अयमात्मेन्द्रियसुखसाधनीभूतस्य शुभोपयोगस्य सामर्थ्यात्तदधिष्ठानभूतानां तिर्यग्मानुष- निर्दोषिपरमात्मा, इन्द्रियजयेन शुद्धात्मस्वरूपप्रयत्नपरो यतिः, स्वयं भेदाभेदरत्नत्रयाराधकस्तदर्थिनां भव्यानां जिनदीक्षादायको गुरुः, पूर्वोक्तदेवतायतिगुरूणां तत्प्रतिबिम्बादीनां च यथासंभवं द्रव्यभावरूपा पूजा, आहारादिचतुर्विधदानं च आचारादिकथितशीलव्रतानि तथैवोपवासादिजिनगुणसंपत्त्यादिविधि- विशेषाश्व । एतेषु शुभानुष्ठानेषु योऽसौ रतः द्वेषरूपे विषयानुरागरूपे चाशुभानुष्ठाने विरतः, स जीवः
भावार्थ : – सर्व दोष रहित परमात्मा वह देव हैं; भेदाभेद रत्नत्रयके स्वयं आराधक तथा उस आराधनाके अर्थी अन्य भव्य जीवोंको जिनदीक्षा देनेवाले वे गुरु हैं; इन्द्रियजय करके शुद्धात्मस्वरूपमें प्रयत्नपरायण वे यति हैं । ऐसे देव -गुरु -यतिकी अथवा उनकी प्रतिमाकी पूजामें, आहारादिक चतुर्विध दानमें, आचारांगादि शास्त्रोंमें कहे हुए शीलव्रतोंमें तथा उपवासादिक तपमें प्रीतिका होना वह धर्मानुराग है । जो आत्मा द्वेषरूप और विषयानुरागरूप अशुभोपयोगको पार करके धर्मानुरागको अंगीकार करता है वह शुभोपयोगी है ।।६९।।
अब, इन्द्रियसुखको शुभोपयोगके साध्यके रूपमें (अर्थात् शुभोपयोग साधन है और उनका साध्य इन्द्रियसुख है ऐसा) कहते हैं : —
अन्वयार्थ : — [शुभेन युक्तः ] शुभोपयोगयुक्त [आत्मा ] आत्मा [तिर्यक् वा ] तिर्यंच, [मानुषः वा ] मनुष्य [देवः वा ] अथवा देव [भूतः ] होकर, [तावत्कालं ] उतने समय तक [विविधं ] विविध [ऐन्द्रियं सुखं ] इन्द्रियसुख [लभते ] प्राप्त करता है ।।७०।।
टीका : — यह आत्मा इन्द्रियसुखके साधनभूत शुभोपयोगकी सामर्थ्यसे उसके अधिष्ठानभूत (-इन्द्रियसुखके स्थानभूत -आधारभूत ऐसी) तिर्यंच, मनुष्य और देवत्वकी
ते पर्यये तावत्समय इन्द्रियसुख विधविध लहे. ७०.