Page -32 of 513
PDF/HTML Page 1 of 546
single page version
Page -31 of 513
PDF/HTML Page 2 of 546
single page version
Page -30 of 513
PDF/HTML Page 3 of 546
single page version
ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରକା ଲାଗତ ମୂଲ୍ଯ ରୁ. ୧୮୩=୦୦ ପଡ଼ା ହୈ. ମୁମୁକ୍ଷୁଓଂକୀ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗସେ ଇସକା ଵିକ୍ରିଯ ମୂଲ୍ଯ ରୁ. ୧୦୦=୦୦ ହୋତା ହୈ. ଉନମେଂ ଶ୍ରୀ ଘାଟକୋପର ଦିଗଂବର ଜୈନ ମୁମୁକ୍ଷୁ ମଂଡଲ, ମୁଂବଈକୀ ଓରସେ ୫୦% ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ ଵିଶେଷ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେସେ ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରକା ଵିକ୍ରିଯ- ମୂଲ୍ଯ ମାତ୍ର ରୁ. ୫୦=୦୦ ରଖା ଗଯା ହୈ.
Page -28 of 513
PDF/HTML Page 5 of 546
single page version
Page -27 of 513
PDF/HTML Page 6 of 546
single page version
ଜ୍ଞାନୀ ସୁକାନୀ ମଳ୍ଯା ଵିନା ଏ ନାଵ ପଣ ତାରେ ନହୀଂ;
ଆ କାଳମାଂ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଜ୍ଞାନୀ ସୁକାନୀ ବହୁ ବହୁ ଦୋହ୍ଯଲୋ,
ମୁଜ ପୁଣ୍ଯରାଶି ଫଳ୍ଯୋ ଅହୋ ! ଗୁରୁ କ୍ ହାନ ତୁଂ ନାଵିକ ମଳ୍ଯୋ.
ବାହ୍ଯାଂତର ଵିଭଵୋ ତାରା, ତାରେ ନାଵ ମୁମୁକ୍ଷୁନାଂ.
ନିଜାଲଂବୀଭାଵେ ପରିଣତି ସ୍ଵରୂପେ ଜଈ ଭଳେ,
ନିମିତ୍ତୋ ଵହେଵାରୋ ଚିଦଘନ ଵିଷେ କାଂଈ ନ ମଳେ.
ଜେ ଵଜ୍ରେ ସୁମୁମୁକ୍ଷୁ ସତ୍ତ୍ଵ ଝଳକେ ; ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ନାତୋ ତୂଟେ;
କ ରୁଣା ଅକାରଣ ସମୁଦ୍ର ! ତନେ ନମୁଂ ହୁଂ;
ହେ ଜ୍ଞାନପୋଷକ ସୁମେଘ ! ତନେ ନମୁଂ ହୁଂ,
ଆ ଦାସନା ଜୀଵନଶିଲ୍ପୀ ! ତନେ ନମୁଂ ହୁଂ.
ଵାଣୀ ଚିନ୍ମୂର୍ତି ! ତାରୀ ଉର -ଅନୁଭଵନା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାଵେ ଭରେଲୀ;
ଭାଵୋ ଊଂଡା ଵିଚାରୀ, ଅଭିନଵ ମହିମା ଚିତ୍ତମାଂ ଲାଵୀ ଲାଵୀ,
ଖୋଯେଲୁଂ ରତ୍ନ ପାମୁଂ,
Page -26 of 513
PDF/HTML Page 7 of 546
single page version
ପ୍ରଵର୍ତମାନତୀର୍ଥପ୍ରଣେତା ଵୀତରାଗ ସର୍ଵଜ୍ଞ ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ ମହାଵୀରସ୍ଵାମୀକୀ ॐକାର ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିସେ ପ୍ରଵାହିତ ଔର ଗଣଧରଦେଵ ଶ୍ରୀ ଗୌତମସ୍ଵାମୀ ଆଦି ଗୁରୁପରମ୍ପରା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତିପ୍ରଧାନ ଅଧ୍ଯାତ୍ମପ୍ରଵାହକୋ ଝେଲକର, ତଥା ଵିଦେହକ୍ଷେତ୍ରସ୍ଥ ଜୀଵନ୍ତସ୍ଵାମୀ ଶ୍ରୀ ସୀମନ୍ଧରଜିନଵରକୀ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଵନ୍ଦନା ଏଵଂ ଦେଶନାଶ୍ରଵଣସେ ପୁଷ୍ଟ କର, ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ ଉସେ ସମଯସାରାଦି ପରମାଗମରୂପ ଭାଜନୋଂମେଂ ସଂଗୃହୀତ କରକେ ଅଧ୍ଯାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵପିପାସୁ ଜଗତ ପର ସାତିଶଯ ମହାନ ଉପକାର କିଯା ହୈ
ସ୍ଵାନୁଭଵପ୍ରଧାନ – ଅଧ୍ଯାତ୍ମଶ୍ରୁତଲବ୍ଧିଧର ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଣୀତ ପ୍ରାଭୃତରୂପ ପ୍ରଭୂତ ଶ୍ରୁତରଚନାଓଂମେଂ ଶ୍ରୀ ସମଯସାର, ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର, ଶ୍ରୀ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ, ଶ୍ରୀ ନିଯମସାର ଔର ଶ୍ରୀ ଅଷ୍ଟପ୍ରାଭୃତ — ଯହ ପାଁଚ ପରମାଗମ ମୁଖ୍ଯ ହୈଂ . ଯେ ପାଁଚୋଂ ପରମାଗମ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦଅଧ୍ଯାତ୍ମ- ଭାରତୀକେ ଅନନ୍ଯ ପରମୋପାସକ, ଅଧ୍ଯାତ୍ମଯୁଗପ୍ରଵର୍ତକ, ପରମୋପକାରୀ ପୂଜ୍ଯ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀକେ ସତ୍ପ୍ରଭାଵନୋଦଯସେ ଶ୍ରୀ ଦି୦ ଜୈନ ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯମଂଦିର ଟ୍ରସ୍ଟ (ସୋନଗଢ଼) ଏଵଂ ଅନ୍ଯ ଟ୍ରସ୍ଟ ଦ୍ଵାରା ଗୁଜରାତୀ ଏଵଂ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାମେଂ ଅନେକ ବାର ପ୍ରକାଶିତ ହୋ ଚୁକେ ହୈଂ . ଉନକେ ହୀ ସତ୍ପ୍ରତାପସେ ଯେ ପାଁଚୋଂ ହୀ ପରମାଗମ, ଅଧ୍ଯାତ୍ମ – ଅତିଶଯକ୍ଷେତ୍ର ଶ୍ରୀ ସୁଵର୍ଣପୁରୀ (ସୋନଗଢ଼)ମେଂ ଭଗଵାନ ମହାଵୀରକେ ପଚୀସଵେଂ ଶତାବ୍ଦୀ – ସମାରୋହକେ ଅଵସର ପର (ଵି. ସଂ. ୨୦୩୦ମେଂ), ଵିଶ୍ଵମେଂ ଅଦ୍ଵିତୀଯ ଏଵଂ ଦର୍ଶନୀଯ ଐସେ ‘ଶ୍ରୀ ମହାଵୀର – କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ – ଦିଗମ୍ବର – ଜୈନ – ପରମାଗମମଂଦିର’କୀ ଭଵ୍ଯ ଦିଵାରୋଂ ପର ଲଗେ ସଂଗେମର୍ମରକେ ଧଵଲ ଶିଲାପଟ ପର (ଆଦ୍ଯ ଚାର ପରମାଗମ ଟୀକା ସହିତ ଔର ଅଷ୍ଟପ୍ରାଭୃତକୀ ମୂଲ ଗାଥା) ଉତ୍କୀର୍ଣ କରାକର ଚିରଂଜୀଵୀ କିଯେ ଗଯେ ହୈଂ . ଅଧୁନା, ପରମାଗମ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର ଏଵଂ ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକୀ ‘ତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଦୀପିକା’ ଟୀକାକେ ଗୁଜରାତୀ ଅନୁଵାଦକେ ହିନ୍ଦୀ ରୂପାନ୍ତରକା ଯହ ଛଠଵାଁ ସଂସ୍କରଣ ଅଧ୍ଯାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵପ୍ରେମିଯୋଂକେ ହାଥମେଂ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରତେ ହୁଏ ଶ୍ରୁତପ୍ରଭାଵନାକା ଵିଶେଷ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭୂତ ହୋତା ହୈ .
ଜିନକେ ପୁନୀତ ପ୍ରଭାଵନୋଦଯସେ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦ – ଅଧ୍ଯାତ୍ମଭାରତୀକା ଇସ ଯୁଗମେଂ ପୁନରଭ୍ଯୁଦଯ ହୁଆ ହୈ ଐସେ ହମାରେ ପରମୋପକାରୀ ପୂଜ୍ଯ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀକୀ ଉପକାରମହିମା କ୍ଯା କହୀ ଜାଯେ ? ଉନହୀନେ ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ ମହାଵୀରସ୍ଵାମୀ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରରୂପିତ ଏଵଂ ତଦାମ୍ନାଯାନୁଵର୍ତୀ ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଦ୍ଵାରା ସମଯସାର, ପ୍ରଵଚନସାର ଆଦି ପରମାଗମୋଂମେଂ ସୁସଂଚିତ ସ୍ଵାନୁଭଵ
Page -25 of 513
PDF/HTML Page 8 of 546
single page version
ମୁଦ୍ରିତ ଵ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯପ୍ରଧାନ ଅଧ୍ଯାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵାମୃତକା ସ୍ଵଯଂ ପାନ କରକେ, ଇସ କଲିକାଲମେଂ ଅଧ୍ଯାତ୍ମସାଧନାକେ ପାଵନ ପଥକା ପୁନଃ ସମୁଦ୍ଯୋତ କିଯା ହୈ, ତଥା ରୂଢିପ୍ରସ୍ତ ସାମ୍ପ୍ରଦାଯିକତାମେଂ ଫଁସେ ହୁଏ ଜୈନଜଗତ ପର, ଦ୍ରଵ୍ଯଦୃଷ୍ଟିପ୍ରଧାନ ସ୍ଵାନୁଭୂତିମୂଲକ ଵୀତରାଗ ଜୈନଧର୍ମକୋ ପ୍ରକାଶମେଂ ଲାକର, ଅନୁପମ, ଅଦ୍ଭୁତ ଏଵଂ ଅନନ୍ତ – ଅନନ୍ତ ଉପକାର କିଯେ ହୈଂ
ଅଧ୍ଯାତ୍ମଵିଦ୍ଯାକେ ଦାତା, ପୂଜ୍ଯ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀନେ ଇସ ପ୍ରଵଚନସାର ପରମାଗମ ପର ଅନେକ ବାର ପ୍ରଵଚନୋଂ ଦ୍ଵାରା ଉସକେ ଗହନ ତାତ୍ତ୍ଵିକ ରହସ୍ଯୋଂକା ଉଦ୍ଘାଟନ କିଯା ହୈ . ଇସ ଶତାବ୍ଦୀମେଂ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରୁଚିକା ଏଵଂ ଅଧ୍ଯାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନକା ଜୋ ନଵଯୁଗ ପ୍ରଵର୍ତ ରହା ହୈ ଉସକା ଶ୍ରେଯ ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀକୋ ହୀ ହୈ .
ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀକେ ପୁନୀତ ପ୍ରତାପସେ ହୀ ମୁମୁକ୍ଷୁଜଗତକୋ ଜୈନ ଅଧ୍ଯାତ୍ମଶ୍ରୁତକେ ଅନେକ ପରମାଗମରତ୍ନ ଅପନୀ ମାତୃଭାଷାମେଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ହୈଂ . ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକା ଗୁଜରାତୀ ଅନୁଵାଦ (ଜିସକା ଯହ ହିନ୍ଦୀ ରୂପାନ୍ତର ହୈ) ଭୀ, ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକେ ଗୁଜରାତୀ ଗଦ୍ଯପଦ୍ଯାନୁଵାଦକୀ ଭାଁତି, ପ୍ରଶମମୂର୍ତି ଭଗଵତୀ ପୂଜ୍ଯ ବହିନଶ୍ରୀ ଚମ୍ପାବହିନକେ ବଡ଼େ ଭାଈ ଅଧ୍ଯାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵରସିକ, ଵିଦ୍ଵଦ୍ରତ୍ନ, ଆଦରଣୀଯ ପଂ୦ ଶ୍ରୀ ହିମ୍ମତଲାଲ ଜେଠାଲାଲ ଶାହନେ, ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵ ଦ୍ଵାରା ଦିଯେ ଗଯେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମଦର୍ଶୀ ଉପଦେଶାମୃତବୋଧ ଦ୍ଵାରା ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକେ ଗହନ ଭାଵୋଂକୋ ଖୋଲନେକୀ ସୂଝ ପ୍ରାପ୍ତ କର, ଅଧ୍ଯାତ୍ମଜିନଵାଣୀକୀ ଅଗାଧ ଭକ୍ତିସେ ସରଲ ଭାଷାମେଂ — ଆବାଲଵୃଦ୍ଧଗ୍ରାହ୍ଯ, ରୋଚକ ଏଵଂ ସୁନ୍ଦର ଢଂଗସେ — କର ଦିଯା ହୈ . ସମ୍ମାନନୀଯ ଅନୁଵାଦକ ମହାନୁଭାଵ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସିକ ଵିଦ୍ଵାନ ହୋନେକେ ଅତିରିକ୍ତ ତତ୍ତ୍ଵଵିଚାରକ, ଗମ୍ଭୀର ଆଦର୍ଶ ଆତ୍ମାର୍ଥୀ, ଵୈରାଗ୍ଯଶାଲୀ, ଶାନ୍ତ, ଗମ୍ଭୀର, ନିଃସ୍ପୃହ, ନିରଭିମାନୀ ଏଵଂ ଵିଵେକଶୀଲ ସଜ୍ଜନ ହୈଂ; ତଥା ଉନମେଂ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସଭରା ମଧୁର କଵିତ୍ଵ ଭୀ ହୈ କି ଜିସକେ ଦର୍ଶନ ଉନକେ ପଦ୍ଯାନୁସାର ଏଵଂ ଅନ୍ଯ ସ୍ତୁତିକାଵ୍ଯୋଂସେ ସ୍ପଷ୍ଟତଯା ହୋତେ ହୈ . ଵେ ବହୁତ ଵର୍ଷୋଂ ତକ ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵକେ ସମାଗମମେଂ ରହେ ହୈଂ, ଔର ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵକେ ଅଧ୍ଯାତ୍ମପ୍ରଵଚନୋଂକେ ଶ୍ରଵଣ ଏଵଂ ସ୍ଵଯଂକେ ଗହନ ମନନ ଦ୍ଵାରା ଉନ୍ହୋଂନେ ଅପନୀ ଆତ୍ମାର୍ଥିତାକୀ ବହୁତ ପୁଷ୍ଟି କୀ ହୈ . ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥକେ ମୂଲ ରହସ୍ଯୋଂ ପର ଉନକା ମନନ ଅତି ଗହନ ହୈ . ଶାସ୍ତ୍ରକାର ଏଵଂ ଟୀକାକାର ଉଭଯ ଆଚାର୍ଯଭଗଵନ୍ତୋଂକେ ହୃଦଯକେ ଗହନ ଭାଵୋଂକୀ ଗମ୍ଭୀରତାକୋ ଯଥାଵତ୍ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖକର ଉନ୍ହୋଂନେ ଯହ ଶବ୍ଦଶଃ ଗୁଜରାତୀ ଅନୁଵାଦ କିଯା ହୈ; ତଦୁପରାନ୍ତ ମୂଲ ଗାଥାସୂତ୍ରୋଂକା ଭାଵପୂର୍ଣ ମଧୁର ଗୁଜରାତୀ ପଦ୍ଯାନୁଵାଦ ଭୀ (ହରିଗୀତ ଛନ୍ଦମେଂ) ଉନ୍ହୋଂନେ କିଯା ହୈ, ଜୋ ଇସ ଅନୁଵାଦକୀ ଅତୀଵ ଅଧିକତା ଲାତା ହୈ ଔର ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯପ୍ରେମିଯୋଂକୋ ବହୁତ ହୀ ଉପଯୋଗୀ ହୋତା ହୈ . ତଦୁପରାନ୍ତ ଜହାଁ ଆଵଶ୍ଯକତା ଲଗୀ ଵହାଁ ଭାଵାର୍ଥ ଦ୍ଵାରା ଯା ପଦଟିପ୍ପଣ ଦ୍ଵାରା ଭୀ ଉନ୍ହୋଂନେ ଅତି ସୁନ୍ଦର ସ୍ପଷ୍ଟତା କୀ ହୈ .
ଇସ ପ୍ରକାର ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକେ ସମଯସାରାଦି ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ପରମାଗମୋଂକେ ଅନୁଵାଦକା ପରମ ସୌଭାଗ୍ଯ, ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀ ଏଵଂ ପୂଜ୍ଯ ବହିନଶ୍ରୀକୀ ପରମ କୃପାସେ, ଆଦରଣୀଯ ଶ୍ରୀ
Page -24 of 513
PDF/HTML Page 9 of 546
single page version
ହିମ୍ମତଭାଈକୋ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଆ ଏତଦର୍ଥ ଵେ ସଚମୁଚ ଅଭିନନ୍ଦନୀଯ ହୈଂ . ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀକୀ କଲ୍ଯାଣୀ ପ୍ରେରଣା ଝେଲକର ଅତ୍ଯନ୍ତ ପରିଶ୍ରମପୂର୍ଵକ ଐସା ସୁନ୍ଦର ଭାଵଵାହୀ ଅନୁଵାଦ କର ଦେନେକେ ବଦଲେମେଂ ସଂସ୍ଥା ଏଵଂ ସମଗ୍ର ଅଧ୍ଯାତ୍ମଜିଜ୍ଞାସୁ ସମାଜ ଉନକା ଜିତନା ଉପକାର ମାନେ ଵହ କମ ହୈ . ଯହ ଅନୁଵାଦ ଅମୂଲ୍ଯ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦଭାରତୀ ଏଵଂ ଗୁରୁଦେଵକେ ପ୍ରତି ମାତ୍ର ପରମ ଭକ୍ତିସେ ପ୍ରେରିତ ହୋକର ଅପନୀ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସିକତା ଦ୍ଵାରା କିଯେ ଗଯେ ଇସ ଅନୁଵାଦକା ମୂଲ୍ଯ କୈସ ଆଂକା ଜାଯେ ? ପ୍ରଵଚନସାରକେ ଇସ ଅନୁଵାଦରୂପ ମହାନ କାର୍ଯକେ ବଦଲେମେଂ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ଵାରା, କୁଛ କୀମତୀ ଭେଟକୀ ସ୍ଵୀକୃତିକେ ଲିଯେ, ଉନକୋ ଆଗ୍ରହପୂର୍ଣ ଅନୁରୋଧ କିଯା ଗଯା ଥା ତବ ଉନ୍ହୋଂନେ ଵୈରାଗ୍ଯପୂର୍ଵକ ନମ୍ରଭାଵସେ ଐସା ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ତର ଦିଯା ଥା କି ‘‘ମେରା ଆତ୍ମା ଇସ ସଂସାରପରିଭ୍ରମଣସେ ଛୂଟେ ଇତନା ହୀ ପର୍ଯାପ୍ତ ହୈ, ଦୂସରା ମୁଝେ କୁଛ ବଦଲା ନହୀଂ ଚାହିଯେ’’ . ଉନକୀ ଯହ ନିସ୍ପୃହତା ଭୀ ଅତ୍ଯନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀଯ ହୈ . ଉପୋଦ୍ଘାତମେଂ ଭୀ ଅପନୀ ଭାଵନା ଵ୍ଯକ୍ତ କରତେ ହୁଏ ଵେ ଲିଖତେ ହୈଂ କି — ‘‘ଯହ ଅନୁଵାଦ ମୈଂନେ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର ପ୍ରତି ଭକ୍ତିସେ ଔର ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀକୀ ପ୍ରେରଣାସେ ପ୍ରେରିତ ହୋକର, ନିଜ କଲ୍ଯାଣକେ ଲିଯେ, ଭଵଭଯସେ ଡରତେ ଡରତେ କିଯା ହୈ’’ .
ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର ଶାସ୍ତ୍ରକେ ଦୂସରେ ସଂସ୍କରଣକେ ଅଵସର ପର ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀକେ ଅନ୍ତେଵାସୀ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଶ୍ରୀ ଚନ୍ଦୂଲାଲଭାଈ ଖୀମଚନ୍ଦ ଝୋବାଲିଯା ଦ୍ଵାରା, ହସ୍ତଲିଖିତ ପ୍ରତିଯୋଂକେ ଆଧାରସେ ସଂଶୋଧିତ ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ‘ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି’ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକା ଭୀ ଇସ ହିନ୍ଦୀ ସଂସ୍କରଣମେଂ ଜୋଡ ଦୀ ହୈ . ହିନ୍ଦୀ ସଂସ୍କରଣକେ ଲିଯେ ଗୁଜରାତୀ ଅନୁଵାଦକା ହିନ୍ଦୀ ରୂପାନ୍ତର ପଂ୦ ପରମେଷ୍ଠୀଦାସଜୀ ଜୈନ ନ୍ଯାଯତୀର୍ଥ (ଲଲିତପୁର)ନେ କିଯା ହୈ, ତଦର୍ଥ ଉନକେ ପ୍ରତି ଉପକୃତଭାଵ ତଥା ଇସ ସଂସ୍କରଣକେ ସୁନ୍ଦର ମୁଦ୍ରଣକେ ଲିଯେ ‘କିତାବଘର’ ରାଜକୋଟକେ ପ୍ରତି କୃତଜ୍ଞତା ଵ୍ଯକ୍ତ କରତେ ହୈଂ .
ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ଆଚାର୍ଯଭଗଵନ୍ତୋଂନେ କହେ ହୁଏ ଅଧ୍ଯାତ୍ମମନ୍ତ୍ରକୋ ଗହରାଈସେ ସମଝକର, ଭଵ୍ଯ ଜୀଵ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗଧର୍ମକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରୋ — ଯହୀ ହାର୍ଦିକ କାମନା . ଭାଦୋଂ କୃଷ୍ଣା ୨, ଵି. ସଂ. ୨୦୪୯, ‘୭୯ଵୀଂ ବହିନଶ୍ରୀ – ଚମ୍ବାବେନ – ଜନ୍ମଜଯନ୍ତୀ’ସାହିତ୍ଯପ୍ରକାଶନସମିତି
Page -23 of 513
PDF/HTML Page 10 of 546
single page version
ଇସ ଗ୍ରଂଥ ପ୍ରଵଚନସାରକା ଅଗଲା ସଂସ୍କରଣ ସମାପ୍ତ ହୋ ଜାନେସେ ମୁମୁକ୍ଷୁଓଂକୀ ମାଂଗକୋ ଧ୍ଯାନମେଂ ରଖକର ଯହ ନଵୀନ ସାତଵାଂ ସଂସ୍କରଣ ପ୍ରକାଶିତ କିଯା ଜା ରହା ହୈ. ଇସ ସଂସ୍କରଣମେଂ ଅଗଲେ ସଂସ୍କରଣକୀ କ୍ଷତିଯୋଂକୋ ସୁଧାରନେକା ଯଥାଯୋଗ୍ଯ ପ୍ରଯତ୍ନ କିଯା ଗଯା ହୈ.
ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ବତାଯେ ହୁଏ ଭାଵୋଂକୋ ପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵଶ୍ରୀନେ ଜିସ ପ୍ରକାର ଖୋଲା ହୈ ଉସ ପ୍ରକାର ଯଥାର୍ଥ ସମଝକର, ଅନ୍ତରମେଂ ଉସକା ପରିଣମନ କରକେ ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଜ୍ଞାନକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ଦ୍ଵାରା ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଆନନ୍ଦକୋ ସବ ଜୀଵ ଆସ୍ଵାଦନ କରେ ଯହ ଅଂତରୀକ ଭାଵନା ସହ.....
ମହାଵୀର ନିର୍ଵାଣୋତ୍ସଵ ଦୀପାଵଲୀ ତା. ୨୬ -୧୦ -୨୦୧୧
Page -22 of 513
PDF/HTML Page 11 of 546
single page version
ଏନୀ କୁଂ ଦକୁଂ ଦ ଗୂଂଥେ ମାଳ ରେ,
ଜେମାଂ ସାର -ସମଯ ଶିରତାଜ ରେ,
ଗୂଂଥ୍ଯୁଂ ପ୍ରଵଚନସାର ରେ,
ଗୂଂଥ୍ଯୋ ସମଯନୋ ସାର ରେ,
ଜିନଜୀନୋ ॐକାରନାଦ ରେ,
ଵଂଦୁଂ ଏ ॐକାରନାଦ ରେ,
ମାରା ଧ୍ଯାନେ ହଜୋ ଜିନଵାଣ ରେ,
ଵାଜୋ ମନେ ଦିନରାତ ରେ,
Page -21 of 513
PDF/HTML Page 12 of 546
single page version
ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ ଯହ ‘ପ୍ରଵଚନସାର’ ନାମକା ଶାସ୍ତ୍ର ‘ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧ’କେ ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ଆଗମୋଂମେଂସେ ଏକ ହୈ.
‘ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧ’କୀ ଉତ୍ପତ୍ତି କେସେ ହୁଈ, ଉସକା ହମ ପଟ୍ଟାଵଲିଓଂକେ ଆଧାରସେ ସଂକ୍ଷେପମେଂ ଅଵଲୋକନ କରେଂ : –
ଆଜ ସେ ୨୪୭୪ ଵର୍ଷ ପୂର୍ଵ ଇସ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକୀ ପୁଣ୍ଯଭୂମିମେଂ ଜଗତ୍ପୂଜ୍ଯ ପରମ ଭଟ୍ଟାରକ ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ ମହାଵୀରସ୍ଵାମୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ପ୍ରକାଶ କରନେକେ ଲିଯେ ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂକା ସ୍ଵରୂପ ଅପନୀ ସାତିଶଯ ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଗଟ କର ରହେ ଥେ. ଉନକେ ନିର୍ଵାଣକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ପାଁଚ ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ହୁଏ, ଜିନମେଂସେ ଅନ୍ତିମ ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ଶ୍ରୀ ଭଦ୍ରବାହୁସ୍ଵାମୀ ଥେ. ଵହାଁ ତକ ତୋ ଦ୍ଵାଦଶାଂଗଶାସ୍ତ୍ରକେ ପ୍ରରୂପଣାସେ ନିଶ୍ଚଯ -ଵ୍ଯଵହାରାତ୍ମକ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଯଥାର୍ଥରୂପମେଂ ପ୍ରଵର୍ତତା ରହା. ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ କାଲଦୋଷସେ କ୍ରମଶଃ ଅଂଗୋଂକେ ଜ୍ଞାନକୀ ଵ୍ଯୁଚ୍ଛିତ୍ତି ହୋତୀ ଗଈ ଔର ଇସପ୍ରକାର ଅପାର ଜ୍ଞାନସିଂଧୁକା ବହୁଭାଗ ଵିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋନେକେ ବାଦ ଦୂସରେ ଭଦ୍ରବାହୁସ୍ଵାମୀ ଆଚାର୍ଯକୀ ପରିପାଟୀ (ପରମ୍ପରା)ମେଂ ଦୋ ମହା ସମର୍ଥ ମୁନି ହୁଏ. ଉନମେଂସେ — ଏକକା ନାମ ଶ୍ରୀ ଧରସେନ ଆଚାର୍ଯ ତଥା ଦୂସରୋଂକା ନାମ ଶ୍ରୀ ଗୁଣଧର ଆଚାର୍ଯ ଥା. ଉନସେ ପ୍ରାପ୍ତ ଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଉନକୀ ପରମ୍ପରାମେଂ ହୋନେଵାଲେ ଆଚାର୍ଯୋଂନେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଚନା କୀ ଔର ଶ୍ରୀ ଵୀର ଭଗଵାନକେ ଉପଦେଶକା ପ୍ରଵାହ ଚାଲୂ ରଖା.
ଶ୍ରୀ ଧରସେନାଚାର୍ଯକୋ ଆଗ୍ରାଯଣୀପୂର୍ଵକେ ପଂଚମ ଵସ୍ତୁଅଧିକାରକେ ‘ମହାକର୍ମପ୍ରକୃତି’ ନାମକ ଚୌଥେ ପ୍ରାଭୃତକା ଜ୍ଞାନ ଥା. ଉସ ଜ୍ଞାନାମୃତମେଂସେ କ୍ରମଶଃ ଉନକେ ବାଦକେ ଆଚାର୍ଯୋଂ ଦ୍ଵାରା ଷ୍ଟଖଂଡାଗମ, ଧଵଲ, ମହାଧଵଲ, ଗୋମ୍ମ୍ଟସାର, ଲବ୍ଧିସାର, କ୍ଷପଣାସାର ଆଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଚନା ହୁଈ. ଇସପ୍ରକାର ପ୍ରଥମ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧକୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୁଈ. ଉସମେଂ ଜୀଵ ଔର କର୍ମକେ ସଂଯୋଗସେ ହୋନେଵାଲୀ ଆତ୍ମାକୀ ସଂସାରପର୍ଯାଯକା — ଗୁଣସ୍ଥାନ, ମାର୍ଗଣାସ୍ଥାନ ଆଦିକା — ଵର୍ଣନ ହୈ, ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯକୋ ପ୍ରଧାନ କରକେ କଥନ ହୈ. ଇସ ନଯକୋ ଅଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ଭୀ କହତେ ହୈଂ ଔର ଅଧ୍ଯାତ୍ମଭାଷାସେ ଅଶୁଦ୍ଧ -ନିଶ୍ଚଯନଯ ଅଥଵା ଵ୍ଯଵହାର କହତେ ହୈଂ.
Page -20 of 513
PDF/HTML Page 13 of 546
single page version
ଶ୍ରୀ ଗୁଣଧର ଆଚାର୍ଯକୋ ଜ୍ଞାନପ୍ରଵାଦପୂର୍ଵକୀ ଦଶମ ଵସ୍ତୁଅଧିକାରକେ ତୃତୀଯ ପ୍ରାଭୃତକା ଜ୍ଞାନ ଥା. ଉସ ଜ୍ଞାନମେଂସେ ବାଦକେ ଆଚାର୍ଯୋଂନେ କ୍ରମଶଃ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ -ରଚନା କୀ. ଇସପ୍ରକାର ସର୍ଵଜ୍ଞ ଭଗଵାନ୍ ମହାଵୀରସେ ଚଲା ଆନେଵାଲା ଜ୍ଞାନ ଆଚାର୍ଯପରମ୍ପରାସେ ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଆ. ଉନ୍ହୋଂନେ ପଂଚାସ୍ତିକାଯସଂଗ୍ରହ, ପ୍ରଵଚନସାର, ସମଯସାର, ନିଯମସାର, ଅଷ୍ଟପାହୁଡ଼ ଆଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଚନା କୀ. ଇସ ପ୍ରକାର ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧକୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୁଈ. ଉସମେଂ ଜ୍ଞାନକୋ ପ୍ରଧାନ କରକେ ଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯସେ କଥନ ହୈ, ଆତ୍ମାକେ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପକା ଵର୍ଣନ ହୈ.
ଭଗଵାନ୍ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଵିକ୍ରମ ସଂଵତ୍କେ ପ୍ରାରମ୍ଭମେଂ ହୋ ଗଯେ ହୈଂ. ଦିଗମ୍ବର ଜୈନ ପରମ୍ପରାମେଂ ଭଗଵାନ୍ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକା ସ୍ଥାନ ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ହୈ.
— ଯହ ଶ୍ଲୋକ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଦିଗମ୍ବର ଜୈନ, ଶାସ୍ତ୍ରସ୍ଵାଧ୍ଯାଯକେ ପ୍ରାରମ୍ଭମେଂ ମଂଗଲାଚରଣକେ ରୂପମେଂ ବୋଲତେ ହୈଂ. ଇସସେ ସିଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ କି ସର୍ଵଜ୍ଞ ଭଗଵାନ୍ ଶ୍ରୀ ମହାଵୀରସ୍ଵାମୀ ଔର ଗଣଧର ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ ଗୌତମସ୍ଵାମୀକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ତୁରତ ହୀ ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯକା ସ୍ଥାନ ଆତା ହୈ. ଦିଗମ୍ବର ଜୈନ ସାଧୁ ଅପନେକୋ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯକୀ ପରମ୍ପରାକା କହଲାନେମେଂ ଗୌରଵ ମାନତେ ହୈଂ. ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକେ ଶାସ୍ତ୍ର ସାକ୍ଷାତ୍ ଗଣଧରଦେଵକେ ଵଚନ ଜିତନେ ହୀ ପ୍ରମାଣଭୂତ ମାନେ ଜାତେ ହୈଂ. ଉନକେ ବାଦ ହୋନେଵାଲେ ଗ୍ରନ୍ଥକାର ଆଚାର୍ଯ ଅପନେ କିସୀ କଥନକୋ ସିଦ୍ଧ କରନେକେ ଲିଯେ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ପ୍ରମାଣ ଦେତେ ହୈଂ ଜିସସେ ଯହ କଥନ ନିର୍ଵିଵାଦ ସିଦ୍ଧ ହୋ ଜାତା ହୈ. ଉନକେ ବାଦ ଲିଖେ ଗଯେ ଗ୍ରନ୍ଥୋଂମେଂ ଉନକେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂସେ ଅନେକାନେକ ବହୁତସେ ଅଵତରଣ ଲିଯେ ଗଏ ହୈଂ. ଵାସ୍ତଵମେଂ ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ ଅପନେ ପରମାଗମୋଂମେଂ ତୀର୍ଥଂକରଦେଵୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରରୂପିତ ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ସିଦ୍ଧାଂତୋଂକୋ ସୁରକ୍ଷିତ କର ରଖା ହୈ, ଔର ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ସ୍ଥିର ରଖା ହୈ. ଵିକ୍ରମ ସଂଵତ୍ ୬୬୦ମେଂ ହୋନେଵାଲେ ଶ୍ରୀ ଦେଵସେନାଚାର୍ଯଵର ଅପନେ ଦର୍ଶନସାର ନାମକେ ଗ୍ରନ୍ଥମେଂ କହତେ ହୈଂ କି —
‘‘ଵିଦେହକ୍ଷେତ୍ରକେ ଵର୍ତମାନ ତୀର୍ଥଂକର ଶ୍ରୀ ସୀମଂଧରସ୍ଵାମୀକେ ସମଵସରଣମେଂ ଜାକର ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମନଂଦିନାଥନେ (ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ) ସ୍ଵଯଂ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯେ ଗଏ ଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ବୋଧ ନ ଦିଯା ହୋତା ତୋ ମୁନିଜନ ସଚ୍ଚେ ମାର୍ଗକୋ କୈସେ ଜାନତେ ?’’ ଏକ ଦୂସରା ଉଲ୍ଲେଖ ଦେଖିଯେ, ଜିସମେଂ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକୋ ‘କଲିକାଲସର୍ଵଜ୍ଞ’ କହା ଗଯା ହୈ. ଷଟ୍ପ୍ରାଭୃତକୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୁତସାଗରସୂରିକୃତ
Page -19 of 513
PDF/HTML Page 14 of 546
single page version
ଟୀକାକେ ଅଂତମେଂ ଲିଖା ହୈ କି — ‘‘ପଦ୍ମନଂଦୀ, କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯ, ଵକ୍ରଗ୍ରୀଵାଚାର୍ଯ, ଐଲାଚାର୍ଯ, ଗୃଧ୍ରପିଚ୍ଛାଚାର୍ଯ, — ଇନ ପାଁଚ ନାମୋଂସେ ଯୁକ୍ତ ତଥା ଜିନ୍ହେଂ ଚାର ଅଂଗୁଲ ଊ ପର ଆକାଶମେଂ ଚଲନେକୀ ଋଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ଥୀ, ଔର ଜିନ୍ହୋଂନେ ପୂର୍ଵଵିଦେହମେଂ ଜାକର ସୀମଂଧରଭଗଵାନକୀ ଵଂଦନା କୀ ଥୀ ତଥା ଉନକେ ପାସସେ ପ୍ରାପ୍ତ ଶ୍ରୁତଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଜିନ୍ହୋଂନେ ଭାରତଵର୍ଷକେ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵୋଂକୋ ପ୍ରତିବୋଧିତ କିଯା ହୈ, ଉନ ଶ୍ରୀ ଜିନଚନ୍ଦ୍ରସୂରିଭଟ୍ଟାରକକେ ପଟ୍ଟକେ ଆଭରଣରୂପ କଲିକାଲସର୍ଵଜ୍ଞ (ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ)କେ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ଇସ ଷଟ୍ପ୍ରାଭୃତ ଗ୍ରନ୍ଥମେଂ........ସୂରୀଶ୍ଵର ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୁତସାଗର ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ମୋକ୍ଷପ୍ରାଭୃତକୀ ଟୀକା ସମାପ୍ତ ହୁଈ.’’ ଭଗଵାନ୍ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକୀ ମହତ୍ତା ବତାନେଵାଲେ ଐସେ ଅନେକାନେକ ଉଲ୍ଲେଖ ଜୈନ ସାହିତ୍ଯମେଂ ମିଲତେ ହୈଂ; କଈ ❃ଶିଲାଲେଖୋଂମେଂ ଭୀ ଉଲ୍ଲେଖ ପାଯା ଜାତା ହୈ. ଇସ ପ୍ରକାର ହମ ଦେଖତେ ହୈଂ କି ସନାତନ ଜୈନ (ଦିଗମ୍ବର) ସଂପ୍ରଦାଯମେଂ କଲିକାଲସର୍ଵଜ୍ଞ ଭଗଵାନ୍ କୁଂଦକୁଂଦାଚାର୍ଯକା ଅଦ୍ଵିତୀଯ ସ୍ଥାନ ହୈ.
ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ଅନେକ ଶାସ୍ତ୍ର ହୈଂ ଜିନମେଂସେ ଥୋଡେସେ ଵର୍ତମାନମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈ. ତ୍ରିଲୋକୀନାଥ ସର୍ଵଜ୍ଞଦେଵକେ ମୁଖସେ ପ୍ରଵାହିତ ଶ୍ରୁତାମୃତକୀ ସରିତାମେଂସେ ଭର ଲିଏ ଗଏ ଵହ ଅମୃତଭାଜନ ଵର୍ତମାନମେଂ ଭୀ ଅନେକ ଆତ୍ମାର୍ଥିଯୋଂକୋ ଆତ୍ମଜୀଵନ ପ୍ରଦାନ କରତେ ହୈଂ. ଉନକେ ସମଯସାର, ପଂଚାସ୍ତିକାଯ ଔର ପ୍ରଵଚନସାର ନାମକ ତୀନ ଉତ୍ତମୋତ୍ତମ ଶାସ୍ତ୍ର ‘ପ୍ରାଭୃତତ୍ରଯ’ କହଲାତେ ହୈଂ. ଇନ ତୀନ ପରମାଗମୋଂମେଂ ହଜାରୋଂ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ସାର ଆ ଜାତା ହୈ. ଭଗଵାନ କୁଂଦକୁଂଦାଚାର୍ଯକେ ବାଦ ଲିଖେ ଗଏ ଅନେକ ଗ୍ରଂଥୋଂକେ ବୀଜ ଇନ ତୀନ ପରମାଗମୋଂମେଂ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ, — ଐସା ସୂକ୍ଷ୍ମଦୃଷ୍ଟିସେ ଅଭ୍ଯାସ କରନେ ପର ସ୍ପଷ୍ଟ ଜ୍ଞାତ ହୋତା ହୈ. ଶ୍ରୀ ସମଯସାର ଇସ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକା ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ପରମାଗମ ହୈ. ଉସମେଂ ନଵ ତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ଶୁଦ୍ଧନଯକୀ ଦୃଷ୍ଟିସେ ନିରୂପଣ କରକେ ଜୀଵକା ଶୁଦ୍ଧ ସ୍ଵରୂପ ସର୍ଵ ପ୍ରକାରସେ – ଆଗମ, ଯୁକ୍ତି, ଅନୁଭଵ ଔର ପରମ୍ପରାସେ — ଅତି ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ସମଝାଯା ହୈ. ପଂଚାସ୍ତିକାଯମେଂ ଛହ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂ ଔର ନଵ ତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ସ୍ଵରୂପ ସଂକ୍ଷେପମେଂ କହା ଗଯା ହୈ. ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଉସକେ ନାମାନୁସାର ଜିନପ୍ରଵଚନକା ସାର ସଂଗୃହୀତ କିଯା ଗଯା ହୈ. ଜୈସେ ସମଯସାରମେଂ ମୁଖ୍ଯତଯା ଦର୍ଶନପ୍ରଧାନ ନିରୂପଣ ହୈ ଉସୀପ୍ରକାର ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ମୁଖ୍ଯତଯା ଜ୍ଞାନପ୍ରଧାନ କଥନ ହୈ.
ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକେ ପ୍ରାରମ୍ଭମେଂ ହୀ ଶାସ୍ତ୍ରକର୍ତାନେ ଵୀତରାଗଚାରିତ୍ରକେ ଲିଏ ଅପନୀ ତୀଵ୍ର ଆକାଂକ୍ଷା ଵ୍ଯକ୍ତ କୀ ହୈ . ବାର – ବାର ଭୀତର ହୀ ଭୀତର (ଅଂତରମେଂ) ଡୁବକୀ ଲଗାତେ ହୁଏ ଆଚାର୍ଯଦେଵ ନିରନ୍ତର ଭୀତର ହୀ ସମାଏ ରହନା ଚାହତେ ହୈଂ . କିନ୍ତୁ ଜବ ତକ ଉସ ଦଶାକୋ ନହୀଂ ପହୁଁଚା ଜାତା ତବ ତକ ଅଂତର ଅନୁଭଵସେ ଛୂଟକର ବାର – ବାର ବାହର ଭୀ ଆନା ହୋ ଜାତା ହୈ . ଇସ ଦଶାମେଂ ଜିନ ଅମୂଲ୍ଯ ଵଚନ ମୌକ୍ତିକୋଂକୀ ମାଲା ଗୂଁଥ ଗଈ ଵହ ଯହ ପ୍ରଵଚନସାର ପରମାଗମ ହୈ . ସମ୍ପୂର୍ଣ ପରମାଗମମେଂ ଵୀତରାଗଚାରିତ୍ରକୀ ତୀଵ୍ରାକାଂକ୍ଷାକୀ ମୁଖ୍ଯ ଧ୍ଵନି ଗୂଂଜ ରହୀ ହୈ . ❃ ଶିଲାଲେଖକେ ଲିଏ ଦେଖେ ପୃଷ୍ଠ ୧୯
Page -18 of 513
PDF/HTML Page 15 of 546
single page version
ଐସେ ଇସ ପରମ ପଵିତ୍ର ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ତୀନ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧ ହୈଂ . ପ୍ରଥମ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧକା ନାମ ‘ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନ’ ହୈ . ଅନାଦିକାଲସେ ପରୋନ୍ମୁଖ ଜୀଵୋଂକୋ କଭୀ ଐସୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ ହୁଈ କି ‘ମୈଂ ଜ୍ଞାନସ୍ଵଭାଵ ହୂଁ ଔର ମେରା ସୁଖ ମୁଝମେଂ ହୀ ହୈ’ . ଇସୀଲିଏ ଉସକୀ ପରମୁଖାପେକ୍ଷୀ – ପରୋନ୍ମୁଖଵୃତ୍ତି କଭୀ ନହୀଂ ଟଲତୀ . ଐସେ ଦୀନ ଦୁଖୀ ଜୀଵୋଂ ପର ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ କରୁଣା କରକେ ଇସ ଅଧିକାରମେଂ ଜୀଵକା ଜ୍ଞାନାନନ୍ଦସ୍ଵଭାଵ ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ସମଝାଯା ହୈ; ଉସୀପ୍ରକାର କେଵଲୀକେ ଜ୍ଞାନ ଔର ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରନେକୀ ପ୍ରଚୁର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଭାଵନା ବହାଈ ହୈ . ‘‘କ୍ଷାଯିକ ଜ୍ଞାନ ହୀ ଉପାଦେଯ ହୈ, କ୍ଷାଯୋପଶମିକଜ୍ଞାନଵାଲେ ତୋ କର୍ମଭାରକୋ ହୀ ଭୋଗତେ ହୈଂ; ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଜ୍ଞାନ ହୀ ଏକାନ୍ତିକ ସୁଖ ହୈ, ପରୋକ୍ଷଜ୍ଞାନ ତୋ ଅତ୍ଯଂତ ଆକୁଲ ହୈ; କେଵଲୀକା ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ସୁଖ ହୀ ସୁଖ ହୈ, ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜନିତ ସୁଖ ତୋ ଦୁଃଖ ହୀ ହୈ; ସିଦ୍ଧ ଭଗଵାନ ସ୍ଵଯମେଵ ଜ୍ଞାନ, ସୁଖ ଔର ଦେଵ ହୈଂ, ଘାତିକର୍ମ ରହିତ ଭଗଵାନକା ସୁଖ ସୁନକର ଭୀ ଜିନ୍ହେଂ ଉନକେ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ ହୋତୀ ଵେ ଅଭଵ୍ଯ (ଦୂରଭଵ୍ଯ) ହୈଂ’’ ଯୋଂ ଅନେକାନେକ ପ୍ରକାରସେ ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ କେଵଲଜ୍ଞାନ ଔର ଅତୀଂଦ୍ରିଯ, ପରିପୂର୍ଣ ସୁଖକେ ଲିଯେ ପୁକାର କୀ ହୈ . କେଵଲୀକେ ଜ୍ଞାନ ଔର ଆନନ୍ଦକେ ଲିଏ ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ ଐସୀ ଭାଵ ଭରୀ ଧୁନ ମଚାଈ ହୈ କି ଜିସେ ସୁନକର – ପଢ଼କର ସହଜ ହୀ ଐସା ଲଗନେ ଲଗତା ହୈ କି ଵିଦେହଵାସୀ ସୀମଂଧର ଭଗଵାନକେ ଔର କେଵଲୀ ଭଗଵନ୍ତୋଂକେ ଝୁଣ୍ଡମେଂସେ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରମେଂ ଆକର ତତ୍କାଲ ହୀ କଦାଚିତ୍ ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ ଯହ ଅଧିକାର ରଚକର ଅପନୀ ହୃଦଯୋର୍ମିଯାଁ ଵ୍ଯକ୍ତ କୀ ହୋଂ. ଇସ ପ୍ରକାର ଜ୍ଞାନ ଔର ସୁଖକା ଅନୁପମ ନିରୂପଣ କରକେ ଇସ ଅଧିକାରମେଂ ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ ମୁମୁକ୍ଷୁଓଂକୋ ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଜ୍ଞାନ ଔର ସୁଖକୀ ରୁଚି ତଥା ଶ୍ରଦ୍ଧା କରାଈ ହୈ, ଔର ଅନ୍ତିମ ଗାଥାଓଂମେଂ ମୋହ – ରାଗ – ଦ୍ଵେଷକୋ ନିର୍ମୂଲ କରନେକା ଜିନୋକ୍ତ ଯଥାର୍ଥ ଉପାଯ ସଂକ୍ଷେପମେଂ ବତାଯା ହୈ .
ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧକା ନାମ ‘ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନ’ ହୈ . ଅନାଦିକାଲସେ ପରିଭ୍ରମଣ କରତା ହୁଆ ଜୀଵ ସବ କୁଛ କର ଚୁକା ହୈ, କିନ୍ତୁ ଉସନେ ସ୍ଵ – ପରକା ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ କଭୀ ନହୀଂ କିଯା . ଉସେ କଭୀ ଐସୀ ସାନୁଭଵ ଶ୍ରଦ୍ଧା ନହୀଂ ହୁଈ କି ‘ବଂଧ ମାର୍ଗମେଂ ତଥା ମୋକ୍ଷମାର୍ଗମେଂ ଜୀଵ ଅକେଲା ହୀ କର୍ତା, କର୍ମ, କରଣ ଔର କର୍ମଫଲ ବନତା ହୈ, ଉସକା ପରକେ ସାଥ କଭୀ ଭୀ କୁଛ ଭୀ ସମ୍ବନ୍ଧ ନହୀଂ ହୈ’. ଇସଲିଏ ହଜାରୋଂ ମିଥ୍ଯା ଉପାଯ କରନେ ପର ଭୀ ଵହ ଦୁଃଖ ମୁକ୍ତ ନହୀଂ ହୋତା . ଇସ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧମେଂ ଆଚାର୍ଯଦେଵନେ ଦୁଃଖକୀ ଜଡ଼ ଛେଦନେକା ସାଧନ – ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ – ସମଝାଯା ହୈ . ‘ଜଗତକା ପ୍ରତ୍ଯେକ ସତ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଉତ୍ପାଦ – ଵ୍ଯଯ – ଧ୍ରୌଵ୍ଯକେ ଅତିରିକ୍ତ ଯା ଗୁଣ – ପର୍ଯାଯ ସମୂହକେ ଅତିରିକ୍ତ ଅନ୍ଯ କୁଛ ଭୀ ନହୀଂ ହୈ . ସତ୍ କହୋ, ଦ୍ରଵ୍ଯ କହୋ, ଉତ୍ପାଦ – ଵ୍ଯଯ – ଧ୍ରୌଵ୍ଯ କହୋ ଯା ଗୁଣପର୍ଯାଯପିଣ୍ଡ କହୋ, – ଯହ ସବ ଏକ ହୀ ହୈ’ ଯହ ତ୍ରିକାଲଜ୍ଞ ଜିନେନ୍ଦ୍ରଭଗଵାନକେ ଦ୍ଵାରା ସାକ୍ଷାତ୍ ଦୃଷ୍ଟ ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକା ମୂଲଭୂତ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ହୈ . ଵୀତରାଗଵିଜ୍ଞାନକା ଯହ ମୂଲଭୂତ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ପ୍ରାରମ୍ଭକୀ ବହୁତସୀ ଗାଥାଓଂମେଂ ଅତ୍ଯଧିକ ସୁନ୍ଦର ରୀତିସେ, କିସୀ ଲୋକୋତ୍ତର ଵୈଜ୍ଞାନିକ ଢଂଗସେ
Page -17 of 513
PDF/HTML Page 16 of 546
single page version
ସମଝାଯା ଗଯା ହୈ . ଉସମେଂ ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯକା ସ୍ଵରୂପ ଜିସ ଅଲୌକିକ ଶୈଲୀସେ ସିଦ୍ଧ କିଯା ହୈ ଉସକା ଧ୍ଯାନ ପାଠକୋଂକୋ ଯହ ଭାଗ ସ୍ଵଯଂ ହୀ ସମଝପୂର୍ଵକ ପଢ଼େ ବିନା ଆନା ଅଶକ୍ଯ ହୈ .
ଵାସ୍ତଵମେଂ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଵର୍ଣିତ ଯହ ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯ ନିରୂପଣ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଅବାଧ୍ଯ ଔର ପରମ ପ୍ରତୀତିକର ହୈ . ଇସ ପ୍ରକାର ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯକୀ ଜ୍ଞାନରୂପୀ ସୁଦୃଢ଼ ଭୂମିକା ରଚକର, ଦ୍ରଵ୍ଯ ଵିଶେଷକା ଅସାଧାରଣ ଵର୍ଣନ, ପ୍ରାଣାଦିସେ ଜୀଵକୀ ଭିନ୍ନତା, ଜୀଵ ଦେହାଦିକା – କର୍ତା, କାରଯିତା, ଅନୁମୋଦକ ନହୀଂ ହୈ – ଯହ ଵାସ୍ତଵିକତା, ଜୀଵକୋ ପୁଦ୍ଗଲପିଣ୍ଡକା ଅକର୍ତୃତ୍ଵ, ନିଶ୍ଚଯବଂଧକା ସ୍ଵରୂପ, ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାକୀ ଉପଲବ୍ଧିକା ଫଲ, ଏକାଗ୍ର ସଂଚେତନଲକ୍ଷଣ ଧ୍ଯାନ ଇତ୍ଯାଦି ଅନେକ ଵିଷଯ ଅତି ସ୍ପଷ୍ଟତଯା ସମଝାଏ ଗଏ ହୈଂ . ଇନ ସବମେଂ ସ୍ଵ – ପରକା ଭେଦଵିଜ୍ଞାନ ହୀ ସ୍ପଷ୍ଟ ତୈରତା ଦିଖାଈ ଦେ ରହା ହୈ . ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅଧିକାର ମେଂ ଵୀତରାଗ ପ୍ରଣୀତ ଦ୍ରଵ୍ଯାନୁଯୋଗକା ସତ୍ତ୍ଵ ଖୂବ ଠୂଂସ ଠୂଂସ କର ଭରା ହୈ, ଜିନଶାସନକେ ମୌଲିକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋଂକୋ ଅବାଧ୍ଯଯୁକ୍ତିସେ ସିଦ୍ଧ କିଯା ହୈ . ଯହ ଅଧିକାର ଜିନଶାସନକେ ସ୍ତମ୍ଭ ସମାନ ହୈ . ଇସକା ଗହରାଈସେ ଅଭ୍ଯାସ କରନେଵାଲେ ମଧ୍ଯସ୍ଥ ସୁପାତ୍ର ଜୀଵକୋ ଐସୀ ପ୍ରତୀତି ହୁଯେ ବିନା ନହୀଂ ରହତୀ କି ‘ଜୈନ ଦର୍ଶନ ହୀ ଵସ୍ତୁଦର୍ଶନ ହୈ’ . ଵିଷଯକା ପ୍ରତିପାଦନ ଇତନା ପ୍ରୌଢ଼, ଅଗାଧ ଗହରାଈଯୁକ୍ତ, ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ ଔର ଚମତ୍କୃତିମଯ ହୈ କି ଵହ ମୁମୁକ୍ଷୁକେ ଉପଯୋଗକୋ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ବନାକର ଶ୍ରୁତରତ୍ନାକରକୀ ଗମ୍ଭୀର ଗହରାଈମେଂ ଲେ ଜାତା ହୈ . କିସୀ ଉଚ୍ଚକୋଟିକେ ମୁମୁକ୍ଷୁକୋ ନିଜସ୍ଵଭାଵରତ୍ନକୀ ପ୍ରାପ୍ତି କରାତା ହୈ, ଔର ଯଦି କୋଈ ସାମାନ୍ଯ ମୁମୁକ୍ଷୁ ଵହାଁ ତକ ନ ପହୁଁଚ ସକେ ତୋ ଉସକେ ହୃଦଯମେଂ ଭୀ ଇତନୀ ମହିମା ତୋ ଅଵଶ୍ଯ ହୀ ଘର କର ଲେତୀ ହୈ କି ‘ଶ୍ରୁତରତ୍ନାକର ଅଦ୍ଭୁତ ଔର ଅପାର ହୈ’ . ଗ୍ରନ୍ଥକାର ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଔର ଟୀକାକାର ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକେ ହୃଦଯସେ ପ୍ରଵାହିତ ଶ୍ରୁତଗଂଗାନେ ତୀର୍ଥଂକରକେ ଔର ଶ୍ରୁତକେଵଲିଯୋଂକେ ଵିରହକୋ ଭୁଲା ଦିଯା ହୈ .
ତୀସରେ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧକା ନାମ ‘ଚରଣାନୁଯୋଗସୂଚକ ଚୂଲିକା’ ହୈ . ଶୁଭୋପଯୋଗୀ ମୁନିକୋ ଅଂତରଂଗ ଦଶାକେ ଅନୁରୂପ କିସ ପ୍ରକାରକା ଶୁଭୋପଯୋଗ ଵର୍ତତା ହୈ ଔର ସାଥ ହୀ ସାଥ ସହଜତଯା ବାହରକୀ କୈସୀ କ୍ରିଯାମେଂ ସ୍ଵଯଂ ଵର୍ତନା ହୋତୀ ହୈଂ, ଵହ ଇସମେଂ ଜିନେନ୍ଦ୍ର କଥନାନୁସାର ସମଝାଯା ଗଯା ହୈ . ଦୀକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରନେକୀ ଜିନୋକ୍ତ ଵିଧି, ଅଂତରଂଗ ସହଜ ଦଶାକେ ଅନୁରୂପ ବହିରଂଗଯଥାଜାତ -ରୂପତ୍ଵ, ଅଟ୍ଠାଈସ ମୂଲଗୁଣ, ଅଂତରଂଗ – ବହିରଂଗ ଛେଦ, ଉପଧିନିଷେଧ, ଉତ୍ସର୍ଗ – ଅପଵାଦ, ଯୁକ୍ତାହାର ଵିହାର, ଏକାଗ୍ରତାରୂପ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ, ମୁନିକା ଅନ୍ଯ ମୁନିଯୋଂକେ ପ୍ରତିକା ଵ୍ଯଵହାର ଆଦି ଅନେକ ଵିଷଯ ଇସମେଂ ଯୁକ୍ତି ସହିତ ସମଝାଯେ ଗଯେ ହୈଂ . ଗ୍ରଂଥକାର ଔର ଟୀକାକାର ଆଚାର୍ଯଯୁଗଲନେ ଚରଣାନୁଯୋଗ ଜୈସେ ଵିଷଯକୋ ଭୀ ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ମୁଖ୍ଯ କରକେ ଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାଵଲମ୍ବୀ ଅଂତରଂଗ ଦଶାକେ ସାଥ ଉନ – ଉନ କ୍ରିଯାଓଂକା ଯା ଶୁଭଭାଵୋଂକା ସଂବଂଧ ଦର୍ଶାତେ ହୁଏ ନିଶ୍ଚଯ – ଵ୍ଯଵହାରକୀ ସଂଧିପୂର୍ଵକ ଐସା ଚମତ୍କାରପୂର୍ଣ ଵର୍ଣନ କିଯା ହୈ କି ଆଚରଣପ୍ରଜ୍ଞାପନ ଜୈସେ ଅଧିକାରମେଂ ଭୀ ଜୈସେ କୋଈ ଶାଂତଝରନେସେ ଝରତା ହୁଆ ଅଧ୍ଯାତ୍ମଗୀତ ଗାଯା ଜା ରହା ହୋ, — ଐସା ହୀ ଲଗତା ରହତା ହୈ . ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ମୁଖ୍ଯ କରକେ, ଐସା ସଯୁକ୍ତିକ ଐସା
Page -16 of 513
PDF/HTML Page 17 of 546
single page version
ପ୍ରମାଣଭୂତ, ସାଦ୍ଯନ୍ତ, ଶାନ୍ତରସନିର୍ଝରତା ଚରଣାନୁଯୋଗକା ପ୍ରତିପାଦନ ଅନ୍ଯ କିସୀ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ନହୀଂ ହୈ . ହୃଦଯମେଂ ଭରେ ହୁଏ ଅନୁଭଵାମୃତମେଂ ଓତପ୍ରୋତ ହୋକର ନିକଲତୀ ହୁଈ ଦୋନୋଂ ଆଚାର୍ଯଦେଵୋଂକୀ ଵାଣୀମେଂ କୋଈ ଐସା ଚମତ୍କାର ହୈ କି ଵହ ଜିସ ଜିସ ଵିଷଯକୋ ସ୍ପର୍ଶ କରତୀ ହୈ ଉସ ଉସ ଵିଷଯକୋ ପରମ ରସମଯ, ଶୀତଲ – ଶୀତଲ ଔର ସୁଧାସ୍ଯଂଦୀ ବନା ଦେତୀ ହୈ .
ଇସ ପ୍ରକାର ତୀନ ଶ୍ରୁତସ୍କନ୍ଧୋଂମେଂ ଵିଭାଜିତ ଯହ ପରମ ପଵିତ୍ର ପରମାଗମ ମୁମୁକ୍ଷୁଓଂକୋ ଯଥାର୍ଥ ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକେ ସମଝନେମେଂ ମହାନିମିତ୍ତଭୂତ ହୈ . ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ଜିନଶାସନକେ ଅନେକ ମୁଖ୍ଯ ମୁଖ୍ଯ ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋଂକେ ବୀଜ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈଂ . ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରମେଂ ପ୍ରତ୍ଯେକ ପଦାର୍ଥକୀ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରତାକୀ ଘୋଷଣା କୀ ଗଈ ହୈ ତଥା ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିକେ ଦ୍ଵାରା ଵିନିର୍ଗତ ଅନେକ ପ୍ରଯୋଜନଭୂତ ସିଦ୍ଧାନ୍ତୋଂକା ଦୋହନ ହୈ . ପରମପୂଜ୍ଯ ଗୁରୁଦେଵ ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀ ଅନେକ ବାର କହତେ ହୈ କି — ‘ଶ୍ରୀ ସମଯସାର, ପ୍ରଵଚନସାର, ନିଯମସାର ଆଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ଗାଥା – ଗାଥାମେଂ ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିକା ସଂଦେଶ ହୈ . ଇନ ଗାଥାଓଂମେଂ ଇତନୀ ଅପାର ଗହରାଈ ହୈ କି ଉସକା ମାପ କରନେମେଂ ଅପନୀ ହୀ ଶକ୍ତିକା ମାପ ହୋଜାତା ହୈ . ଯହ ସାଗରଗମ୍ଭୀର ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକେ ରଚଯିତା ପରମକୃପାଲୁ ଆଚାର୍ଯଭଗଵାନକା କୋଈ ପରମ ଅଲୌକିକ ସାମର୍ଥ୍ଯ ହୈ . ପରମ ଅଦ୍ଭୁତ ସାତିଶଯ ଅନ୍ତର୍ବାହ୍ଯ ଯୋଗୋଂକେ ବିନା ଇନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ରଚା ଜାନା ଶକ୍ଯ ନହୀଂ ହୈ . ଇନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ଵାଣୀ ତୈରତେ ହୁଏ ପୁରୁଷକୀ ଵାଣୀ ହୈ ଯହ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତୀତ ହୋତା ହୈ . ଇନକୀ ପ୍ରତ୍ଯେକ ଗାଥା ଛଠଵେଂ – ସାତଵେଂ ଗୁଣସ୍ଥାନମେଂ ଝୂଲନେଵାଲେ ମହାମୁନିକେ ଆତ୍ମାନୁଭଵସେ ନିକଲୀ ହୁଈ ହୈ . ଇନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକେ କର୍ତା ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ମହାଵିଦେହକ୍ଷେତ୍ରମେଂ ସର୍ଵଜ୍ଞ ଵୀତରାଗ ଭୀ ସୀମଂଧର ଭଗଵାନକେ ସମଵସରଣମେଂ ଗଯେ ଥେ, ଔର ଵହାଁ ଵେ ଆଠ ଦିନ ରହେ ଥେ ଯହ ବାତ ଯଥାତଥ୍ଯ ହୈ, ଅକ୍ଷରଶଃ ସତ୍ଯ ହୈ, ପ୍ରମାଣସିଦ୍ଧ ହୈ . ଉନ ପରମୋପକାରୀ ଆଚାର୍ଯଦେଵକେ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ ସମଯସାର, ପ୍ରଵଚନସାର ଆଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂମେଂ ତୀର୍ଥଂକରଦେଵକୀ ॐକାରଧ୍ଵନିମେଂସେ ହୀ ନିକଲା ହୁଆ ଉପଦେଶ ହୈ .’
ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରକୀ ପ୍ରାକୃତ ଗାଥାଓଂକୀ ‘ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା’ ନାମକ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକା ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯ (ଜୋ କି ଲଗଭଗ ଵିକ୍ରମ ସଂଵତ୍କୀ ୧୦ଵୀଂ ଶତାବ୍ଦୀମେଂ ହୋ ଗଯେ ହୈଂ)ନେ ରଚୀ ହୈ . ଜୈସେ ଇସ ଶାସ୍ତ୍ରକେ ମୂଲ କର୍ତା ଅଲୌକିକ ପୁରୁଷ ହୈଂ ଵୈସେ ହୀ ଇସକେ ଟୀକାକାର ଭୀ ମହାସମର୍ଥ ଆଚାର୍ଯ ହୈଂ . ଉନ୍ହୋଂନେ ସମଯସାର ତଥା ପଂଚାସ୍ତିକାଯକୀ ଟୀକା ଭୀ ଲିଖୀ ହୈ ଔର ତତ୍ତ୍ଵାର୍ଥସାର, ପୁରୁଷାର୍ଥସିଦ୍ଧ୍ଯୁପାଯ ଆଦି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥୋଂକୀ ଭୀ ରଚନା କୀ ହୈ . ଉନ ଜୈସୀ ଟୀକାଯେଂ ଅଭୀ ତକ ଅନ୍ଯ ଜୈନଶାସ୍ତ୍ରକୀ ନହୀଂ ହୁଈ ହୈ . ଉନକୀ ଟୀକାଓଂକେ ପାଠକୋଂକୋ ଉନକୀ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସିକତା, ଆତ୍ମାନୁଭଵ, ପ୍ରଖର ଵିଦ୍ଵତ୍ତା, ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକୋ ନ୍ଯାଯପୂର୍ଵକ ସିଦ୍ଧ କରନେକୀ ଅସାଧାରଣ ଶକ୍ତି, ଜିନଶାସନକା ଅତ୍ଯନ୍ତ ଗମ୍ଭୀର ଜ୍ଞାନ, ନିଶ୍ଚଯ – ଵ୍ଯଵହାରକା ସଂଧିବଦ୍ଧ ନିରୂପଣ କରନେକୀ ଵିରଲ ଶକ୍ତି ଔର ଉତ୍ତମ କାଵ୍ଯଶକ୍ତିକା ପୂରା ପତା ଲଗ ଜାତା ହୈ . ଗମ୍ଭୀର ରହସ୍ଯୋଂକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ସଂକ୍ଷେପମେଂ ଭର ଦେନେକୀ ଉନକୀ ଶକ୍ତି ଵିଦ୍ଵାନୋଂକୋ ଆଶ୍ଚର୍ଯଚକିତ କର ଦେତୀ ହୈ . ଉନକୀ ଦୈଵୀ
Page -15 of 513
PDF/HTML Page 18 of 546
single page version
ଟୀକାଯେଂ ଶ୍ରୁତକେଵଲୀକେ ଵଚନୋଂ ଜୈସୀ ହୈଂ . ଜୈସେ ମୂଲ ଶାସ୍ତ୍ରକାରକେ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଭଵ – ଯୁକ୍ତି ଆଦି ସମସ୍ତ ସମୃଦ୍ଧିଯୋଂସେ ସମୃଦ୍ଧ ହୈଂ ଵୈସେ ହୀ ଟୀକାକାରକୀ ଟୀକାଯେଂ ଭୀ ଉନ ଉନ ସର୍ଵ ସମୃଦ୍ଧିଯୋଂସେ ଵିଭୂଷିତ ହୈଂ . ଶାସନମାନ୍ଯ ଭଗଵାନ୍ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ ମାନୋ କି ଵେ କୁଂଦକୁଂଦଭଗଵାନ୍କେ ହୃଦଯମେଂ ପୈଠ ଗଯେ ହୋଂ ଇସପ୍ରକାରସେ ଉନକେ ଗଂଭୀର ଆଶଯୋଂକୋ ଯଥାର୍ଥତଯା ଵ୍ଯକ୍ତ କରକେ ଉନକେ ଗଣଧର ଜୈସା କାର୍ଯ କିଯା ହୈ . ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚଂଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଦ୍ଵାରା ରଚିତ କାଵ୍ଯ ଭୀ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସ ଔର ଆତ୍ମାନୁଭଵକୀ ମସ୍ତୀସେ ଭରପୂର ହୈଂ . ଶ୍ରୀ ସମଯସାରକୀ ଟୀକାମେଂ ଆନେଵାଲେ କାଵ୍ଯୋଂ (କଲଶୋଂ)ନେ ଶ୍ରୀ ପଦ୍ମପ୍ରଭଦେଵ ଜୈସେ ସମର୍ଥ ମୁନିଵରୋଂ ପର ଗହରୀ ଛାପ ଜମାଈ ହୈ, ଔର ଆଜ ଭୀ ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନ ତଥା ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସସେ ଭରେ ହୁଏ ଵେ ମଧୁର କଲଶ ଅଧ୍ଯାତ୍ମରସିକୋଂକେ ହଦଯକେ ତାରକୋ ଝନଝନା ଡାଲତେ ହୈଂ . ଅଧ୍ଯାତ୍ମକଵିକେ ରୂପମେଂ ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵକା ସ୍ଥାନ ଅଦ୍ଵିତୀଯ ହୈ .
ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵନେ ୨୭୫ ଗାଥାଓଂକୀ ରଚନା ପ୍ରାକୃତମେଂ କୀ ହୈ . ଉସପର ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯନେ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା ନାମକ ତଥା ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯନେ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି ନାମକ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକାକୀ ରଚନା କୀ ହୈ . ଶ୍ରୀ ପାଂଡେ ହେମରାଜଜୀନେ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକାକା ଭାଵାର୍ଥ ହିନ୍ଦୀମେଂ ଲିଖା ହୈ, ଜିସକା ନାମ ‘ବାଲାଵବୋଧଭାଷାଟୀକା’ ରଖା ହୈ . ଵିକ୍ରମ ସଂଵତ୍ ୧୯୬୯ମେଂ ଶ୍ରୀ ପରମଶ୍ରୁତପ୍ରଭାଵକ ମଣ୍ଡଲ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶିତ ହିନ୍ଦୀ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ମୂଲ ଗାଥାଯେଂ, ଦୋନୋଂ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକାଯେଂ, ଔର ଶ୍ରୀ ହେମରାଜଜୀକୃତ ହିନ୍ଦୀ ବାଲାଵବୋଧଭାଷାଟୀକା ମୁଦ୍ରିତ ହୁଈ ହୈ . ଅବ ଇସ ପ୍ରକାଶିତ ଗୁଜରାତୀ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ମୂଲ ଗାଥାଯେଂ, ଉନକା ଗୁଜରାତୀ ପଦ୍ଯାନୁଵାଦ, ସଂସ୍କୃତ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା ଟୀକା ଔର ଉନ ଗାଥା ଵ ଟୀକାକା ଅକ୍ଷରଶଃ ଗୁଜରାତୀ ଅନୁଵାଦ ପ୍ରଗଟ କିଯା ଗଯା ହୈ . ଜହାଁ କୁଛ ଵିଶେଷ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ କରନେକୀ ଆଵଶ୍ଯକତା ପ୍ରତୀତ ହୁଈ ହୈ ଵହାଁ କୋଷ୍ଠକମେଂ ଅଥଵା ‘ଭାଵାର୍ଥ’ମେଂ ଯା ଫୂ ଟନୋଟମେଂ ସ୍ପଷ୍ଟତା କୀ ଗଈ ହୈ . ଉସ ସ୍ପଷ୍ଟତା କରନେମେଂ ବହୁତ ସୀ ଜଗହ ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯକୀ ‘ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି’ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ହୁଈ ହୈ ଔର କହୀ କହୀଂ ଶ୍ରୀ ହେମରାଜଜୀକୃତ ବାଲାଵବୋଧଭାଷାଟୀକାକା ଭୀ ଆଧାର ଲିଯା ହୈ . ଶ୍ରୀ ପରମଶ୍ରୁତପ୍ରଭାଵକ ମଣ୍ଡଲ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରକାଶିତ ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ମୁଦ୍ରିତ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକାକୋ ହସ୍ତଲିଖିତ ପ୍ରତିଯୋଂସେ ମିଲାନ କରନେ ପର ଉସମେଂ କହୀଂ କହୀଂ ଜୋ ଅଲ୍ପ ଅଶୁଦ୍ଧିଯାଁ ମାଲୂମ ହୁଈ ଵେ ଇସମେଂ ଠୀକ କର ଲୀ ଗଈ ହୈଂ .
ଯହ ଅନୁଵାଦ କରନେକା ମହାଭାଗ୍ଯ ମୁଝେ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଆ, ଜୋ କି ମେରେ ଲିଯେ ଅତ୍ଯନ୍ତ ହର୍ଷକା କାରଣ ହୈ . ପରମପୂଜ୍ଯ ଅଧ୍ଯାତ୍ମମୂର୍ତି ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀକେ ଆଶ୍ରଯମେଂ ଇସ ଗହନ ଶାସ୍ତ୍ରକା ଅନୁଵାଦ ହୁଆ ହୈ . ଅନୁଵାଦ କରନେକୀ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଶକ୍ତି ମୁଝେ ପୂଜ୍ଯପାଦ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵସେ ହୀ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଈ ହୈ . ପରମୋପକାରୀ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵକେ ପଵିତ୍ର ଜୀଵନକେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ପରିଚଯକେ ବିନା ଔର ଉନକେ ଆଧ୍ଯାତ୍ମିକ ଉପଦେଶକେ ବିନା ଇସ ପାମରକୋ ଜିନଵାଣୀକେ ପ୍ରତି ଲେଶମାତ୍ର ଭୀ ଭକ୍ତି ଯା ଶ୍ରଦ୍ଧା କହାଁସେ ପ୍ରଗଟ ହୋତୀ, ଭଗଵାନ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵ ଔର ଉନକେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଂଚମାତ୍ର ମହିମା କହାଁସେ
Page -14 of 513
PDF/HTML Page 19 of 546
single page version
ଆତୀ, ତଥା ଉନ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକା ଅର୍ଥ ଢୂଂଢ ନିକାଲନେକୀ ଲେଶମାତ୍ର ଶକ୍ତି କହାଁସେ ଆତୀ ? — ଇସପ୍ରକାର ଅନୁଵାଦକୀ ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିକା ମୂଲ ଶ୍ରୀ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ ହୀ ହୋନେସେ ଵାସ୍ତଵମେଂ ତୋ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵକୀ ଅମୃତଵାଣୀକା ପ୍ରଵାହ ହୀ — ଉନସେ ପ୍ରାପ୍ତ ଅମୂଲ୍ଯ ଉପଦେଶ ହୀ — ଯଥାସମଯ ଇସ ଅନୁଵାଦକେ ରୂପମେଂ ପରିଣତ ହୁଆ ହୈ . ଜିନକେ ଦ୍ଵାରା ସିଂଚିତ ଶକ୍ତିସେ ଔର ଜିନକା ପୀଠପର ବଲ ହୋନେସେ ଇସ ଗହନ ଶାସ୍ତ୍ରକେ ଅନୁଵାଦ କରନେକା ମୈଂନେ ସାହସ କିଯା ଔର ଜିନକୀ କୃପାସେ ଵହ ନିର୍ଵିଘ୍ନ ସମାପ୍ତ ହୁଆ ଉନ ପରମପୂଜ୍ଯ ପରମୋପକାରୀ ସଦ୍ଗୁରୁଦେଵ (ଶ୍ରୀ କାନଜୀସ୍ଵାମୀ)କେ ଚରଣାରଵିନ୍ଦମେଂ ଅତି ଭକ୍ତିଭାଵସେ ମୈଂ ଵନ୍ଦନା କରତା ହୂଁ .
ପରମପୂଜ୍ଯ ବହେନଶ୍ରୀ ଚମ୍ପାବେନକେ ପ୍ରତି ଭୀ, ଇସ ଅନୁଵାଦକୀ ପୂର୍ଣାହୁତି କରତେ ହୁଯେ, ଉପକାରଵଶତାକୀ ଉଗ୍ର ଭାଵନାକା ଅନୁଭଵ ହୋ ରହା ହୈ . ଜିନକେ ପଵିତ୍ର ଜୀଵନ ଔର ବୋଧ ଇସ ପାମରକୋ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାରକେ ପ୍ରତି, ପ୍ରଵଚନସାରକେ ମହାନ୍ କର୍ତାକେ ପ୍ରତି ଔର ପ୍ରଵଚନସାରମେଂ ଉପଦିଷ୍ଟ ଵୀତରାଗଵିଜ୍ଞାନକେ ପ୍ରତି ବହୁମାନଵୃଦ୍ଧିକା ଵିଶିଷ୍ଟ ନିମିତ୍ତ ହୁଏ ହୈଂ — ଐସୀ ଉନ ପରମପୂଜ୍ଯ ବହିନଶ୍ରୀକେ ଚରଣକମଲମେଂ ଯହ ହୃଦଯ ନମନ କରତା ହୈ .
ଇସ ଅନୁଵାଦମେଂ ଅନେକ ଭାଇଯୋଂସେ ହାର୍ଦିକ ସହାଯତା ମିଲୀ ହୈ . ମାନନୀଯ ଶ୍ରୀ ଵକୀଲ ରାମଜୀଭାଈ ମାଣେକଚନ୍ଦ ଦୋଶୀନେ ଅପନେ ଭରପୂର ଧାର୍ମିକ ଵ୍ଯଵସାଯୋଂମେଂସେ ସମଯ ନିକାଲକର ସାରା ଅନୁଵାଦ ବାରୀକୀସେ ଜାଁଚ ଲିଯା ହୈ, ଯଥୋଚିତ ସଲାହ ଦୀ ହୈ ଔର ଅନୁଵାଦମେଂ ଆନେଵାଲୀ ଛୋଟୀ – ବଡ଼ୀ କଠିନାଇଯୋଂକା ଅପନେ ଵିଶାଲ ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞାନସେ ହଲ କିଯା ହୈ . ଭାଈଶ୍ରୀ ଖୀମଚନ୍ଦ ଜେଠାଲାଲ ଶେଠନେ ଭୀ ପୂରା ଅନୁଵାଦ ସାଵଧାନୀପୂର୍ଵକ ଜାଂଚା ହୈ ଔର ଅପନେ ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାକେ ତଥା ଶାସ୍ତ୍ରୀଯ ଜ୍ଞାନକେ ଆଧାରକେ ଉପଯୋଗୀ ସୂଚନାଯେଂ ଦୀ ହୈଂ . ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଭାଈଶ୍ରୀ ଚନ୍ଦୂଲାଲ ଖୀମଚନ୍ଦ ଝୋବାଲିଯାନେ ହସ୍ତଲିଖିତ ପ୍ରତିଯୋଂକେ ଆଧାରସେ ସଂସ୍କୃତ ଟୀକାମେଂ ସୁଧାର କିଯା ହୈ, ଅନୁଵାଦକା କିତନା ହୀ ଭାଗ ଜାଂଚା ହୈ, ଶୁଦ୍ଧିପତ୍ର, ଅନୁକ୍ରମଣିକା ଔର ଗାଥାସୂଚୀ ତୈଯାର କୀ ହୈ, ତଥା ପ୍ରୂଫ ସଂଶୋଧନକା କାର୍ଯ କିଯା ହୈ — ଇସ ପ୍ରକାର ଵିଧଵିଧ ସହାଯତା କୀ ହୈ . ଇନ ସବ ଭାଇଯୋଂକା ମୈଂ ଅନ୍ତଃକରଣପୂର୍ଵକ ଆଭାର ମାନତା ହୂଁ . ଉନକୀ ସହୃଦଯ ସହାଯତାକେ ବିନା ଅନୁଵାଦମେଂ ଅନେକ ତ୍ରୂଟିଯାଁ ରହ ଜାତୀଂ . ଇନକେ ଅତିରିକ୍ତ ଅନ୍ଯ ଜିନ – ଜିନ ଭାଇଯୋଂକୀ ଇସମେଂ ସହାଯତା ମିଲୀ ହୈ ମୈଂ ଉନ ସବକା ଋଣୀ ହୂଁ .
ମୈଂନେ ଯହ ଅନୁଵାଦ ପ୍ରଵଚନସାରକେ ପ୍ରତି ଭକ୍ତିସେ ଔର ଗୁରୁଦେଵକୀ ପ୍ରେରଣାସେ ପ୍ରେରିତ ହୋକର ନିଜ କଲ୍ଯାଣକେ ହେତୁ, ଭଵଭଯସେ ଡରତେ – ଡରତେ କିଯା ହୈ . ଅନୁଵାଦ କରତେ ହୁଯେ ଶାସ୍ତ୍ରକେ ମୂଲ ଆଶଯମେଂ କୋଈ ଅନ୍ତର ନ ପଡ଼ନେ ପାଯେ, ଇସ ଓର ମୈଂନେ ପୂରୀ – ପୂରୀ ସାଵଧାନୀ ରଖୀ ହୈ; ତଥାପି ଅଲ୍ପଜ୍ଞତାକେ କାରଣ ଉସମେଂ କହୀଂ କୋଈ ଆଶଯ ବଦଲ ଗଯା ହୋ ଯା କୋଈ ଭୂଲ ରହ ଗଈ ହୋ ତୋ ଉସକେ ଲିଯେ ମୈଂ ଶାସ୍ତ୍ରକାର ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଭଗଵାନ, ଟୀକାକାର ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଔର ମୁମୁକ୍ଷୁ ପାଠକୋଂସେ ଅଂତଃକରଣପୂର୍ଵକ କ୍ଷମାଯାଚନା କରତା ହୂଁ .
Page -13 of 513
PDF/HTML Page 20 of 546
single page version
ମେରୀ ଆଂତରିକ ଭାଵନା ହୈ କି ଯହ ଅନୁଵାଦ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵୋଂକୋ ଜିନକଥିତ ଵସ୍ତୁଵିଜ୍ଞାନକା ନିର୍ଣଯ କରାକର, ଅତୀନ୍ଦ୍ରିଯ ଜ୍ଞାନ ଔର ସୁଖକୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା କରାକର, ପ୍ରତ୍ଯେକ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ସଂପୂର୍ଣ ସ୍ଵାତଂତ୍ର୍ଯ ସମଝାକର, ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯମେଂ ଲୀନ ହୋନେରୂପ ଶାଶ୍ଵତ ସୁଖକା ପଂଥ ଦିଖାଯେ . ‘ପରମାନନ୍ଦରୂପୀ ସୁଧାରସକେ ପିପାସୁ ଭଵ୍ଯ ଜୀଵୋଂକେ ହିତାର୍ଥ’ ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵନେ ଇସ ମହାଶାସ୍ତ୍ରକୀ ଵ୍ଯାଖ୍ଯା କୀ ହୈ . ଜୋ ଜୀଵ ଇସମେଂ କଥିତ ପରମକଲ୍ଯାଣକାରୀ ଭାଵୋଂକୋ ହୃଦଯଗତ କରେଂଗେ ଵେ ଅଵଶ୍ଯ ପରମାନନ୍ଦରୂପୀ ସୁଧାରସକେ ଭାଜନ ହୋଂଗେ . ଜବ ତକ ଯେ ଭାଵ ହୃଦଯଗତ ନ ହୋଂ ତବ ତକ ନିଶ – ଦିନ ଯହୀ ଭାଵନା, ଯହୀ ଵିଚାର, ଯହୀ ମଂଥନ ଔର ଯହୀ ପୁରୁଷାର୍ଥ କର୍ତଵ୍ଯ ହୈ . ଯହୀ ପରମାନନ୍ଦପ୍ରାପ୍ତିକା ଉପାଯ ହୈ . ଶ୍ରୀ ଅମୃତଚନ୍ଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଦ୍ଵାରା ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକାକୀ ପୂର୍ଣାହୁତି କରତେ ହୁଯେ ଭାଵିତ ଭାଵନାକୋ ଭାକର ଯହ ଉପୋଦ୍ଘାତ ପୂର୍ଣ କରତା ହୂଁ — ‘‘ଆନନ୍ଦାମୃତକେ ପୂରସେ ପରିପୂର୍ଣ ପ୍ରଵାହିତ କୈଵଲ୍ଯସରିତାମେଂ ଜୋ ନିମଗ୍ନ ହୈ, ଜଗତ୍କୋ ଦେଖନେକେ ଲିଯେ ସମର୍ଥ ମହାଜ୍ଞାନଲକ୍ଷ୍ମୀ ଜିସମେଂ ମୁଖ୍ଯ ହୈ, ଜୋ ଉତ୍ତମ ରତ୍ନକେ କିରଣୋଂକେ ସମାନ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୈ ଔର ଜୋ ଇଷ୍ଟ ହୈ — ଐସେ ପ୍ରକାଶମାନ ସ୍ଵତତ୍ତ୍ଵକୋ ଜୀଵ ସ୍ଯାତ୍କାରଲକ୍ଷଣସେ ଲକ୍ଷିତ ଜିନେନ୍ଦ୍ରଶାସନକେ ଵଶ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଂ .’’ ଶ୍ରୁତପଂଚମୀ, ଵି୦ ସଂ୦ ୨୦୦୪