194 ] [ pravachan ratnākar bhāg-7
antarmukh thatān ātmānun gnān thāy chhe kemake vastu-ātmā antarmukh chhe, bahāramān nathī. bahāramān to paryāy ne rāg chhe. tethī gnānanī paryāyane antaramān vāḷīne anantaguṇanā piṇḍasvarūp sarvagnasvabhāvī ātmāmān je ekāgra thāy chhe tene ātmagnān thāy chhe.
gnānaguṇamān sarvagnasvabhāvanun rūp chhe. sarvagnashakti bhinna chhe, paṇ gnānaguṇamān sarvagnashaktinun rūp chhe. tevī rīte gnānaguṇamān ānandasvabhāvanun rūp chhe. ānand guṇ judo chhe, gnānaguṇamān ānand guṇ nathī, paṇ anant ānandasvabhāvanun rūp gnānaguṇamān chhe. aho! āvo adbhut nidhi bhagavān. chaitanyaratnākar ātmā chhe! ahāhā...! jemān anant-anant chaitanyaguṇaratno bharyān chhe evā ātmānun bhān thatān-gnānanī paryāyamān bhagavān ātmānun gnān thatān gnānanī paryāy svane ne parane jāṇe pī jatī-jāṇī letī thakī āpoāp pragaṭ thāy chhe arthāt te nirmaḷathī nirmaḷ paryāyanī sva-parane jāṇavānī shakti sahajapaṇe khīlī gaī hoy chhe em kahe chhe.
ahā! bhagavān! tun koṇ chho te (āchārya) parameshvar tane oḷakhāve chhe. ahā! jeṇe haju potānā parameshvar-bhagavān ātmānā āshraye samyagdarshan ane ātmagnān pragaṭ karyun ja nathī tene rāganī mandatānān ācharaṇ-vrat, tap ādi bhale ho, paṇ e badhān bāḷavrat ne bāḷatap eṭale ke mūrkhāī bharyān vrat ne mūrkhāī bharyān tap chhe. bhāī! tane khoṭun lāge evun chhe paṇ shun thāy? vastusthiti ja evī chhe ne! bhagavāne paṇ em ja kahyun chhe ne! bhāī! bhagavān ātmānun-paryāyavān vastunun-potānī gnānanī paryāyamān jyān sudhī gnān-shraddhān na thāy tyān sudhī game tevun shāstragnān ho ke jagatane samajāvatān āvaḍe tevī buddhi ho topaṇ te gnānane gnān (ātmagnān) kahetā ja nathī.
ātmāmān sarvane jāṇavānā sāmarthyavāḷo sarvagna guṇ chhe. ā sarvagna guṇanun rūp tenā anantā guṇamān vyāpelun chhe. ahā! āvo anantaguṇanā sattvarūp je bhagavān ātmā chhe te gnāyak chhe. ahīn kahe chhe-jene andar gnānanī paryāyamān ‘hun āvo chhun’ evun gnān thayun chhe tenī gnānanī paryāyamān svane ne parane-sarvane, jāṇe te pī gayo hoy tem, jāṇavānun sāmarthya khīlī ūṭhayun chhe. ānun nām ātmagnān ane ā dharma.
bhāī! ten tane kadī joyo nathī; andar chaitanyanun nidhān paḍayun chhe tyān tārī najarun gaī nathī. bas ekalā bāhya ācharaṇamān ja tun rokāī rahyo chho. paṇ emān tane kāī lābh nahi thāy hon. bāpu! anantakāḷathī ten khoṭ ja karī chhe. tane e kriyākāṇḍanā premathī (paryāyamān) nukashān ja gayun chhe. paṇ bhāī! tāre khajāne (dravyamān) khoṭ nathī hon; khajāno to anantaguṇanā sattvathī bharelo trikāḷ bharachak chhe; tyān kāī khoṭ nathī. temān najar kar, tun nyāl thaī jaīsh.