ज्ञानादन्यत्रेदमहमिति चेतनम् अज्ञानचेतना । सा द्विधा — कर्मचेतना कर्मफलचेतना च । तत्र ज्ञानादन्यत्रेदमहं करोमीति चेतनं कर्मचेतना; ज्ञानादन्यत्रेदं वेदयेऽहमिति चेतनं कर्मफलचेतना । सा तु समस्तापि संसारबीजं; संसारबीजस्याष्टविधकर्मणो बीजत्वात् । ततो मोक्षार्थिना पुरुषेणाज्ञानचेतनाप्रलयाय सकलकर्मसंन्यासभावनां सकलकर्मफलसंन्यासभावनां च नाटयित्वा स्वभावभूता भगवती ज्ञानचेतनैवैका नित्यमेव नाटयितव्या ।
तत्र तावत्सकलकर्मसंन्यासभावनां नाटयति —
TIkA — gnAnathI anyamAn ( – gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun (anubhavavun) ke ‘A hun chhun’, te agnAnachetanA chhe. te be prakAre chhe — karmachetanA ane karmaphaLachetanA. temAn, gnAnathI anyamAn (arthAt gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun ke ‘Ane hun karun chhun’, te karmachetanA chhe; ane gnAnathI anyamAn em chetavun ke ‘Ane hun bhogavun chhun’, te karmaphaLachetanA chhe. (em be prakAre agnAnachetanA chhe.) te samasta agnAnachetanA sansAranun bIj chhe; kAraN ke sansAranun bIj je ATh prakAranun (gnAnAvaraNAdi) karma, tenun te agnAnachetanA bIj chhe (arthAt tenAthI karma bandhAy chhe). mATe mokShArthI puruShe agnAnachetanAno pralay karavA mATe sakaL karmanA sanyAsanI (tyAganI) bhAvanAne tathA sakaL karmaphaLanA sanyAsanI bhAvanAne nachAvIne, svabhAvabhUt evI bhagavatI gnAnachetanAne ja ekane sadAy nachAvavI.
temAn pratham, sakaL karmanA sanyAsanI bhAvanAne nachAve chhe —
(tyAn pratham, kAvya kahe chhe — )
shlokArtha — [त्रिकालविषयं] traNe kALanA (arthAt atIt, vartamAn ane anAgat kAL sambandhI) [सर्वं कर्म] samasta karmane [कृत-कारित-अनुमननैः] kRut-kArit-anumodanAthI ane [मनः- वचन-कायैः] man-vachan-kAyAthI [परिहृत्य] tyAgIne [परमं नैष्कर्म्यम् अवलम्बे] hun param naiShkarmyane ( – utkRuShTa niShkarma avasthAne) avalambun chhun. (e pramANe, sarva karmano tyAg karanAr gnAnI pratignA kare chhe.) 225.
(have TIkAmAn pratham, pratikramaN-kalpa arthAt pratikramaNano vidhi kahe chhe — )
(pratikramaN karanAr kahe chhe ke)
538