यत्खलु द्रव्यं यस्मिन्काले येन भावेन परिणमति तत् तस्मिन् काले किलौष्ण्य- परिणतायःपिण्डवत्तन्मयं भवति । ततोऽयमात्मा धर्मेण परिणतो धर्म एव भवतीति सिद्धमात्मनश्चारित्रत्वम् ।।८।। अथ जीवस्य शुभाशुभशुद्धत्वं निश्चिनोति — जीवो परिणमदि जदा सुहेण असुहेण वा सुहो असुहो ।
संक्षेपसूचनरूपेण द्वितीयस्थले गाथात्रयं गतम् ।।८।। अथ शुभाशुभशुद्धोपयोगत्रयेण परिणतो जीवः शुभाशुभशुद्धोपयोगस्वरूपो भवतीत्युपदिशति ---जीवो परिणमदि जदा सुहेण असुहेण वा जीवः कर्ता यदा परिणमति शुभेनाशुभेन वा परिणामेन सुहो असुहो हवदि तदा शुभेन शुभो भवति, अशुभेन वाऽशुभो भवति । सुद्धेण तदा सुद्धो हि शुद्धेन यदा परिणमति तदा शुद्धो भवति, हि स्फु टम् । कथंभूतः सन् ।
टीकाः — खरेखर जे द्रव्य जे काळे जे भावरूपे परिणमे छे ते द्रव्य ते काळे, उष्णतारूपे परिणमेला लोखंडना गोळानी जेम, ते -मय छे; तेथी आ आत्मा धर्मे परिणम्यो थको धर्म ज छे. आ रीते आत्मानुं चारित्रपणुं सिद्ध थयुं.
भावार्थः — चारित्र आत्मानो ज भाव छे एम ७मी गाथामां कह्युं हतुं. आ गाथामां अभेदनये एम कह्युं के जेम उष्णताभावे परिणमेलो लोखंडनो गोळो ते पोते ज उष्णता छे — लोखंडनो गोळो ने उष्णता जुदां नथी, तेम चारित्रभावे परिणमेलो आत्मा पोते ज चारित्र छे. ८.
हवे जीवनुं शुभपणुं, अशुभपणुं अने शुद्धपणुं (अर्थात् जीव ज शुभ, अशुभ अने शुद्ध छे एम) नक्की करे छेः —
अन्वयार्थः — [जीवः] जीव, [परिणामस्वभावः] परिणामस्वभावी होवाथी, [यदा] ज्यारे [शुभेन वा अशुभेन] शुभ के अशुभ भावे [परिणमति] परिणमे छे [शुभः अशुभः] त्यारे शुभ के अशुभ (पोते ज) थाय छे [शुद्धेन] अने ज्यारे शुद्ध भावे परिणमे छे [तदा शुद्धः हि भवति] त्यारे शुद्ध थाय छे.