कुतो जीवस्य वर्णादयो निश्चयेन न सन्तीति चेत्–
ण य होंति तस्स ताणि दु उवओगगुणाधिगो जम्हा।। ५७ ।।
न च भवन्ति तस्य तानि तूपयोगगुणाधिको यस्मात्।। ५७ ।।
_________________________________________________________________
have vaLI pUchhe chhe ke varNAdik nishchayathI jIvanA kem nathI tenun kAraN kaho. te prashnano uttar kahe chhe-
upayogaguNathI adhik tethI jIvanA nahi bhAv ko. pa7.
gAthArtha– [एतैः च सम्बन्धः] A varNAdik bhAvo sAthe jIvano sambandh [क्षीरोदकं यथा एव] jaLane ane dUdhane ekakShetrAvagAharUp sanyogasambandh chhe tevo [ज्ञातव्यः] jANavo [च] ane [तानि] teo [तस्य तु न भवन्ति] te jIvanA nathI [यस्मात्] kAraN ke jIv [उपयोगगुणाधिकः] temanAthI upayogaguNe adhik chhe (-upayogaguN vaDe judo jaNAy chhe).
TIkA– jem-jaLamishrit dUdhano, jaL sAthe paraspar avagAhasvarUp sambandh hovA chhatAn, svalakShaNabhUt je dUdhapaNun-guN te vaDe vyApta hovAne lIdhe dUdh jaLathI adhikapaNe pratIt thAy chhe; tethI, jevo agnino uShNatA sAthe tAdrAtmyasvarUp sambandh chhe tevo jaL sAthe dUdhano sambandh nahi hovAthI, nishchayathI jaL dUdhanun nathI; tevI rIte-varNAdik pudgaladravyanA pariNAmo sAthe mishrit A AtmAno, pudgaladravya sAthe paraspar avagAhasvarUp sambandh hovA chhatAn, svalakShaNabhUt upayogaguN vaDe vyApta hovAne lIdhe AtmA sarva dravyothI adhikapaNe pratIt thAy chhe; tethI, jevo agnino uShNatA sAthe tAdAtmyasvarUp sambandh chhe tevo varNAdik sAthe AtmAno sambandh nahi hovAthI, nishchayathI varNAdik pudgalapariNAmo AtmAnA nathI.