradhAn shailIthI samyagdarshananI vyAkhyA karI chhe. tyAn kahyun chhe-“gneyatattva ane gnAtRutattvanI tathA prakAre (jem chhe tem, yathArtha) pratIti jenun lakShaN chhe te samyagdarshanaparyAy chhe; gneyatattva ane gnAtRutattvanI tathAprakAre anubhUti jenun lakShaN chhe te gnAnaparyAy chhe; gney ane gnAtAnI je kriyAntarathI nivRutti tenA vaDe rachAtI draShTignAtRutattvamAn pariNati jenun lakShaN chhe te chAritraparyAy chhe.”
juo, ahIn gnAnapradhAn shailIthI samyagdarshananI vyAkhyA chhe. draShTipradhAn kathanamAn ekalA abhedanI shraddhAne samyagdarshan kahyun chhe. shrImad rAjachandrarachit AtmasiddhimAn ‘anubhav, lakSha, pratIt’-em shabdo Ave chhe. tyAn anubhav te chAritraparyAy, lakSha te gnAnanI paryAy ne pratIt te shraddhAnI paryAy chhe. pravachanasAramAn anubhavane gnAnaparyAy kahI chhe, tathA shubharAganI kriyAthI nivRutti ane jANanAr-dekhanAr svabhAvamAn ramaNatAne chAritranI paryAy kahI chhe. nagnadashA ane panch-mahAvratanI kriyA e kAI vAstavik chAritra nathI.
prashna– to samyagdarshan be prakAranun chhe? uttara– nA, samyagdarshan be prakAre nathI. samyagdarshan to ekalI nirvikalpa pratItirUp ek ja prakAranun chhe; tenun kathan be prakAre chhe-ek darshanapradhAn ane bIjun gnAnapradhAn. pravachanasAramAn gnAnapradhAn nirUpaN chhe, samayasAramAn darshanapradhAn nirUpaN chhe.
ahAhA...! je jIv vibhu evA potAnA shuddha chaitanyasvarUpano vishvAs-pratIti karI temAn ja Thare chhe te anant guNanI vibhUti-anant chatuShTayAdi nijavaibhavane prApta thAy chhe.
A pramANe ahIn vibhutvashaktinun varNan pUrun thayun.
‘samasta vishvanA sAmAnya bhAvane dekhavArUpe (arthAt sarva padArthonA samUharUp lokAlokane sattAmAtra grahavArUpe) pariNamatA evA AtmadarshanamayI sarvadarshitvashakti.’
AkhA vishvane sAmAnyapaNe bhed pADayA vinA dekhe evI sarvadarshitvashaktinun ahIn varNan chhe. A jIv chhe, A jaD ajIv chhe, A guN chhe, A guNI chhe, A bhavi chhe, A abhavi chhe ityAdi bhed pADayA vinA sarva lokAlokane sAmAnya sattApaNe dekhavArUp pariNamatI evI AtmadarshanamayI sarvadarshitvashakti chhe. lokAlokane sattAmAtra sAmAnyapaNe dekhe eTale padArtha chhe bas eTalun dekhe. A AtmA chhe em bhed pADe e to gnAn thaI gayun. darshan koI bhed pADatun nathI.
ahIn A je sarvadarshitvashakti kahI chhe te AtmadarshanamayI chhe. tyAre koI kahe chhe-sarvane dekhe em kahetAn sarvamAn anantA par AvI gayA, ane tethI parane dekhe em paN AvI gayun; to AtmadarshanamayI kevI rIte chhe? arthAt pUrA lokAlokane dekhe to tenI apekShA AvI ke nahi?
samAdhAna– are bhAI! sarvadarshitvashakti dekhavArUpe pariName te AtmadarshanamayI pariNAm chhe. jarA sUkShma vAt chhe. AtmadarshanamayI pariNAm chhe eTale shun? ke svane dekhatAn sahaj ja AkhA vishvane dekhI le chhe, vishvane dekhavA mATe vishva prati upayog joDavo paDato nathI. sarva shabde sva-par sahit Akhun lokAlok AvI gayun. sarvane dekhe chhe em kahIe emAn parane dekhe chhe em paN AvI gayun paN parane dekhe chhe em kahIe e to asadbhUt vyavahAranay chhe. bAkI sarvadarshitvashaktinA dekhavArUp je pariNAm thAy te AtmadarshanamayI pariNAm chhe, svAshrayI pariNAm chhe. temAn paranI