ಪುದ್ಗಲಪ್ರಾಣಸಂತತಿನಿವೃತ್ತೇರನ್ತರಂಗೋ ಹೇತುರ್ಹಿ ಪೌದ್ಗಲಿಕಕರ್ಮಮೂಲಸ್ಯೋಪರಕ್ತತ್ವಸ್ಯಾಭಾವಃ . ಸ ತು ಸಮಸ್ತೇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಪರದ್ರವ್ಯಾನುವೃತ್ತಿವಿಜಯಿನೋ ಭೂತ್ವಾ ಸಮಸ್ತೋಪಾಶ್ರಯಾನುವೃತ್ತಿವ್ಯಾವೃತ್ತಸ್ಯ ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣೇ- ರಿವಾತ್ಯನ್ತವಿಶುದ್ಧಮುಪಯೋಗಮಾತ್ರಮಾತ್ಮಾನಂ ಸುನಿಶ್ಚಲಂ ಕೇವಲಮಧಿವಸತಃ ಸ್ಯಾತ್ . ಇದಮತ್ರ ತಾತ್ಪರ್ಯಂ — ಆತ್ಮನೋಽತ್ಯನ್ತವಿಭಕ್ತತ್ವಸಿದ್ಧಯೇ ವ್ಯವಹಾರಜೀವತ್ವಹೇತವಃ ಪುದ್ಗಲಪ್ರಾಣಾ ಏವಮುಚ್ಛೇತ್ತವ್ಯಾಃ ..೧೫೧.. ಕೇವಲಜ್ಞಾನದರ್ಶನೋಪಯೋಗಂ ನಿಜಾತ್ಮಾನಂ ಧ್ಯಾಯತಿ, ಕಮ್ಮೇಹಿಂ ಸೋ ಣ ರಜ್ಜದಿ ಕರ್ಮಭಿಶ್ಚಿಚ್ಚಮತ್ಕಾರಾತ್ಮನಃ ಪ್ರತಿಬನ್ಧ- ಕೈರ್ಜ್ಞಾನಾವರಣಾದಿಕರ್ಮಭಿಃ ಸ ನ ರಜ್ಯತೇ, ನ ಬಧ್ಯತೇ . ಕಿಹ ತಂ ಪಾಣಾ ಅಣುಚರಂತಿ ಕರ್ಮಬನ್ಧಾಭಾವೇ ಸತಿ ತಂ ಪುರುಷಂ
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ] ಜೋ [ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿವಿಜಯೀಭೂತ್ವಾ ] ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕಾ ವಿಜಯೀ ಹೋಕರ [ಉಪಯೋಗಂ ಆತ್ಮಕಂ ] ಉಪಯೋಗಮಾತ್ರ ಆತ್ಮಾಕಾ [ಧ್ಯಾಯತಿ ] ಧ್ಯಾನ ಕರತಾ ಹೈ, [ಸಃ ] ವಹ [ಕರ್ಮಭಿಃ ] ಕರ್ಮೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ [ನ ರಜ್ಯತೇ ] ರಂಜಿತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ; [ತಂ ] ಉಸೇ [ಪ್ರಾಣಾಃ ] ಪ್ರಾಣ [ಕಥಂ ] ಕೈಸೇ [ಅನುಚರಂತಿ ] ಅನುಸರೇಂಗೇ ? (ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸಕೇ ಪ್ರಾಣೋಂಕಾ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ .) ..೧೫೧..
ಟೀಕಾ : — ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಪ್ರಾಣೋಂಕೇ ಸಂತತಿಕೀ ನಿವೃತ್ತಿಕಾ ಅನ್ತರಙ್ಗ ಹೇತು ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಕರ್ಮ ಜಿಸಕಾ ಕಾರಣ ( – ನಿಮಿತ್ತ) ಹೈ ಐಸೇ ೧ಉಪರಕ್ತಪನೇಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ . ಔರ ವಹ ಅಭಾವ ಜೋ ಜೀವ ಸಮಸ್ತ ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕ ಪರದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಅನುಸಾರ ಪರಿಣತಿಕಾ ವಿಜಯೀ ಹೋಕರ, (ಅನೇಕ ವರ್ಣೋವಾಲೇ) ೨ಆಶ್ರಯಾನುಸಾರ ಸಾರೀ ಪರಿಣತಿಸೇ ವ್ಯಾವೃತ್ತ (ಪೃಥಕ್, ಅಲಗ) ಹುಏ ಸ್ಫ ಟಿಕ ಮಣಿಕೀ ಭಾಂತಿ, ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಶುದ್ಧ ಉಪಯೋಗಮಾತ್ರ ಅಕೇಲೇ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಸುನಿಶ್ಚಲತಯಾ ವಸತಾ ಹೈ, ಉಸ ಜೀವಕೇ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ಯಹ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೈ ಕಿ — ಆತ್ಮಾಕೀ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಭಕ್ತತಾ ಸಿದ್ಧ ಕರನೇಕೇ ಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಜೀವತ್ವಕೇ ಹೇತುಭೂತ ಪೌದ್ಗಲಿಕ ಪ್ರಾಣ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉಚ್ಛೇದ ಕರನೇಯೋಗ್ಯ ಹೈಂ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೈಸೇ ಅನೇಕ ರಂಗಯುಕ್ತ ಆಶ್ರಯಭೂತ ವಸ್ತುಕೇ ಅನುಸಾರ ಜೋ (ಸ್ಫ ಟಿಕ ಮಣಿಕಾ) ಅನೇಕರಂಗೀ ಪರಿಣಮನ ಹೈ ಉಸಸೇ ಸರ್ವಥಾ ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಹುಯೇ ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣಿಕೇ ಉಪರಕ್ತಪನೇಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅನೇಕಪ್ರಕಾರಕೇ ಕರ್ಮ ವ ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕೇ ಅನುಸಾರ ಜೋ (ಆತ್ಮಾಕಾ) ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕಾ ವಿಕಾರೀ ಪರಿಣಮನ ಹೈ ಉಸಸೇ ಸರ್ವಥಾ ವ್ಯಾವೃತ್ತ ಹುಯೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ( – ಜೋ ಏಕ ಉಪಯೋಗಮಾತ್ರ
೨೯೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಉಪರಕ್ತಪನಾ = ವಿಕೃತಪನಾ; ಮಲಿನಪನಾ; ರಂಜಿತಪನಾ; ಉಪರಾಗಯುಕ್ತಪನಾ, (ಉಪರಾಗಕೇ ಅರ್ಥಕೇ ಲಿಯೇ ಗಾಥಾ ೧೨೬ಕಾ ಫು ಟನೋಟ ದೇಖೋ])
೨. ಆಶ್ರಯ = ಜಿಸಮೇಂ ಸ್ಫ ಟಿಕಮಣಿ ರಖಾ ಹೋ ವಹ ವಸ್ತು .