Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 331 of 513
PDF/HTML Page 364 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
331

jAnAti chetyatrApi paryanuyogasyAnivAryatvAt . na chaitadatyantadurghaTatvAddArShTAntikIkRu tan, kin tu dRuShTAntadvAreNAbAlagopAlaprak Titam . tathA hiyathA bAlakasya gopAlakasya vA pRuthagavasthitan mRudbalIvardan balIvardan vA pashyato jAnatashcha na balIvarden sahAsti sambandha, viShay- bhAvAvasthitabalIvardanimittopayogAdhirUDhabalIvardAkAradarshanagnAnasambandho balIvardasambandhavyavahAr- sAdhakastvastyev, tathA kilAtmano nIrUpatven sparshashUnyatvAnna karmapudgalai sahAsti sambandha, ekAvagAhabhAvAvasthitakarmapudgalanimittopayogAdhirUDharAgadveShAdibhAvasambandha karmapudgalabandha- vyavahArasAdhakastvastyev ..174.. jIvo visheShabhedagnAnarahita san kAShThapAShANAdyachetanajinapratimAn dRuShTavA madIyArAdhyoyamiti manyate . yadyapi tatra sattAvalokadarshanen sah pratimAyAstAdAtmyasambandho nAsti tathApi parichchhedyaparichchhedak- lakShaNasambandhosti . yathA vA samavasaraNe pratyakShajineshvaran dRuShTavA visheShabhedagnAnI manyate madIyArAdhyoyamiti . tatrApi yadyapyavalok nagnAnasya jineshvareN sah tAdAtmyasambandho nAsti tathApyA- rAdhyArAdhakasambandhosti . tah bandho teN jANIhi tathA bandhan tenaiv dRuShTAnten jAnIhi . ayamatrArtha yadyapyayamAtmA nishchayenAmUrtastathApyanAdikarmabandhavashAdvyavahAreN mUrta san dravyabandhanimittabhUtan rAgAdi- vikalparUpan bhAvabandhopayogan karoti . tasminsati mUrtadravyakarmaNA sah yadyapi tAdAtmyasambandho nAsti hai ki amUrta mUrtako kaise dekhatAjAnatA hai ?

aur aisA bhI nahIn hai ki yah (arUpIkA rUpoke sAth bandh honekI) bAt atyanta durghaT hai isaliye use dArShTAntarUp banAyA hai, parantu dRuShTAnt dvArA AbAlagopAl sabhIko pragaT (gnAt) ho jAy isaliye dRuShTAnta dvArA samajhAyA gayA hai . yathA :bAlagopAlakA pRuthak rahanevAle miTTIke bailako athavA (sachche) bailako dekhane aur jAnane par bailake sAth sambandh nahIn hai tathApi viShayarUpase rahanevAlA bail jinakA nimitta hai aise upayogArUDh vRuShabhAkAr darshangnAnake sAthakA sambandh bailake sAthake sambandharUp vyavahArakA sAdhak avashya hai; isIprakAr AtmA arUpIpaneke kAraN sparshashUnya hai, isaliye usakA karmapudgalonke sAth sambandh nahIn hai, tathApi ekAvagAharUpase rahanevAle karmapudgal jinake nimitta hain aise upayogArUDh rAgadveShAdikabhAvonke sAthakA sambandh karmapudgalonke sAthake bandharUp vyavahArakA sAdhak avashya hai .

bhAvArtha :‘AtmA amUrtik hone par bhI vah mUrtikakarmapudgalonke sAth kaise bandhatA hai ?’ is prashnakA uttar dete hue AchAryadevane kahA hai kiAtmAke amUrtik hone par bhI vah mUrtik padArthonko kaise jAnatA hai ? jaise vah mUrtik padArthonko jAnatA hai usIprakAr mUrtik karmapudgalonke sAth bandhatA hai .