148ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 karyā ke tenā phaḷarūpe sātamī narakamān javun paḍayun. mithyātva sahitanā māṭhā bhāvanun phaḷ āṭalun duḥkh, ane ātmagnān pragaṭ kare, tattvadraṣhṭi pragaṭ kare to tenā phaḷamān anant kāḷ anant ānand ene prāpta thāy chhe. māṭe bhāī, āvun ātmagnān tun shīghra pragaṭ kar, ā tārā māṭe avasar chhe.
par dravya, kṣhetra, kāḷ, bhāv te ātmāmān atatrūp chhe; āvī ātmānī atattvashakti chhe. potānā svadravya- kṣhetra-kāḷ-bhāvathī astirūp chhe te tattvashakti, ne paradravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvathī nāstirūp chhe te atattvashakti chhe. ā banne paraspar viruddha chhe. svapaṇe hovun ne parapaṇe na hovun evī jīvamān ek viruddhadharmatvashakti trikāḷ chhe. āthī paraspar virodhī pratīt thatā dharmo ek sāthe dravyamān avirodhapaṇe rahe chhe, ne dravyane susthit prasthāpit kare chhe. ā tattvashakti ane atattvashaktinā pariṇamanamān vītarāgatānun vedan thāy chhe; rāganā abhāvarūp ane vītarāgabhāvanā sadbhāvarūp pariṇaman tyān thāy chhe. ānun nām dharma chhe. ā samajyā vinā vrat-tap badhuy vyartha chhe.
adhyātma pañchasaṅgrahamān līdhun chhe ke-gheṭān, bakarān nagna rahe chhe. pashu nagna rahe, muṇḍan karāve, pariṣhah sahan kare emān temane shun āvyun? andar pūrṇānandasvarūp prabhu pote chhe enā bhān vinā khālī bāhya tyāgathī kāī lābh nathī.
ahā! svasvarūp-ek gnāyakasvarūpanā avalambane pariṇame evī tattvashakti, ane vikārarūpe na pariṇame evī atattvashakti bhagavān ātmāmān chhe; tene yathārtha oḷakhī sva-ālamban karavun te hitarūp chhe, lābh chhe.
ā pramāṇe ahīn atattvashaktinun varṇan pūrun thayun.
‘anek paryāyomān vyāpak evā ekadravyamayapaṇārūp ekatvashakti.’ ahā! ātmāmān ekatva nāmano ek trikāḷī guṇ-svabhāv chhe. anek guṇaparyāyamān-bhedamān vyāpak evun ekadravyamayatārūp ekapaṇun-evo ātmāno svabhāv chhe. kaḷash ṭīkāmān ek-anekapaṇun āvyun chhe te bījī vāt chhe. tyān to hun ek chhun-anek chhun evā vikalpo chhoḍāvyā chhe. ahīn to ek gnāyakamātra vastu ātmā chhe. teno āshray karatān ekatvashaktinun paryāyamān pariṇaman thāy chhe e ekatva guṇanī vāt chhe. 47 nayamān paṇ ek-anek nay āve chhe. ām traṇ prakāre ek-anekanun varṇan āve chheḥ-
1. ahīn ekatva, anekatvashaktinī vāt chhe. 2. kaḷash ṭīkāmān ek-anekanā vikalpa chhoḍavānī vāt chhe. 3. pravachanasāramān nay adhikāramān ek-anek apekṣhit dharmanī vāt chhe. jem agnino ḍhag hoy temān ekalun agnipaṇun chhe, tem ek gnāyakasvarūp ātmāmān gnān, lokālokapramāṇ ekarūp gnān advait chhe. advait eṭale ek, be nahi, anek nahi. vedāntī je advait-ek kahe chhe e to viparīt chhe. jagatamān kashun dvait nathī, badhun advait chhe-ek chhe-ām vedāntī kahe chhe te tadna viparīt-jūṭhī vāt chhe.
pravachanasār, nayapragnāpan adhikāramān advait-dvaitanay kahyā chhe. tyān kahyun chheḥ- “ātmadravya gnānagney-advaitanaye (gnān ane gneyanā advaitarūp naye), moṭā indhan samūharūpe pariṇat agninī māphak, ek chhe.”-24
“ātmadravya gnānagney dvaitanaye, paranā pratibimbothī sanyukta darpaṇanī māphak, anek chhe. (arthāt ātmā gnān ane gneyanā dvaitarūp naye anek chhe, jem par-pratibimbonā saṅgavāḷo arīso anekarūp chhe tem.)”-2p
agni indhan sāthe ekarūp thaī jāy chhe tem ātmadravya, gnānagney advaitanayathī ek chhe. eṭale shun? gneyanun gnān ane gnānanun gnān ek chhe. gney to gneyamān rahī gayā, paṇ gneyanun gnān te ātmānun gnān chhe-em advait paṇ chhe.