ஐஸே இஸ பரம பவித்ர ஶாஸ்த்ரமேஂ தீந ஶ்ருதஸ்கந்த ஹைஂ . ப்ரதம ஶ்ருதஸ்கந்தகா நாம ‘ஜ்ஞாநதத்த்வப்ரஜ்ஞாபந’ ஹை . அநாதிகாலஸே பரோந்முக ஜீவோஂகோ கபீ ஐஸீ ஶ்ரத்தா நஹீஂ ஹுஈ கி ‘மைஂ ஜ்ஞாநஸ்வபாவ ஹூ஁ ஔர மேரா ஸுக முஜமேஂ ஹீ ஹை’ . இஸீலிஏ உஸகீ பரமுகாபேக்ஷீ – பரோந்முகவ்ருத்தி கபீ நஹீஂ டலதீ . ஐஸே தீந துகீ ஜீவோஂ பர ஆசார்யதேவநே கருணா கரகே இஸ அதிகாரமேஂ ஜீவகா ஜ்ஞாநாநந்தஸ்வபாவ விஸ்தாரபூர்வக ஸமஜாயா ஹை; உஸீப்ரகார கேவலீகே ஜ்ஞாந ஔர ஸுக ப்ராப்த கரநேகீ ப்ரசுர உத்க்ருஷ்ட பாவநா பஹாஈ ஹை . ‘‘க்ஷாயிக ஜ்ஞாந ஹீ உபாதேய ஹை, க்ஷாயோபஶமிகஜ்ஞாநவாலே தோ கர்மபாரகோ ஹீ போகதே ஹைஂ; ப்ரத்யக்ஷஜ்ஞாந ஹீ ஏகாந்திக ஸுக ஹை, பரோக்ஷஜ்ஞாந தோ அத்யஂத ஆகுல ஹை; கேவலீகா அதீந்த்ரிய ஸுக ஹீ ஸுக ஹை, இந்த்ரியஜநித ஸுக தோ துஃக ஹீ ஹை; ஸித்த பகவாந ஸ்வயமேவ ஜ்ஞாந, ஸுக ஔர தேவ ஹைஂ, காதிகர்ம ரஹித பகவாநகா ஸுக ஸுநகர பீ ஜிந்ஹேஂ உநகே ப்ரதி ஶ்ரத்தா நஹீஂ ஹோதீ வே அபவ்ய (தூரபவ்ய) ஹைஂ’’ யோஂ அநேகாநேக ப்ரகாரஸே ஆசார்யதேவநே கேவலஜ்ஞாந ஔர அதீஂத்ரிய, பரிபூர்ண ஸுககே லியே புகார கீ ஹை . கேவலீகே ஜ்ஞாந ஔர ஆநந்தகே லிஏ ஆசார்யதேவநே ஐஸீ பாவ பரீ துந மசாஈ ஹை கி ஜிஸே ஸுநகர – ப஢கர ஸஹஜ ஹீ ஐஸா லகநே லகதா ஹை கி விதேஹவாஸீ ஸீமஂதர பகவாநகே ஔர கேவலீ பகவந்தோஂகே ஜுண்டமேஂஸே பரதக்ஷேத்ரமேஂ ஆகர தத்கால ஹீ கதாசித் ஆசார்யதேவநே யஹ அதிகார ரசகர அபநீ ஹ்ருதயோர்மியா஁ வ்யக்த கீ ஹோஂ. இஸ ப்ரகார ஜ்ஞாந ஔர ஸுககா அநுபம நிரூபண கரகே இஸ அதிகாரமேஂ ஆசார்யதேவநே முமுக்ஷுஓஂகோ அதீந்த்ரிய ஜ்ஞாந ஔர ஸுககீ ருசி ததா ஶ்ரத்தா கராஈ ஹை, ஔர அந்திம காதாஓஂமேஂ மோஹ – ராக – த்வேஷகோ நிர்மூல கரநேகா ஜிநோக்த யதார்த உபாய ஸஂக்ஷேபமேஂ பதாயா ஹை .

த்விதீய ஶ்ருதஸ்கந்தகா நாம ‘ஜ்ஞேயதத்த்வ – ப்ரஜ்ஞாபந’ ஹை . அநாதிகாலஸே பரிப்ரமண கரதா ஹுஆ ஜீவ ஸப குச கர சுகா ஹை, கிந்து உஸநே ஸ்வ – பரகா பேதவிஜ்ஞாந கபீ நஹீஂ கியா . உஸே கபீ ஐஸீ ஸாநுபவ ஶ்ரத்தா நஹீஂ ஹுஈ கி ‘பஂத மார்கமேஂ ததா மோக்ஷமார்கமேஂ ஜீவ அகேலா ஹீ கர்தா, கர்ம, கரண ஔர கர்மபல பநதா ஹை, உஸகா பரகே ஸாத கபீ பீ குச பீ ஸம்பந்த நஹீஂ ஹை’. இஸலிஏ ஹஜாரோஂ மித்யா உபாய கரநே பர பீ வஹ துஃக முக்த நஹீஂ ஹோதா . இஸ ஶ்ருதஸ்கந்தமேஂ ஆசார்யதேவநே துஃககீ ஜ஡ சேதநேகா ஸாதந – பேதவிஜ்ஞாந – ஸமஜாயா ஹை . ‘ஜகதகா ப்ரத்யேக ஸத் அர்தாத் ப்ரத்யேக த்ரவ்ய உத்பாத – வ்யய – த்ரௌவ்யகே அதிரிக்த யா குண – பர்யாய ஸமூஹகே அதிரிக்த அந்ய குச பீ நஹீஂ ஹை . ஸத் கஹோ, த்ரவ்ய கஹோ, உத்பாத – வ்யய – த்ரௌவ்ய கஹோ யா குணபர்யாயபிண்ட கஹோ, – யஹ ஸப ஏக ஹீ ஹை’ யஹ த்ரிகாலஜ்ஞ ஜிநேந்த்ரபகவாநகே த்வாரா ஸாக்ஷாத் த்ருஷ்ட வஸ்துஸ்வரூபகா மூலபூத ஸித்தாந்த ஹை . வீதராகவிஜ்ஞாநகா யஹ மூலபூத ஸித்தாந்த ப்ராரம்பகீ பஹுதஸீ காதாஓஂமேஂ அத்யதிக ஸுந்தர ரீதிஸே, கிஸீ லோகோத்தர வைஜ்ஞாநிக டஂகஸே