112 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4 bhAShAnun vyApyavyApakapaNun jaDamAn chhe. AtmA vyApak thaIne atatbhAvarUp evI bhAShAnA pariNamanane kare em hoI shake ja nahi. bhAI! A panDitAIno viShay nathI. A to antar svarUpadraShTino viShay chhe. jene janma-maraNanA dukhathI chhUTavun hoy tene ahIn kahe chhe ke e dukhanA pariNAm paN AtmAnun vyApya nathI. bhAI! e to atIndriy Anandano nAth nityAnandasvarUp prabhu chhe ne! te vyApak thaIne, prasarIne, kartA thaIne pavitra AnandanI paryAyanun kArya kare. ene dukhanI paryAy to atadbhAvarUp chhe. e dukhanI paryAy tenun vyApya kem hoy?
AtmA shuddha chaitanya gnAnAnandasvabhAvI vastu chhe. te vyApak thaIne prasarIne khIle to nirmaL vItarAgI AnandanI paryAyarUpe khIle evo teno svabhAv chhe. juo! kAgaLano pankho khIle-prasare to kAgaLapaNe khIle paN shun te loDhApaNe khIle kharo? (nA, kadApi nahIn). tem gnAyakasvarUpI bhagavAn khIle-prasare to nirmaL gnAnasvabhAve khIle paN shun te rAg ane dukhapaNe khIle? (nA). bhAI! rAgapaNe je khIle-prasare te AtmA nahi. ahA! bhagavAn AtmAnun vyApya to vItarAgI paryAy chhe. chaturtha Adi guNasthAnamAn je samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp shuddha ratnatrayanI paryAy pragaTe te AtmAnun vyApya chhe.
prashna– chaturtha Adi guNasthAnamAn rAg to hoy chhe?
uttara– hA, chaturtha Adi guNasthAnamAn vrat, pUjA, bhakti, dayA, dAn ityAdinA shubhabhAv hoy chhe. paN te shubhabhAv te AtmAnun vyApya karma nathI. je vibhAv hoy chhe tene te kALe te jANato pravarte chhe. svaparane jANanArI enI je gnAnanI paryAy te enun vyApya karma chhe. gnAn rAgane jANe tethI rAg AtmAnun vyApya thaI jAy em chhe ja nahi. bhAI! A to kartRutvanA abhimAnanA bhukkA bolAvI de evI vAt chhe. tene antaramAn besAD ne! vyavahArathI nishchay thAy evI tArI mAnyatA mithyA ekAnt chhe, kemake kartAkarmapaNun tatsvabhAvamAn ja hoy chhe. ahAhA...! vItarAgI paryAy te kArya ane vItarAgI svabhAv te enun kAraN chhe em ahIn kahyun chhe; paN rAg kAraN ane vItarAgatA enun kArya em chhe ja nahi. shAstromAn je vyavahAr sAdhananI vAt Ave chhe e to nimitta dekhIne tenun gnAn karAvavA vyavahArathI kahevAmAn Avelun chhe. jyAn je apekShAthI kathan hoy tenun yathArtha gnAn karavun joIe.
have kahe chhe- ‘इति उद्दाम–विवेक–घस्मर–महोभारेण’ Avo prabaL vivekarUp, ane sarvane grAsIbhUt karavAno jeno svabhAv chhe evo je gnAnaprakAsh tenA bhArathI ‘तमः भिन्दन्’ agnAn-andhakArane bhedato, ‘स एषः पुमान्’ A AtmA ‘ज्ञानीभूय’ gnAnasvarUp thaIne, ‘तदा’ te kALe ‘कर्तृत्वशून्यः लसितः’ kartRutvarahit thayelo shobhe chhe.