mahāvratādi pāḷe, chhatān jo vastusvarūpane bījī rīte māne to evā nagna digambar jain sādhune pravachanasāranī gāthā 271mān sansāratattva kahel chhe. rāg ane puṇyanā bhāvane potānā mānanārane, hitarūp mānanārane mokṣha ke mokṣhano mārag hoto nathī; te to sansārī ja chhe; ane karmanā sambandhe pariṇame te paṇ sansārī ja chhe.
are bhāī! ātmānī paryāyamān vikār chhe, karmano sambandh chhe-em jāṇavun te vyavahār chhe, ane chaitanyamūrti prabhu ātmā vikār ne bandhanathī rahit chhe evā enā chinmātra svabhāvane jāṇavo te nishchay chhe. tyān je jīv ekānte vyavahārane ja svīkārī tenā āshrayamān aṭakī rahe chhe te sansārī mithyādraṣhṭi chhe; ne je jīv chinmātra shuddha ātmadravyano āshray kare chhe te samyagdraṣhṭi chhe, dharmātmā chhe; tene shuddha dravyanā āshraye paryāy nirmaḷ-nirmaḷ thatī jāy chhe, ane karma sātheno sambandh maṭato jāy chhe, ne krame sākṣhāt siddhadashānī prāpti thāy chhe. tyān ātmāno amūrtasvabhāv pūrṇa khīlī jāy chhe. āvo mārag chhe bhāī! yogasāramān yogīndudeve kahyun chhe ne ke-
sharamajanak janmo ṭaḷe, pīe na jananīkṣhīr.
bhāī! bhavathī chhūṭavun hoy, asharīrī thavun hoy to dhyān vaḍe tārā antaramān asharīrī gnānasvabhāvane dekh; tene dhyātān param sukhamay asharīrī siddhadashā thashe; pachhī pharīvār bījī mātānun dūdh nahīn pīvun paḍe.
ā pramāṇe vīsamī amūrtatvashakti purī thaī.
‘samasta, karmathī karavāmān āvatā, gnātr̥utvamātrathī judā je pariṇāmo te pariṇāmonā karaṇanā uparamasvarūp (te pariṇāmonā karavānī nivr̥uttisvarūp) akartr̥utvashakti. (je shaktithī ātmā gnātāpaṇā sivāyanā, karmathī karavāmān āvatā pariṇāmono kartā thato nathī, evī akartr̥utva nāmanī ek shakti ātmāmān chhe.)’
juo, karmanā nimitte, karmanā nimittanā āshrayathī karavāmān āvatā je rāgādi pariṇām teno kartā ātmā nathī. āṭh karmanā nimitte je shubhāshubh pariṇām thāy chhe te saghaḷā gnātr̥utvamātrathī judā pariṇām chhe, anātma pariṇām chhe, asvabhāvabhāvo chhe; bhagavān ātmā teno kartā nathī. oho! samakitīne je svarūpanān nirmaḷ gnān- shraddhān pragaṭ thayān chhe tenā bhegun rāgādinun akartr̥utva paṇ pragaṭayun ja hoy chhe, jethī gnānī-dharmī jīv rāgādino kartā thato nathī. ahā! āvo ātmāno akartā svabhāv chhe.
ahā! ātmāmān akartāpaṇāno ek guṇ chhe. tenun kārya shun? ke karmanā nimittanā āshraye utpanna thayelā puṇya-pāpanā vikārī bhāv tene kare nahi, karavānī nivr̥uttisvarūp pariṇame te enun kārya chhe. bas, vikārathī nivartavun... nivartavun... nivartavun ne svarūpamān-gnānasvabhāvamān ṭharavun ja ṭharavun e enun kārya chhe. ahā! siddha paramātmānun je kārya nathī te (-vikār) bhagavān ātmānun kārya nām kartavya nathī. āvo ja ātmāno akartr̥utva svabhāv chhe.
prashnaḥ– to shun gnānī-dharmī puruṣhane rāg hoto ja nathī. uttaraḥ– bhāī! em vāt nathī. asthiratānā kāḷamān dharmīney yathāsambhav shubhāshubh hoy chhe, paṇ tenun shraddhān-gnān ām chhe ke ā vikār mārun svarūp nathī, mārun kartavya nathī. hun to ek gnānānandasvarūp prabhu gnāyak chhun, ne temān ṭharun e ja mārun kartavya chhe. ām paryāyamān gnānīne dayā, dān ādi rāganā pariṇām chhe, paṇ tenun ene kartr̥utva nathī. gnān sāthe rāganun akartāpaṇun niyamathī gnānīne pragaṭ thayun ja hoy chhe. samajāṇun kāī...?
tyāre koī vaḷī kahe chhe-ātmā karmane kare ne karmane bhogave. are, tun shun kahe chhe ā bhāī? anantaguṇanidhān prabhu ātmāmān evī koī shakti ja nathī je karmane kare ne karmane bhogave. e to agnān draṣhṭimān ja tane karmanun kartāpaṇun bhāse chhe, bākī svabhāvadraṣhṭivantane to ātmā akartā ja chhe, abhoktā ja chhe. rāg karavo e ātmānun svarūp ja nathī.