पुद्गलकर्म जानतो जीवस्य सह पुद्गलेन कर्तृकर्मभावः किं भवति किं न भवतीति चेत्–
ज्ञानी जानन्नपि खलु
have pUchhe chhe ke pudgalakarmane jANatA evA jIvane pudgal sAthe kartAkarmabhAv (kartAkarmapaNun) chhe ke nathI? teno uttar kahe chhe-
paradravyaparyAye na praName, nav grahe, nav Upaje. 76.
gAthArtha– [ज्ञानी] gnAnI [अनेकविधम्] anek prakAranA [पुद्गलकर्म] pudgalakarmane [जानन् अपि] jANato hovA chhatAn [खलु] nishchayathI [परद्रव्यपर्याये] paradravyanA paryAyamAn [न अपि परिणमति] pariNamato nathI, [न गृह्णाति] tene grahaN karato nathI ane [न उत्पद्यते] te-rUpe Upajato nathI.
TIkA– prApya, vikArya ane nirvartya evun, vyApyalakShaNavALun (vyApya jenun lakShaN chhe evun) pudgalanA pariNAmasvarUp je karma (kartAnun kArya), tenAmAn pudgaladravya pote antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, tene grahatun, te-rUpe pariNamatun ane te-rUpe Upajatun thakun, te pudgalapariNAmane kare chhe; Am pudgaladravya vaDe karavAmAn AvatA pudgalapariNAmane gnAnI jANato hovA chhatAn, jem mATI pote ghaDAmAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, ghaDAne grahe chhe, ghaDArUpe pariName chhe ane ghaDArUpe Upaje chhe tem, gnAnI pote bAhyasthit (bahAr rahelA) evA paradravyanA pariNAmamAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, tene grahato nathI, te-rUpe pariNamato nathI ane te-rUpe Upajato nathI; mATe, joke gnAnI pudgalakarmane jANe chhe topaN, prApya, vikArya ane nirvartya evun je vyApyalakShaNavALun paradravyapariNAmasvarUp karma, tene nahi karatA evA te gnAnIne pudgal sAthe kartAkarmabhAv nathI.
bhAvArtha– jIv pudgalakarmane jANe chhe topaN tene pudgal sAthe kartAkarmapaNun nathI.