Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 350 of 513
PDF/HTML Page 383 of 546

 

eṣh bandhasamāso jīvānān nishchayen nirdiṣhṭaḥ .
arhadbhiryatīnān vyavahāro‘nyathā bhaṇitaḥ ..189..

rāgapariṇām evātmanaḥ karma, sa ev puṇyapāpadvaitam . rāgapariṇāmasyaivātmā kartā, tasyaivopādātā hātā chetyeṣh shuddhadravyanirūpaṇātmako nishchayanayaḥ . yastu pudgalapariṇām ātmanaḥ karma, sa ev puṇyapāpadvaitan . pudgalapariṇāmasyātmā kartā, tasyopādātā hātā cheti so‘shuddhadravyanirūpaṇātmako vyavahāranayaḥ . ubhāvapyetau staḥ, shuddhāshuddhatvenobhayathā dravyasya pratīyamānatvāt . kintvatra nishchayanayaḥ sādhakatamatvādupāttaḥ, sādhyasya hi shuddhatven dravyasya kaṣhāyitaḥ pariṇato rañjitaḥ . kaiḥ . moharāgadosehin nirmohasvashuddhātmatattvabhāvanāpratibandhibhirmoh- rāgadvaiṣhaiḥ . punashcha kinrūpaḥ . kammarajehin siliṭṭho karmarajobhiḥ shliṣhṭaḥ karmavargaṇāyogyapudgalarajobhiḥ sanshliṣhṭo baddhaḥ . bandho tti parūvido abhedenātmaiv bandha iti prarūpitaḥ. kva . samaye paramāgame . atredan bhaṇitan bhavatiyathā vastran lodhrādidravyaiḥ kaṣhāyitan rañjitan sanmañjīṣhṭhādiraṅgadravyeṇ rañjitan sadabheden raktamityuchyate tathā vastrasthānīy ātmā lodhrādidravyasthānīyamoharāgadveṣhaiḥ kaṣhāyito rañjitaḥ pariṇato mañjīṣhṭhasthānīyakarmapudgalaiḥ sanshliṣhṭaḥ sambaddhaḥ san bhede‘pyabhedopachāralakṣhaṇenāsadbhūtavyavahāreṇ bandha ityabhidhīyate . kasmāt . ashuddhadravyanirūpaṇārthaviṣhayatvādasadbhūtavyavahāranayasyeti ..188.. ath nishchayavyavahārayoravirodhan darshayatieso bandhasamāso eṣh bandhasamāsaḥ . eṣh bahudhā pūrvokta- prakāro rāgādipariṇatirūpo bandhasaṅkṣhepaḥ . keṣhān sambandhī . jīvāṇan jīvānām . ṇichchhayeṇ ṇiddiṭṭho nishchayanayen nirdiṣhṭaḥ kathitaḥ . kaiḥ kartr̥ubhūtaiḥ . arahantehin arhadbhiḥ nirdoṣhiparamātmabhiḥ . keṣhām .

anvayārtha :[eṣhaḥ ] yah (pūrvokta prakārase), [jīvānān ] jīvoṅke [bandhasamāsaḥ ] bandhakā saṅkṣhep [nishchayen ] nishchayase [arhadbhiḥ ] arhantabhagavānane [yatīnān ] yatiyonse [nirdiṣhṭaḥ ] kahā hai; [vyavahāraḥ ] vyavahār [anyathā ] anyaprakārase [bhaṇitaḥ ] kahā hai ..189..

ṭīkā :rāgapariṇām hī ātmākā karma hai, vahī puṇyapāparūp dvait hai, ātmā rāgapariṇāmakā hī kartā hai, usīkā grahaṇ karanevālā hai aur usīkā tyāg karanevālā hai; yah, shuddhadravyakā nirūpaṇasvarūp nishchayanay hai . aur jo pudgalapariṇām ātmākā karma hai, vahī puṇyapāparūp dvait hai, ātmā pudgalapariṇāmakā kartā hai, usakā grahaṇ karanevālā aur chhoṛanevālā hai; aisā jo nay vah ashuddhadravyake nirūpaṇasvarūp vyavahāranay hai . yah donon

350pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

nishchayanay mātra svadravyake pariṇāmako batalātā hai, isaliye use shuddhadravyakā kathan karanevālā kahā hai,
aur vyavahāranay paradravyake pariṇāmako ātmapariṇām batalātā hai isaliye use ashuddhadravyakā kathan
karanevālā kahā hai
. yahān̐ shuddhadravyakā kathan ek dravyāshrit pariṇāmakī apekṣhāse jānanā chāhiye, aur ashuddhadravyakā kathan ek dravyake pariṇām anya dravyamen āropit karanekī apekṣhāse jānanā chāhiye .