kahAnajainashAstramALA ]
यदि यथा जीवस्य तन्मयत्वाज्जीवादनन्य उपयोगस्तथा जडः क्रोधोऽप्यनन्य एवेति
प्रतिपत्तिस्तदा चिद्रूपजडयोरनन्यत्वाज्जीवस्योपयोगमयत्ववज्जडक्रोधमयत्वापत्तिः । तथा सति तु य एव
जीवः स एवाजीव इति द्रव्यान्तरलुप्तिः । एवं प्रत्ययनोकर्मकर्मणामपि जीवादनन्यत्वप्रतिपत्तावयमेव
दोषः । अथैतद्दोषभयादन्य एवोपयोगात्मा जीवोऽन्य एव जडस्वभावः क्रोधः इत्यभ्युपगमः, तर्हि
यथोपयोगात्मनो जीवादन्यो जडस्वभावः क्रोधः तथा प्रत्ययनोकर्मकर्माण्यप्यन्यान्येव, जड- स्वभावत्वाविशेषात् । नास्ति जीवप्रत्यययोरेकत्वम् । [आपन्नम्] AvI paDyun. [एवम् च] em thatAn, [इह] A jagatamAn [यः तु] je [जीवः] jIv
chhe [सः एव तु] te ja [नियमतः] niyamathI [तथा] tevI ja rIte [अजीवः] ajIv Tharyo; (bannenun ananyapaNun hovAmAn A doSh Avyo;) [प्रत्ययनोकर्मकर्मणाम्] pratyay, nokarma ane karmanA [एकत्वे] ekapaNAmAn arthAt ananyapaNAmAn paN [अयम् दोषः] A ja doSh Ave chhe. [अथ] have jo (A doShanA bhayathI) [ते] tArA matamAn [क्रोधः] krodh [अन्यः] anya chhe ane [उपयोगात्मकः] upayogasvarUp [चेतयिता] AtmA [अन्यः] anya [भवति] chhe, to [यथा क्रोधः] jem krodh [तथा] tem [प्रत्ययाः] pratyayo [कर्म] karma ane [नोकर्म अपि] nokarma paN [अन्यत्] AtmAthI anya ja chhe.
TIkA — jem jIvanA upayogamayapaNAne lIdhe jIvathI upayog ananya chhe tem jaD krodh paN ananya ja chhe evI jo 1pratipatti karavAmAn Ave, to 2chidrUpanA ane jaDanA ananyapaNAne lIdhe jIvane upayogamayapaNAnI mAphak jaD krodhamayapaNun paN AvI paDe. em thatAn to je jIv te ja ajIv Thare, — e rIte anya dravyano lop thAy. A pramANe pratyay, nokarma ane karma paN jIvathI ananya chhe evI pratipattimAn paN A ja doSh Ave chhe. have jo A doShanA bhayathI em svIkAravAmAn Ave ke upayogAtmak jIv anya ja chhe ane jaDasvabhAv krodh anya ja chhe, to jem upayogAtmak jIvathI jaDasvabhAv krodh anya chhe tem pratyay, nokarma ane karma paN anya ja chhe kAraN ke temanA jaDasvabhAvapaNAmAn taphAvat nathI (arthAt jem krodh jaD chhe tem pratyay, nokarma ane karma paN jaD chhe). A rIte jIvane ane pratyayane ekapaNun nathI.
bhAvArtha — mithyAtvAdi Asrav to jaDasvabhAv chhe ane jIv chetanasvabhAv chhe. jo jaD ane chetan ek thaI jAy to bhinna dravyano lop thaI jAy e moTo doSh Ave. mATe Asravane ane AtmAne ekapaNun nathI e nishchayanayano siddhAnt chhe.
1. pratipatti = pratIti; pratipAdan.
2. chidrUp = jIv