rAgapariNAm evAtmana karma, sa ev puNyapApadvaitam . rAgapariNAmasyaivAtmA kartA, tasyaivopAdAtA hAtA chetyeSh shuddhadravyanirUpaNAtmako nishchayanaya . yastu pudgalapariNAm Atmana karma, sa ev puNyapApadvaitan . pudgalapariNAmasyAtmA kartA, tasyopAdAtA hAtA cheti soshuddhadravyanirUpaNAtmako vyavahAranaya . ubhAvapyetau sta, shuddhAshuddhatvenobhayathA dravyasya pratIyamAnatvAt . kintvatra nishchayanaya sAdhakatamatvAdupAtta, sAdhyasya hi shuddhatven dravyasya kaShAyita pariNato ranyjita . kai . moharAgadosehin nirmohasvashuddhAtmatattvabhAvanApratibandhibhirmoh- rAgadvaiShai . punashcha kinrUpa . kammarajehin siliTTho karmarajobhi shliShTa karmavargaNAyogyapudgalarajobhi sanshliShTo baddha . bandho tti parUvido abhedenAtmaiv bandha iti prarUpita. kva . samaye paramAgame . atredan bhaNitan bhavati – yathA vastran lodhrAdidravyai kaShAyitan ranyjitan sanmanyjIShThAdiranggadravyeN ranyjitan sadabheden raktamityuchyate tathA vastrasthAnIy AtmA lodhrAdidravyasthAnIyamoharAgadveShai kaShAyito ranyjita pariNato manyjIShThasthAnIyakarmapudgalai sanshliShTa sambaddha san bhedepyabhedopachAralakShaNenAsadbhUtavyavahAreN bandha ityabhidhIyate . kasmAt . ashuddhadravyanirUpaNArthaviShayatvAdasadbhUtavyavahAranayasyeti ..188.. ath nishchayavyavahArayoravirodhan darshayati — eso bandhasamAso eSh bandhasamAsa . eSh bahudhA pUrvokta- prakAro rAgAdipariNatirUpo bandhasankShepa . keShAn sambandhI . jIvANan jIvAnAm . NichchhayeN NiddiTTho nishchayanayen nirdiShTa kathita . kai kartRubhUtai . arahantehin arhadbhi nirdoShiparamAtmabhi . keShAm .
anvayArtha : — [eSha ] yah (pUrvokta prakArase), [jIvAnAn ] jIvonke [bandhasamAsa ] bandhakA sankShep [nishchayen ] nishchayase [arhadbhi ] arhantabhagavAnane [yatInAn ] yatiyonse [nirdiShTa ] kahA hai; [vyavahAra ] vyavahAr [anyathA ] anyaprakArase [bhaNita ] kahA hai ..189..
TIkA : — rAgapariNAm hI AtmAkA karma hai, vahI puNya – pAparUp dvait hai, AtmA rAgapariNAmakA hI kartA hai, usIkA grahaN karanevAlA hai aur usIkA tyAg karanevAlA hai; — yah, ✽shuddhadravyakA nirUpaNasvarUp nishchayanay hai . aur jo pudgalapariNAm AtmAkA karma hai, vahI puNya – pAparUp dvait hai, AtmA pudgalapariNAmakA kartA hai, usakA grahaN karanevAlA aur chhoDanevAlA hai; — aisA jo nay vah ✽ashuddhadravyake nirUpaNasvarUp vyavahAranay hai . yah donon
350pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
✽nishchayanay mAtra svadravyake pariNAmako batalAtA hai, isaliye use shuddhadravyakA kathan karanevAlA kahA hai,
aur vyavahAranay paradravyake pariNAmako AtmapariNAm batalAtA hai isaliye use ashuddhadravyakA kathan
karanevAlA kahA hai . yahAn shuddhadravyakA kathan ek dravyAshrit pariNAmakI apekShAse jAnanA chAhiye, aur
ashuddhadravyakA kathan ek dravyake pariNAm anya dravyamen Aropit karanekI apekShAse jAnanA chAhiye .