4samAdhitantra
AtmA AtmArUpe chhe ane sharIrAdi par padArthorUpe nathI tathA sharIrAdi par padArtho pararUpe chhe ane AtmArUpe nathI – evun nirNayapUrvak sva – paranun bhedavignAn siddhapad pAmavAno mokShaprAptino upAy chhe.
shrI samayasAr gAthA 2nI TIkAmAn paN lakhyun chhe ke –
‘........sarva padArthonA svabhAvane prakAshavAmAn samartha evA kevaLagnAnane utpanna karanArI bhedagnAnajyoti uday pAme chhe......’’
e pramANe bhedagnAnajyoti ja kevaLagnAn pragaT karavAnun sAdhan (upAy) chhe.
‘‘pratham to dukh dUr karavA mATe sva – paranun gnAn avashya joIe kAraN ke sva – paranun gnAn jo na hoy to potAne oLakhyA vinA potAnun dukh te kevI rIte dUr kare?
athavA sva – parane ekarUp jANI potAnun dukh dUr karavA arthe parano upachAr kare to tethI potAnun dukh kevI rIte dUr thAy? athavA potAthI bhinna evA paramAn A jIv ahankAr – mamakAr kare to tethI dukh ja thAy. mATe sva – paranun gnAn thatAn dukh dUr thAy chhe.
have sva – paranun gnAn jIv – ajIvanun gnAn thatAn ja thAy chhe kAraN ke pote jIv chhe tathA sharIrAdik ajIv chhe. jo lakShaNAdi vaDe jIv – ajIvanI oLakhAN thAy to ja sva – paranun bhinnapaNun bhAse; mATe jIv – ajIv jANavA joIe.....’’1
‘‘........sarve dukhonun mUL kAraN mithyAdarshanagnAnachAritra chhe. e sarve dukhono abhAv karavA mATe tene be prakAranun bhedagnAn karAvavAmAn Ave chhe.
jIv potAnA guNo ane paryAyothI ek chhe – abhinna chhe tathA par dravyo, tenA guNo ane paryAyothI atyant judo chhe arthAt jIv svadravye svakShetre svakALe ane svabhAve, par dravyanAn dravyakShetrakALabhAvathI atyant judo chhe. tethI te apekShAe par dravyo, tenA guNo ane 1. mokShamArga prakAshak – gu. AvRutti – pRu. 82