1pa2 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4 pravarte chhe tathA karmanA (paranA) dravya, guN, paryAy traNene jANato pravarte chhe em samajavun. dharmI ene kahIe je potAnI ane paranI pariNatine jANato pravarte chhe. ‘च’ ane ‘पुद्गलः अपि अजानन्’ pudgaladravya potAnI ane paranI pariNatine nahi jANatun pravarte chhe.
juo, jANanAr evo bhagavAn AtmA potAnA utpAd-vyay-dhruv arthAt dravya-guN- paryAyane jANato ane paranA dravya-guN-paryAyane jANato pravarte chhe, paN parane karato pravarte chhe em nathI. rAgane karato gnAnI pravarte chhe em nathI. tathA rAg gnAnanI avasthAne (AtmAne) karato pravarte chhe em paN nathI. ahA! AtmA sva ane parane jANavAnI dashAmAn pravarte chhe ane pudgal je rAg te sva ane parane nahi jANatun pravarte chhe.
have kahe chhe-‘नित्यम् अत्यन्त–भेदात्’ Am temanAmAn sadA atyant bhed hovAthI, ‘अन्तः’ te banne parasparaantarangamAn ‘व्याप्तृव्याप्यत्वम्’ vyApyavyApakabhAvane ‘कलयितुम् असहौ’ pAmavA asamartha chhe. eTale ke rAganI paryAy te vayApak ane gnAnanI paryAy te vyApya athavA gnAnanI paryAy te vyApak ane rAganI paryAy te vyApya em parasapar vyApyavyApakabhAv asambhavit chhe. bhAI! A potAnA hitanI vAt antaramAn vichAr karIne nakkI karavI paDashe.
dharmI jIv potAnA gnAn ane AnandanA pariNAmane utpanna karato ane jANato, tathA rAgAdine utpanna nahi karato ane jANato pravarte chhe. sva-parane jANanArun gnAn pote potAthI pariNamyun chhe te rAgane jANatun pariNamyun chhe topaN te rAganA kAraNe jANavAnun thayun chhe em nathI. rAgane ane potAne jANatun gnAn pravarte chhe tethI te rAganun kartA chhe ane rAg enun karma chhe em nathI. tathA rAgapariNAm (pudgalanA pariNAm) chhe te AtmAnI nirmaL paryAyane (gnAnane) utpanna kare chhe em paN nathI.
juo, UnDe UnDe laI jAy chhe jyAn nirmaLAnandano nAth chaitanyaghan prabhu AtmA virAje chhe. kahe chhe-tyAn jA ne! tane tethI sukh thashe. rAg chhe e to pudgalanA pariNAm-dukhanA pariNAm chhe. te pariNAm AtmAnI gnAn ane AnandanI pariNatine kem kare? ahA! je dukh chhe te AnandanI dashAne kem kare? rAg je ajAN chhe te gnAnanI paryAyane kem utpanna kare?
shubhopayog chhe te kAI dharma nathI. te dharmanun kAraN paN nathI, shubhopayog to anAdithI kare chhe. dharma to chaitanyanI nirmaL pariNati chhe ane te shubhopayoganA kAraNe thatI nathI. gnAnanI svaparane jANavAnI paryAy rAgamAn bhaLIne kevI rIte thAy? rAg to paradravya chhe ane jANavA-dekhavAnI paryAy svadravyanI dashA chhe, svadravya chhe. puNya-pAp adhikAramAn Ave chhe ke AtmAnI mokShamArganI paryAyamAn dravyAtanrano sahAro nathI.