ಪ್ರಾಣೈರ್ಹಿ ತಾವಜ್ಜೀವಃ ಕರ್ಮಫಲಮುಪಭುಂಕ್ತೇ; ತದುಪಭುಂಜಾನೋ ಮೋಹಪ್ರದ್ವೇಷಾವಾಪ್ನೋತಿ; ತಾಭ್ಯಾಂ ಸ್ವಜೀವ- ಪರಜೀವಯೋಃ ಪ್ರಾಣಾಬಾಧಂ ವಿದಧಾತಿ . ತದಾ ಕದಾಚಿತ್ಪರಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣಾನಾಬಾಧ್ಯ ಕದಾಚಿದನಾಬಾಧ್ಯ ಸ್ವಸ್ಯ ಭಾವಪ್ರಾಣಾನುಪರಕ್ತತ್ವೇನ ಬಾಧಮಾನೋ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದೀನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಬಧ್ನಾತಿ . ಏವಂ ಪ್ರಾಣಾಃ ಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮಕಾರಣತಾಮುಪಯಾನ್ತಿ ..೧೪೯..
ಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪಂ ಸ್ವಕೀಯಶುದ್ಧಪ್ರಾಣಂ ಹನ್ತಿ, ಪಶ್ಚಾದುತ್ತರಕಾಲೇ ಪರಪ್ರಾಣಘಾತೇ ನಿಯಮೋ ನಾಸ್ತೀತಿ ..೧೪೯.. ಅಥೇನ್ದ್ರಿ- ಯಾದಿಪ್ರಾಣೋತ್ಪತ್ತೇರನ್ತರಙ್ಗಹೇತುಮುಪದಿಶತಿ — ಆದಾ ಕಮ್ಮಮಲಿಮಸೋ ಅಯಮಾತ್ಮಾ ಸ್ವಭಾವೇನ ಭಾವಕರ್ಮದ್ರವ್ಯಕರ್ಮನೋಕರ್ಮ- ಮಲರಹಿತತ್ವೇನಾತ್ಯನ್ತನಿರ್ಮಲೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣಾನಾದಿಕರ್ಮಬನ್ಧವಶಾನ್ಮಲೀಮಸೋ ಭವತಿ . ತಥಾಭೂತಃ ಸನ್ ಕಿಂ ಕರೋತಿ . ಧರೇದಿ ಪಾಣೇ ಪುಣೋ ಪುಣೋ ಅಣ್ಣೇ ಧಾರಯತಿ ಪ್ರಾಣಾನ್ ಪುನಃಪುನಃ ಅನ್ಯಾನ್ನವತರಾನ್ . ಯಾವತ್ಕಿಮ್ . ಣ ಚಯದಿ
ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ ಪ್ರಾಣೋಂಸೇ ಜೀವ ಕರ್ಮಫಲಕೋ ಭೋಗತಾ ಹೈ; ಉಸೇ ಭೋಗತಾ ಹುಆ ಮೋಹ ತಥಾ ದ್ವೇಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; ಮೋಹ ತಥಾ ದ್ವೇಷಸೇ ಸ್ವಜೀವ ತಥಾ ಪರಜೀವಕೇ ಪ್ರಾಣೋಂಕೋ ೧ಬಾಧಾ ಪಹುಂಚಾತಾ ಹೈ . ವಹಾಂ ಕದಾಚಿತ್ (-ಕಿಸೀ ಸಮಯ) ಪರಕೇ ದ್ರವ್ಯ ಪ್ರಾಣೋಂಕೋ ಬಾಧಾ ಪಹುಂಚಾಕರ ಔರ ಕದಾಚಿತ್ (ಪರಕೇ ದ್ರವ್ಯ ಪ್ರಾಣೋಂಕೋ) ಬಾಧಾ ನ ಪಹುಂಚಾಕರ, ಅಪನೇ ಭಾವಪ್ರಾಣೋಂಕೋ ತೋ ೨ಉಪರಕ್ತಪನೇಸೇ (ಅವಶ್ಯ ಹೀ) ಬಾಧಾ ಪಹುಂಚಾತಾ ಹುಆ ಜೀವ ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿ ಕರ್ಮೋಂಕೋ ಬಾಂಧತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಾಣ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮೋಂಕೇ ಕಾರಣಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ ..೧೪೯..
ಅಬ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಪ್ರಾಣೋಂಕೀ ಸಂತತಿಕೀ (-ಪ್ರವಾಹಕೀ – ಪರಮ್ಪರಾಕೀ) ಪ್ರವೃತ್ತಿಕಾ ಅನ್ತರಂಗ ಹೇತು ಸೂತ್ರ ದ್ವಾರಾ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಮಮತಾ ಶರೀರಪ್ರಧಾನ ವಿಷಯೇ ಜ್ಯಾಂ ಲಗೀ ಛೋಡೇ ನಹೀಂ. ೧೫೦.
೨೯೪ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಬಾಧಾ = ಪೀಡಾ, ಉಪದ್ರವ, ವಿಘ್ನ .
೨. ಉಪರಕ್ತಪನಾ = ಮಲಿನಪನಾ; ವಿಕಾರೀಪನಾ; ಮೋಹಾದಿಪರಿಣಾಮರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನಾ . [ಜೈಸೇ ಕೋಈ ಪುರುಷ ತಪ್ತ ಲೋಹೇಕೇ
ಗೋಲೇಸೇ ದೂಸರೇಕೋ ಜಲಾನೇಕೀ ಇಚ್ಛಾ ಕರತಾ ಹುಆ ಪ್ರಥಮ ತೋ ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇಕೋ ಹೀ ಜಲಾತಾ ಹೈ; (-ಸ್ವಯಂ ಅಪನೇ ಹೀ
ಹಾಥಕೋ ಜಲಾತಾ ಹೈ ) ಫಿ ರ ದೂಸರಾ ಜಲೇ ಯಾ ನ ಜಲೇ — ಇಸಕಾ ಕೋಈ ನಿಯಮ ನಹೀಂ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಜೀವ
ಮೋಹಾದಿಪರಿಣಾಮರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹುಆ ಪ್ರಥಮ ತೋ ನಿರ್ವಿಕಾರ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಸ್ವರೂಪ ನಿಜ ಶುದ್ಧ ಭಾವಪ್ರಾಣೋಂಕೋ
ಹೀ ಹಾನಿ ಪಹುಂಚಾತಾ ಹೈ, ಫಿ ರ ದೂಸರೇಕೇ ದ್ರವ್ಯಪ್ರಾಣೋಂಕೀ ಹಾನಿ ಹೋ ಯಾ ನ ಹೋ — ಇಸಕಾ ಕೋಈ ನಿಯಮ ನಹೀಂ ಹೈ .]