86 pravachan ratnAkar bhAg-11
bhAI! vItarAg sarvagnadev em kahe chhe ke-mArA gnAnamAn tun gney tarIke jaNAvAlAyak chho, paN mAro tun kAI nathI, vaLI hun paN par kevaLagnAnI jIvanA gnAnamAn pramey thavAne lAyak chhun, paN teno hun kAI nathI. Avo vastusvabhAv chhe bhAI!
keTalAk strIne ardhAnganA kahe chhe ne! dhULey ardhAnganA nathI sAmbhaLane, e to tArA gnAnanun paragney chhe. te gneyanun gnAn kare evI je gnAnanI pariNati chhe te tArI chhe, kem ke svaparane jANavAno AtmAno svabhAv chhe. paragneyanun kArya kare ke paragney potAnA thaI jAy evo AtmAno svabhAv nathI. ahA! Avo vastu-svabhAv jeNe yathArtha oLakhyo te nyAl thaI jAy evI A vAt chhe.
lokone A vAt sUkShma paDe chhe, paN A mUL mudanI vAt chhe. paranA guru thavun ke paranA shiShya thavun e kAI AtmAno svabhAv nathI. shaktinun paryAyamAn pariNaman thayun enI A vAt chhe. shakti dravyamAn guNapaNe to trikAL paDI chhe, paN dravyasvabhAvanI draShTi thatAn shaktinun pariNaman paryAyamAn thAy chhe. te paryAyamAn bahAranA anant gneyo jaNAy chhe. paN te gneyo mArA chhe em koI mAne to evun kayAn chhe? e to tadna viparIt draShTi chhe. bIjA jIvane kevaLagnAn pragaTayun hoy vA mati-shrutagnAn hoy-tenA gnAnamAn gney thaIne gnAnAkArone grahaN karAvAno tAro svabhAv chhe, paN parano tun thaI jA evo tAro svabhAv nathI. bhagavAn! tun ek gnAtA-draShTA chho; bas A vAt ahIn visheShapaNe siddha kare chhe.
ahA! samyagdraShTi jIvane antaramAn evI pratIti thaI chhe ke-sarva paragneyo-sharIr, man, vANI, karma, bhAvakarma, rAgAdi badhA mArA gnAnamAn jaNAvAlAyak chhe; vyavahAr ratnatrayano vikalpa uThe te paN paragneyapaNe gnAnamAn jaNAvAlAyak chhe, paN temAn svAmitvanI buddhi nathI. have lokone AnA ja moTA vAndhA chhe, em ke-vyavahAr-shubharAg mokShano mArga chhe-em teo mAne chhe. paN ahIn tenI nA pADe chhe. shubharAg paN paragney chhe, anAtmA chhe. te gneyane grahaN karavAno eTale ke jANavAno AtmAno svabhAv chhe. 12mI gAthAmAn paN AvI gayun ke vyavahAranay jANelo prayojanavAn chhe. 11mI gAthAmAn paN AvI gayun ke-potAno ek trikALI gnAyakabhAv satyArtha chhe, kem ke tenA Ashraye samyagdarshan ne dharma thAy chhe. chArekorathI dekho to A ek ja siddhAnt siddha thAy chhe. samyagdraShTine je rAgAnsh bAkI chhe te tene paragney tarIke gnAnamAn jANavAlAyak chhe paN; rAg mAro chhe, vA rAgathI gnAn thAy chhe em nathI. ahA! rAgathI bhinna paDI vItarAg thavA nIkaLyo chhe te rAgane potAno kem jANe? ne rAgane bhalo kem mAne? rAg to enA gnAnanun gney chhe bas. bAkI rAg rAgapaNe rAgamAn chhe, ne gnAn gnAnapaNe gnAnamAn chhe. (paraspar kAI levAdevA nathI). samajANun kAI...? (rAgathI gnAn nahi, ne gnAnathI rAg nahi.) AvI vAt chhe bApu!
AchAryashrI amRutachandrasvAmI kahe chhe-je samaye jeTalo rAg hoy chhe te te samaye vyavahAre jANavAlAyak chhe. bAramI gAthAnI TIkAmAn ‘तदात्वे’ shabda paDayo chhe, eTale ke te te kALe rAg jANavAlAyak chhe. eTale shun? ke rAg mArA gnAnanun gney chhe em kahevun e vyavahAr chhe. vAstavamAn te te kALe gnAnanI sva-par-prakAshak paryAy svayam potAthI pragaT thAy chhe, ane temAn rAg paragneyapaNe jaNAy chhe bas. rAg gney chhe mATe gnAnanI paraprakAshak paryAy pragaT thAy chhe em nathI. svaparane jANavAnI gnAnanI kramavartI paryAy potAnA sAmarthyathI pragaT thAy chhe, rAganA-nimittanA kAraNe pragaT thAy chhe em nathI.
are bhagavAn! tAro mArga to jo. ahA! tArI chIj andar evI chhe ke je samaye rAg Avyo te samaye te rAg sambandhI gnAn thAy evo tAro svabhAv chhe. tathApi te rAgathI gnAnanI paryAy utpanna thAy chhe em chhe nahi; gnAnanI paryAy potAthI ja utpanna thAy chhe. temAn gneyanun-rAganun gnAn thayun em kahevun vyavahAr chhe. vaLI gnAnanI dashAno jANanAr hun chhun-e paN bhedarUp vyavahAr chhe. hun to ek gnAyak chhun. ahAhA...! evun andar pariNaman thaI gayun tyAn gnAyak thaI gayo. sUkShma vAt chhe bhAI! andar je gambhIratA bhAse chhe eTalun badhun kahevAnun bane nahi, kem ke shabdonI eTalI tAkAt nathI. bhagavAn kevaLIe ane digambar santoe je kahyun chhe tenI unDap apAr chhe. are! bhagavAnanA ane kevaLInA keDAyatI digambar santonA ahIn A kALe virah paDayA! potAnA gnAnamAn paravastu gney chhe ane paranA gnAnamAn pote gney chhe-evI jIvanI pramAN-pramey shaktine je yathArthasvarUpe mAne tene antaramAn shaktivAn dravyanI pratIti thAy chhe, ane tenun nAm samyagdarshan chhe.
ahA?n ahIn A pariNamya-pariNAmakatva nAmanI shaktinun varNan chAle chhe. AchArya shrI jayasenAchAryadev kahe chhe ke ekadhArAe ek shakti ke ek bhAv jo yathArtha samaje to badhA bhAv yathArtha samajI jAy evun A vastusvarUp chhe.