स्वपरिणामं जानतो जीवस्य सह पुद्गलेन कर्तृकर्मभावः किं भवति किं न भवतीति चेत्–
णाणी जाणंतो वि हु सगपरिणामं अणेयविहं।। ७७।।
ज्ञानी जानन्नपि खलु स्वकपरिणाममनेकविधम्।। ७७।।
have pUchhe chhe ke potAnA pariNAmane jANatA evA jIvane pudgal sAthe kartAkarmabhAv (kartAkarmapaNun) chhe ke nathI? teno uttar kahe chhe-
paradravyaparyAye na praName, nav grahe, nav Upaje. 77.
gAthArtha– [ज्ञानी] gnAnI [अनेकविधम्] anek prakAranA [स्वकपरिणामम्] potAnA pariNAmane [जानन् अपि] jANato hovA chhatAn [खलु] nishchayathI [परद्रव्यपर्याये] paradravyanA paryAyamAn [न अपि परिणमति] pariNamato nathI, [न गृह्णाति] tene grahaN karato nathI ane [न उत्पद्यते] te-rUpe Upajato nathI.
TIkA– prApya, vikArya ane nirvartya evun, vyApyalakShaNavALun AtmAnA pariNAmasvarUp je karma (kartAnun kArya), tenAmAn AtmA pote antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, tene grahato, te-rUpe pariNamato ane te-rUpe Upajato thako, te AtmapariNAmane kare chhe; Am AtmA vaDe karavAmAn Avatun je AtmapariNAm tene gnAnI jANato hovA chhatAn, jem mATI pote ghaDAmAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, ghaDAne grahe chhe, ghaDArUpe pariName chhe ane ghaDArUpe Upaje chhe tem, gnAnI pote bAhyasthit evA paradravyanA pariNAmamAn antarvyApak thaIne, Adi-madhya-antamAn vyApIne, tene grahato nathI, te-rUpe pariNamato nathI ane te-rUpe Upajato nathI; mATe, joke gnAnI potAnA pariNAmane jANe chhe topaN, prApya, vikArya ane nirvartya evun je vyApyalakShaNavALun paradravyapariNAmasvarUp karma, tene nahi karatA evA te gnAnIne pudgal sAthe kartAkarmabhAv nathI.
bhAvArtha– 76 mI gAthAmAn kahyun hatun te anusAr ahIn paN jANavun. tyAn ‘pudgalakarmane jANato gnAnI’ em hatun tene badale ahIn ‘potAnA pariNAmane jANato gnAnI’ em kahyun chhe-eTalo pher chhe.