176 pravachan ratnAkar bhAg-11 dharmI puruShane paN paryAyamAn ShaTkArakathI vikRut dashA hoy chhe. ahA! parantu jene paryAyadraShTi maTI shuddha dravyanI draShTi thaI chhe, ek gnAyakabhAvanI jene draShTi thaI chhe tene vikRut avasthAthI rahitapaNe pariNaman karavApaNe bhAvashakti pragaT thaI chhe. A bhAv guNanA kAraNe vikArabhAvathI abhAvarUp pariNaman thAy chhe. je vikAranI dashA rahe chhe te paragneyamAn jAy chhe. AvI A jhINI vAt chhe.
prabhu! tArI prabhutAmAn bhAv nAmanI ek prabhutA paDI chhe. ahAhA...! prabhutAmAn pAmaratArUp ShaTkArak- pariNamanathI rahitapaNe pariNamavAno eno svabhAv chhe. jene paryAyadraShTi chhe tene to ShaTkArakanA pariNamanathI pAmar vikRut dashA chhe, paN shuddha dravyanI jene draShTi thaI chhe evA samyagdraShTine, tenI paryAyamAn jo ke kinchit vikRut dashA chhe topaN, te samaye je nirvikalpa avasthA dravya prati jhUkI chhe te A prabhutAmay bhAvashaktinun kArya chhe. ahA! dharma kem thAy enI A vAt chAle chhe.
ahA! chaitanyaratnAkar prabhu AtmA chhe. tenA sanmukhanI jene draShTi thaI chhe tene paryAyamAn vikRuti kinchit hovA chhatAn tenAthI rahitapaNe pariNamavun evo teno svabhAv chhe. A to em vAt chhe ke-paryAyamAn vyavahAr ratnatrayano bhAv ho, dev-guru-shAstranI shraddhAno vikalpa ho, navatattvanI bhedarUp shraddhA ho, panchamahAvratAdinA pAlanano vikalpa ho; te badhI vikRut avasthA chhe, ne te paryAyanA ShaTkArakanA pariNamanarUp chhe, tathApi AtmAmAn tenAthI rahitapaNe pariNamavAno bhAvaguN chhe, jethI dharmI puruShane vikAranA rahitapaNe nirmaL gnAnabhAvamay pariNaman hoy chhe. ahA! dayA, dAn, vrat AdinA vikalpa te kArako anusAranI vikRut kriyA chhe, ne tenAthI rahitapaNe bhavanarUp-pariNamanarUp bhAvashakti jIvamAn chhe. aho! santoe thoDA shabde rAmabAN mAryAn chhe.
keTalAk em mAne chhe ke shatrunjya Adi tIrthanI yAtrA karIe eTale bas dharma thaI jAy, paN em chhe nahi. kemake tIrtha-yAtrAnA pariNAm to rAg-vikalpa chhe, ne rAganI kriyAne anusAr na thavAno bhagavAn AtmAno svabhAv chhe. vAstavamAn AtmA pote ja shatrunjya tIrtha chhe. A viparIt je rAg chhe te AtmAno ghAtak shatru chhe, ne tenAthI rahitapaNe thavAno jeno svabhAv chhe te AtmA pote shatrunjya tIrtha chhe. ahA! AvA tIrthasvarUp nij AtmAnI yAtrA karavI te dharma chhe. bAkI vyavahAranI kriyA bahAramAn ho, paN tenAthI rahit gnAnInun pariNaman hoy chhe; ne vyavahAranI kriyA to bahAr paragneyapaNe rahI jAy chhe. rAgathI-vikArathI rahit bhavan-pariNaman te AtmAno guN-svabhAv chhe.
jain darshanamAn to badhe karma ja karma chhe em keTalAk mAne chhe. teo kahe chhe-shuddhatAmAn to anya kArakothI rahitapaNun bhale ho, parantu ashuddhatAmAn to jaD karma vagere kArako chhe; em ke karmathI vikRuti-vikAr thAy chhe.
paN em nathI bhAI! ashuddhatA vakhate paN jIv ane pudgal banne ekabIjAthI nirapekShapaNe svayamev chha kArakarUp thaIne pariName chhe. vikAr thAy chhe te paryAyamAn chha kArakanA pariNamanathI thAy chhe. A bAbat vidvAnothI anek vAr charchA thayelI chhe. ame to panchAstikAy gAthA 62nA AdhAr sAthe vAramvAr kahelun chhe ke-paryAyamAn vikRut avasthA potAnA chha kArakanA pariNamanathI svatantra thAy chhe, temAn par kArakonI apekShA nathI. tyAn panchAstikAy gAthA 62mAn ati spaShTa kahyun chhe ke-“कर्म खलु.... , स्वयमेव षट्कारकीरूपेण व्यवतिष्ठमानं न कारकान्तरमपेक्षते।” karma kharekhar... , svayamev ShaTkArakarUpe vartatun thakun anya kArakanI apekShA rAkhatun nathI. vaLI tyAn kahyun chhe-“एवं जीवोऽपि.... , स्वयमेव षट्कारकीरूपेण व्यवतिष्ठमानो न कारकान्तरमपेक्षते।” e pramANe jIv paN... , svayamev ShaTkArakarUpe vartato thako anya kArakanI apekShA rAkhato nathI. A pramANe anya kArakonI apekShA vinA ja jIv potAnA audayik Adi bhAvarUpe pariName chhe e nishchay chhe. loko A ‘nishchay chhe, nishchay chhe’-em kahIne Ane uDADe chhe, paN nishchay eTale ja satya, ne vyavahAr e to upachAr chhe. samajAy chhe kAI...?
ahA! jene bhedano Ashray chhUTIne, paramArthasvarUp shuddha ek gnAyakano Ashray thayo evA samyagdraShTi jIvane paryAyamAn vikRut avasthA hoy chhe, paN tenI tenA upar draShTi nathI, tenI draShTi trikALI dhruv dravyasvabhAv par hoy chhe, ane te kAraNathI dharmI jIvane vikRut avasthAthI rahitapaNe pariNaman thAy chhe. A bhAvashaktinun kArya chhe. dharmIne paryAyamAn kinchit vikAr hoy chhe te gnAnanA gneyamAn jAy chhe, par gneyapaNe bahAr rahI jAy chhe. aho! jainadharma Avo alaukik panth chhe.
vyavahAranay jANelo prayojanavAn chhe em bAramI gAthAmAn Avyun ne! e vAt ahIn AmAn paN AvI jAy chhe. agiyAramI gAthAmAn kahyun ke-bhUtArthanA Ashraye samyagdarshan thAy chhe. ahAhA...! trikALI ek gnAyakabhAv