192ḥ pravachan ratnākar bhāg-11
ā to amr̥utachandradeve ekalān amr̥ut pīrasyān chhe bhāī. amr̥utasvarūp anant shaktivān nij dravyane jāṇī tenī draṣhṭi-gnān-ramaṇatā karavān te karavāyogya kārya chhe, ane te param hit chhe.
ā pramāṇe ahīn kartr̥ushaktinun varṇan pūrun thayun.
‘bhavatā (-vartatā, thatā) bhāvanā bhavananā (-thavānā) sādhakatamapaṇāmayī (-utkr̥uṣhṭa sādhakapaṇāmayī, ugra sādhanapaṇāmayī) karaṇashakti’.
ātmā pote kartā thaīne potānā samyagdarshan ādi nirmaḷ kāryane kare chhe; e to ṭhīk, paṇ enun sādhan shun? em ke kartā kayā sādhanavaḍe potānun kārya sādhe chhe? lyo, ānā samādhānarūp kahe chhe-
‘bhavatā bhāvanā bhavananā sādhakatamapaṇāmayī karaṇashakti chhe.’ ātmānī ā shakti vaḍe ātmā pote ja potānā nirmaḷ bhāvanun sādhakatam sādhan thāy chhe. ‘bhavatā bhāvanā bhavananā...’ , bhavato bhāv eṭale shun? ke vartamān vartato nirmaḷ bhāv, vartamān samyagdarshan ādi nirmaḷ bhāv te bhavato bhāv chhe, te kārya chhe; te kārya thavānun utkr̥uṣhṭa sādhan ātmā pote ja chhe. ahāhā...! sādhakane vartamān samyagdarshanādi nirmaḷ kārya varte chhe tenun sādhakatam sādhan sādhakano ātmā pote ja chhe. ‘sādhakatam’ kem kahyun?-ke niyamarūp abādhit sādhan ā (-ātmā) ek ja chhe. gajab vāt bhāī! vyavahār ratnatray te sādhan nathī, ne anya padārtha paṇ koī sādhan nathī-em ahīn kahe chhe. samajāṇun kāī...?
ahāhā...! ātmā gnāyak prabhu guṇī-svabhāvavān chhe, ne gnānādi tenā guṇ chhe. tenā guṇane ahīn shakti kahe chhe. guṇ kaho, shakti kaho ke svabhāv kaho-badhī ek ja vastu chhe. ātmāmān anant shaktio chhe. ahāhā...! anant shaktiono abhed ek piṇḍ prabhu ātmā chhe. ahā! ā abhed ekarūpanī draṣhṭi karavāthī dharmanun pratham pagathiyun evun samyagdarshan pragaṭ thāy chhe. juo ā dharmanī sharuātanun kārya! hā, paṇ tenun sādhan shun? vrat, tap, bhakti, pūjā ityādi enun sādhan kharun ke nahi? to kahe chhe-nā, e koī sādhan nathī, kemake enāthī dharma thavāno niyam nathī. karaṇashakti vaḍe ātmā pote ja tenun sādhakatam sādhan thaī samyagdarshanarūp pariṇame chhe. ātmāmān ja tenun niyamarūp sādhan thavānī shakti chhe. āvī vāt!
have āvun kadī sāmbhaḷyun na hoy tene ā ekadam kaṭhaṇ paḍe. em ke dayā karavī, vrat pāḷavān, bhakti-pūjā karavī, jātrā karavī-enāthī ja ame to dharma thavānun mānīe chhīe, ne ā te kevo dharma kāḍhayo?
are bhāī, tane dharmanā svarūpanī khabar nathī. dharma to ene kahīe jemān rāg rahit andar potānī trikāḷī chīj chhe tenī draṣhṭi ane ālamban hoy, jemān anākuḷ ānandanā vedanavāḷī svānubhavanī vītarāgī dashā hoy. ahāhā...! bhedanā pakṣhathī rahit thaīne potānī abhed ekarūp chinmātra vastu andar chhe tenī draṣhṭi karavāthī dharmanun pratham charaṇ evun samyagdarshan utpanna thāy chhe. ā sivāy tārun badhun ja thothān chhe bāpu! tane game na game, ā bhagavān ātmānī bhāgavat-svarūp kathā chhe; sarvagna vītarāg jain parameshvare dharmasabhāmān kahelī ā ātmānī dharmakathā chhe. prabhu! ek vār man daīne dhīrajathī sāmbhaḷ. tārī chījamān vartamān thavāyogya je nirmaḷ dharmanā pariṇām thāy tenā sādhakatamapaṇāmayī tārāmān karaṇashakti chhe. oho...! dharmane sādhanārā dharmanā sthambh evā vītarāgī santo-munivaro bhagavān kevaḷīnā āḍatiyā thaīne ā vāt jagatane jāher kare chhe.
bhāī, āmān kāī āḍun-avaḷun karavā jāy to kāī hāth āve em nathī. samyagdarshan-gnān-chāritranā pariṇām te bhavato bhāv chhe. tenā bhavananā utkr̥uṣhṭa-ekamātra nirbādh-sādhanarūp ātmāmān karaṇashakti chhe. juo ā sādhan!
prashnaḥ– hā, e to nishchay abhinna sādhan kahyun; paṇ shāstramān bhinna sādhan-sādhya paṇ kahyun chhe. uttaraḥ– bhāī, tyān e to bāhya nimittanun gnān karāvyun chhe. rāganī mandatārūp vyavahār ratnatray te sādhan ane nishchay samyagdarshan-gnān-chāritrarūp shuddha ratnatray te sādhya-em kahyun chhe e to bāhya vyavahāranun gnān karāvavā māṭe