न्मेचकस्वभावानन्तधर्मव्याप्येकधर्मित्वात् यथोदितानेकान्तात्मात्मद्रव्यम् ।
स्वात्मद्रव्यं शुद्धचिन्मात्रमन्तः ।।१९।।
इत्यभिहितमात्मद्रव्यमिदानीमेतदवाप्तिप्रकारोऽभिधीयते — अस्य तावदात्मनो नित्य- मेवानादिपौद्गलिककर्मनिमित्तमोहभावनानुभावघूर्णितात्मवृत्तितया तोयाकरस्येवात्मन्येव क्षुभ्यतः क्रमप्रवृत्ताभिरनन्ताभिर्ज्ञप्तिव्यक्तिभिः परिवर्तमानस्य ज्ञप्तिव्यक्तिनिमित्ततया ज्ञेयभूतासु परमात्मतत्त्वसम्यक्श्रद्धानज्ञानानुचरणरूपाभेदरत्नत्रयात्मकनिर्विकल्पसमाधिसंजातरागाद्युपाधिरहितपरमानन्दैक- samavAyAtmak (samudAyasvarUp) ek samudranI mAphak, anant dharmone vastupaNe judA pADavA ashakya hovAthI Atmadravya +mechakasvabhAvavALun, anant dharmomAn vyApanArun, ek dharmI hovAne lIdhe yathokta anekAntAtmak (anekadharmasvarUp) chhe. [jem ek vakhate ek nadInA jaLane jANanArA gnAnAnsh vaDe jovAmAn Ave to samudra ek nadInA jaLasvarUp jaNAy chhe, tem ek vakhate ek dharmane jANanArA ek nayathI jovAmAn Ave to AtmA ek dharmasvarUp jaNAy chhe; parantu jem ekIsAthe sarva nadIonAn jaLane jANanArA gnAn vaDe jovAmAn Ave to samudra sarva nadIonAn jaLasvarUp jaNAy chhe, tem ekIsAthe sarva dharmone jANanArA pramAN vaDe jovAmAn Ave to AtmA anek dharmasvarUp jaNAy chhe. A rIte ek nayathI jotAn AtmA ekAntAtmak chhe ane pramANathI jotAn anekAntAtmak chhe.]
[have e ja Ashayane kAvya dvArA kahIne ‘AtmA kevo chhe’ e viShenun kathan pUrun karavAmAn Ave chhe]
[artha – ] A rIte syAtkArashrInA (syAtkArarUpI lakShmInA) vasavATane vash vartatA nayasamUho vaDe (jIvo) jue topaN ane pramAN vaDe jue topaN spaShTa anant dharmovALA nij Atmadravyane andaramAn shuddhachaitanyamAtra dekhe chhe ja.
e rIte Atmadravya kahevAmAn Avyun. have tenI prAptino prakAr (rIt) kahevAmAn Ave chhe pratham to, anAdi paudgalik karma jenun nimitta chhe evI mohabhAvanAnA (mohanA anubhavanA) prabhAv vaDe AtmapariNati sadAy ghUmarI khAtI hovAthI A AtmA samudranI mAphak potAmAn ja kShubdha thato thako krame pravartatI anant gnaptivyaktio vaDe parivartan pAme
502pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
*shAlinI chhand + mechak = judA judA; vidhavidh; anek.