160 ]
‘अस्तेये’ चौर्यविरमणे । ‘व्यतीपाता’ अतीचाराः पंच भदन्ति । तथा हि । चौरप्रयोगः चोरयतः स्वयमेवान्येन वा प्रेरणं प्रेरितस्य वा अन्येनानुमोदनं । चौरार्थादानं च अप्रेरितेनाननुमतेन तच चोरेणानीतस्यार्थस्य ग्रहणं । विलोषश्च उचितन्यायादन्येन प्रकारेणार्थस्यादानं विरुद्धराज्यातिक्रम इत्यर्थः । विरुद्धराज्ये स्वल्पमूल्यानि महार्घणि द्रव्याणीति कृत्वा स्वल्पतरेणार्थेन गृह्णाति । सदृशन्मिश्रश्च प्रतिरूपकव्यवहार इत्यर्थः सदृशेन तैलादिना
have tenA (achauryANuvratanA) atichAro kahe chhe —
anvayArtha : — [चौरप्रयोगचौरार्थादानविलोपसदृशसन्मिश्राः ] chauraprayog (chorIno upAy batAvavo) chaurArthAdAn (chorInI vastu kharIdavI), vilop (rAjAnI AgnAnun ullanghan karavun), sadrashasammishra (halakI – bhAre sadrash vastuonun mishraN karI vechavun) ane [हीनाधिकविनिमानं ] hInAdhikavinimAn (mAp – tolA ochhAn – vattAn rAkhavAn) [पञ्च ] — e pAnch [अस्तेय ] achauryANuvratamAn [व्यतीपातः ] atichAro chhe.
TIkA : — ‘अस्तेय’ chorIthI viramaNamAn arthAt achauryANuvratamAn ‘व्यतीपाताः’ atichAro ‘पञ्च’ pAnch chhe. te A pramANe chhe — ‘चौरप्रयोगः’ chorI karanArane svayam preraNA karavI yA bIjA dvArA preraNA karavI yA preritane anya dvArA anumodanA karavI, ‘चौर्यार्थादानं’ aprerit ane ananumodit chor dvArA lAvelI chIjonun grahaN karavun, ‘विलोपः’ uchit nyAyathI anya prakAre (nIti viruddha) vastune grahaN karavI, viruddha rAjyamAn jaIne nIti viruddha vastu ApavI – levI te viruddha rAjyAtikram chhe evo artha chhe. viruddha rAjyamAn mahA – vadhAre kimmatanI vastuone ochhI kimmatanI vastuo kahIne bahu thoDA dhanathI lAve chhe, ‘सदृशसन्मिश्रः’ samAn rUp – rangavALI vastuonun sammishraN athavA pratirUpak vyavahAr evo artha chhe; samAn tel Adi sAthe ghI Adinun sammishraN kare chhe,