98 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4 pudgalapariNAmane ane pudgalane ja vyApyavyApakabhAvano sadbhAv hovAthI kartAkarmapaNun chhe. A vikArI pariNAm je shubhAshubh bhAv chhe te pudgalanA pariNAm chhe. pudgal prasarIne vikArabhAv thayo chhe. pudgalapariNAm eTale A je rAgAdi bhAv chhe te pudgalathI thayA chhe, jIvathI nahi. te pudgalanA AshrayathI thayA chhe.
AtmA ane jaDakarmano anAdithI sambandh chhe. karmanI paryAy anAdithI karmapaNe thayelI chhe, te jIve karI nathI; jIvanA pariNAm karme karyA nathI. anAdithI ek kShetre rahyA chhatAn ekabIjAne kartAkarmapaNun nathI. jIv jIvanI paryAy kare, karma karmanI paryAyane kare. jIv karmanI avasthAne kare ane karmano uday jIvanI avasthAne-rAgane kare em nathI. Am pratham be dravyanI paryAyanun svatantrapaNun siddha karIne pachhI dravyadraShTi karAvavA rAganA pariNAmano kartA jIv nahi em ahIn kahe chhe. pudgal-pariNAm eTale rAg ane pudgalane vyApya-vyApakabhAv hovAthI kartAkarmano sadbhAv chhe. pudgal kartA ane vikArI bhAv pudgalanun karma chhe. jIv teno kartA nathI.
ahIn to jIvanun kArya gnAtAdraShTApaNun chhe em siddha karavun chhe. vastudraShTi karAvavI chhe ne! AtmA je chaitanyamay vignAnaghanasvabhAv vastu chhe te enA nirmaL chaitanyapariNAmane kare paN vikArI pariNAm thAy te enun kartavya nathI. tethI je rAgapariNAm thAy te pudgalanun kArya chhe pudgal teno kartA chhe em ahIn kahyun chhe. gnAtAdraShTAnA pariNamanamAn je rAg thAy te pudgalanun kArya chhe, jIv teno jANanahAr chhe, kartA nathI.
‘pudgaladravya svatantra vyApak hovAthI pudgalapariNAmano kartA chhe ane pudgalapariNAm te vyApak vaDe svayam vyapAtu hovAthI (vyApyarUp thatu hovAthI) karma chhe.’ A dayA, dAn Adi puNyanA pariNAm vyApya chhe ane pudgal svatantra vyApak chhe. pudgal prasarIne rAgAdi pariNAm kare chhe. vastu to chaitanyasvabhAvI chhe. jIvamAn ek vaibhAvik shakti chhe. paN tenAthI vibhAv thAy chhe. em nathI. pote nimittAdhIn thAy to vibhAv thAy chhe. e vibhAv pudgalanun kArya chhe, pudgal svatantra vyApak thaIne vibhAvane kare chhe.
gnAnAvaraNIy karmathI gnAn rokAy chhe em je gommaTasAramAn Ave chhe e to nimittanun gnAn karAvanArun kathan chhe. bAkI gnAnamAn je ochhAvattApaNun thAy chhe te potAthI thAy chhe. karmathI nahi. Am darek dravyanI paryAyanI svatantratA chhe. ahIn trikALI shuddha gnAyakasvabhAvanI draShTimAn je nirmaL gnAnapariNaman thAy te gnAtAnun kArya chhe, paN je rAgAdi bhAv thAy te gnAtAnun kArya nathI. tethI te rAgano kartA pudgal chhe ane rAg te pudgalanun karma chhe em ahIn siddha karyun chhe.
paramArthe ghaDAne ane mATIne vyApyavyApakabhAvano sadbhAv hovAthI kartAkarmapaNun chhe. mATI vyApak te kartA ane ghaDo vyApya te enun karma chhe. ahIn be kAraNathI kArya thAy