puruShArthasiddhiupAy ] [ 163
संक्लेशमुक्तमनसा संक्लेशनिमित्तभीतेन।। २०८।।
anvayArtha– [संक्लेश मुक्तमनसा] sanklesharahit chittavALA ane [संक्लेश– निमित्तभीतेन] sankleshanA nimittathI arthAt sansArathI bhayabhIt sAdhue [सततम्] nirantar [क्षुत्] kShudhA, [तृष्णा] tRuShA, [हिमम्] shIt, [उष्णं] uShNa, [नग्नत्वं] nagnapaNun, [याचना] prArthanA, [अरतिः] arati, [अलाभः] alAbh, [मशकादीनां दंशः] machchharAdinun karaDavun, [आक्रोशः] kuvachan, [व्याधिदुःखम्] roganun dukh, [अङ्गमलम्] sharIrano maL, [तृणादीनां स्पर्शः] tRuNAdikano sparsha, [अज्ञानम्] agnAn, [अदर्शनम्] adarshan, [तथा प्रज्ञा] e ja rIte pragnA, [सत्कारपुरस्कारः] satkAr–puraskAr, [शय्या] shayan, [चर्य्या] gaman, [वधः] vadh, [निषद्या] besavun te, [च] ane [स्त्री] strI–[एते] A [द्वाविंशतिः] bAvIs [परीषहाः] parIShah [अपि] paN [परिषोढव्याः] sahan karavA yogya chhe.
TIkA– ‘क्षुत् तृष्णा हिमं उष्णं नग्नत्वं याचना अरतिः अलाभः मशकादीनां दंशः आक्रोशः व्याधिदुःखं अङ्गमलं तृणादीनां स्पर्शः अज्ञानं अदर्शनं तथा प्रज्ञा सत्कारपुरस्कारः शय्या चर्या वधः निषद्या स्त्री एते द्वाविंशतिः अपि परीषहाः संक्लेशमुक्तमनसा संक्लेशनिमित्तभीतेन सततं परिषोढव्याः।’ artha–bhUkh, taras, ThanDI, garamI, nagnapaNun, yAchanA, arati, alAbh, machchhar vagerenA Dansh, nindA, roganu dukh, sharIrano maL, kAnTA vagere lAgavA, agnAn, adarshan, gnAn, AdarasatkAr, shayan, chAlavun, vadh, Asan ane strI – e bAvIs parIShahone munio sanklesh dUr karIne ane sankleshabhAvathI DaratA sadaiv sahan kare chhe. have ahIn bAvIs pariShahonun sankShepamAn varNan kare chhe–
1. kShudhA pariShah–badhA jIvo bhUkhanA kAraNe ghaNA dukhI thAy chhe paN munimahArAjane jyAre bhUkhanI pIDA hoy tyAre temaNe em vichAravun joIe ke he jIv! tun anAdikALathI sansAramAn bhaTakI rahyo chhe, ten anek prakAranI vastuonun bhakShaN karyun chhe paN Aj sudhI tArI bhUkh shAnta thaI nathI tathA narakagatimAn paN khUb bhUkh sahan karI. have tun atyAre mokShanI prApti mATe taiyAr thaI rahyo chhe, A tArun sharIr ahIn ja rahI jashe tethI (shAnta gnAnAnand svarUpamAn lInatA vaDe) bhUkhano nAsh karI de ke jethI shIghra ja mokShanI prApti thaI jAy. A prakArano vichAr karatAn muni bhUkhane jIte.