samayasAr gAthA 76 ] [ 12p vyavahAr chhe te nishchayane batAve chhe eTale ke vyavahArano upadesh karanAr nishchayamAn tene laI javA mAge chhe; ane shrotA paN bhed upar lakSha na karatAn andar abhed, akhanD chhe tenun lakSha kare chhe-tyAre tene vyavahAr te sAdhan chhe em upachArathI Arop karIne kahevAmAn Ave chhe.
ahIn kahe chhe-gnAnI dharmI-jIv pudgalakarmane eTale rAganA bhAvane jANavAnun kArya svatantrapaNe kare chhe. AtmA tene jANavAnun kArya kare chhe topaN prApya, vikArya, nirvartya evun je vyApya lakShaNavALun paradravyasvarUp karma tene nahi karatA evA gnAnIne pudgal sAthe kartAkarmabhAv nathI. rAgane jANavA chhatAn rAg te karma ane AtmA rAgano kartA athavA rAg te kartA ane jANavAnA pariNAm thayA te karma evo sambandh gnAnIne nathI. bhAI! A param satya chhe, ane A sivAy bIjI vAto so TakA asatya chhe. AmAn koI chhUTachhATane avakAsh nathI. vastunI sthiti ja AvI chhe. gnAnI rAgane jANe chhatAn rAg sAthe tene kartAkarmabhAv nathI.
‘jIv pudgalakarmane jANe chhe topaN tene pudgal sAthe kartAkarmapaNun nathI.
sAmAnyapaNe kartAnun karma traN prakAranun kahevAmAn Ave chhe-nirvartya, vikArya ane prApya. kartA vaDe, je pratham na hoy evun navIn kAI utpanna karavAmAn Ave te kartAnun nirvartya karma chhe. kartA vaDe, padArthamAn vikAr-pheraphAr karIne je kAI karavAmAn Ave te kartAnun vikArya karma chhe. kartA, je navun utpanna karato nathI tem ja vikAr karIne paN karato nathI, mAtra jene prApta kare chhe te kartAnun prApya karma chhe.’
ahIn pratham nirvartya karma kahyun chhe. TIkAmAn pahelAn prApya karma lIdhun chhe. A kathananI shailI chhe. je rAg thAy te pudgalanun prApya karma chhe ane te samaye jANavAnA pariNAm je thAy te AtmAnun prApya karma chhe. pUrvanI dashA palaTIne te samaye je rAg thayo te pudgalanun vikArya karma chhe ane AtmAnA jANavAnA pariNAm pUrve je bIjA hatA te palaTIne te rAgane jANavAnA gnAnanA pariNAm thayA te AtmAnun vikArya karma chhe. je rAg navIn utpanna thayo te pudgalanun nirvartya karma chhe ane te rAgane jANavAnA je navIn pariNAm thayA te AtmAnun nirvartya karma chhe.
rAganA bhAvane ahIn pudgalanun prApya karma kahyun eTale koI em artha kare ke-juo, nimittathI kArya thayun ne? to te barAbar nathI. are bhAI! ahIn kaI apekShAe vAt karI chhe? pudgal chhe te vikAranun nimitta chhe. e vikAr ane nimitta banney par chIj chhe. e mATe vikArane paramAn nAkhyo chhe. bhAI! je vibhAv upaje chhe te shun svabhAvamAn chhe? nA; tethI vibhAvane paramAn nAkhI, nimittanI mukhyatAthI pudgalanun karma kahyun