bhagavān shrī kundakundāchāryadevapraṇīt yah ‘pravachanasār’ nāmakā shāstra ‘dvitīy shrutaskandh’ke sarvotkr̥uṣhṭa āgamommense ek hai.
‘dvitīy shrutaskandh’kī utpatti kese huī, usakā ham paṭṭāvalioṅke ādhārase saṅkṣhepamen avalokan karen : –
āj se 2474 varṣha pūrva is bharatakṣhetrakī puṇyabhūmimen jagatpūjya param bhaṭṭārak bhagavān shrī mahāvīrasvāmī mokṣhamārgakā prakāsh karaneke liye samasta padārthoṅkā svarūp apanī sātishay divyadhvanike dvārā pragaṭ kar rahe the. unake nirvāṇake pashchāt pān̐ch shrutakevalī hue, jinamense antim shrutakevalī shrī bhadrabāhusvāmī the. vahān̐ tak to dvādashāṅgashāstrake prarūpaṇāse nishchay -vyavahārātmak mokṣhamārga yathārtharūpamen pravartatā rahā. tatpashchāt kāladoṣhase kramashaḥ aṅgoṅke gnānakī vyuchchhitti hotī gaī aur isaprakār apār gnānasindhukā bahubhāg vichchhinna honeke bād dūsare bhadrabāhusvāmī āchāryakī paripāṭī (paramparā)men do mahā samartha muni hue. unamense — ekakā nām shrī dharasen āchārya tathā dūsaroṅkā nām shrī guṇadhar āchārya thā. unase prāpta gnānake dvārā unakī paramparāmen honevāle āchāryonne shāstroṅkī rachanā kī aur shrī vīr bhagavānake upadeshakā pravāh chālū rakhā.
shrī dharasenāchāryako āgrāyaṇīpūrvake pañcham vastuadhikārake ‘mahākarmaprakr̥iti’ nāmak chauthe prābhr̥utakā gnān thā. us gnānāmr̥utamense kramashaḥ unake bādake āchāryon dvārā ṣhṭakhaṇḍāgam, dhaval, mahādhaval, gommṭasār, labdhisār, kṣhapaṇāsār ādi shāstroṅkī rachanā huī. isaprakār pratham shrutaskandhakī utpatti huī. usamen jīv aur karmake sanyogase honevālī ātmākī sansāraparyāyakā — guṇasthān, mārgaṇāsthān ādikā — varṇan hai, paryāyārthikanayako pradhān karake kathan hai. is nayako ashuddhadravyārthik bhī kahate hain aur adhyātmabhāṣhāse ashuddha -nishchayanay athavā vyavahār kahate hain.