kahAnajainashAstramALA ]
ज्ञानमचेतनत्वात्, ततो ज्ञानाध्यवसानयोर्व्यतिरेकः । इत्येवं ज्ञानस्य सर्वैरेव परद्रव्यैः
सह व्यतिरेको निश्चयसाधितो द्रष्टव्यः । अथ जीव एवैको ज्ञानं, चेतनत्वात्; ततो
ज्ञानजीवयोरेवाव्यतिरेकः । न च जीवस्य स्वयं ज्ञानत्वात्ततो व्यतिरेकः कश्चनापि
शङ्कनीयः । एवं तु सति ज्ञानमेव सम्यग्द्रष्टिः, ज्ञानमेव संयमः, ज्ञानमेवाङ्गपूर्वरूपं
सूत्रं, ज्ञानमेव धर्माधर्मौ, ज्ञानमेव प्रव्रज्येति ज्ञानस्य जीवपर्यायैरपि सहाव्यतिरेको निश्चयसाधितो द्रष्टव्यः । अथैवं सर्वपरद्रव्यव्यतिरेकेण सर्वदर्शनादिजीवस्वभावा- व्यतिरेकेण वा अतिव्याप्तिमव्याप्तिं च परिहरमाणमनादिविभ्रममूलं धर्माधर्मरूपं परसमयमुद्वम्य स्वयमेव प्रव्रज्यारूपमापद्य दर्शनज्ञानचारित्रस्थितिरूपं स्वसमयमवाप्य मोक्षमार्गमात्मन्येव परिणतं कृत्वा समवाप्तसम्पूर्णविज्ञानघनस्वभावं हानोपादानशून्यं साक्षात्समय-
vyatirek chhe. AkAsh ( – AkAshadravya) gnAn nathI, kAraN ke AkAsh achetan chhe; mATe gnAnane ane AkAshane vyatirek chhe. adhyavasAn gnAn nathI, kAraN ke adhyavasAn achetan chhe; mATe gnAnane ane (karmanA udayanI pravRuttirUp) adhyavasAnane vyatirek chhe. Am A rIte gnAnano samasta paradravyo sAthe vyatirek nishchayasAdhit dekhavo (arthAt nishchay vaDe siddha thayelo samajavo – anubhavavo).
have, jIv ja ek gnAn chhe, kAraN ke jIv chetan chhe; mATe gnAnane ane jIvane ja avyatirek ( – abhinnatA) chhe. vaLI gnAnano jIvanI sAthe vyatirek jarA paN shankaIy nathI (arthAt gnAnanI jIvathI bhinnatA hashe em jarAy shankA karavAyogya nathI), kAraN ke jIv pote ja gnAn chhe. A pramANe (gnAn jIvathI abhinna) hovAthI, gnAn ja samyagdraShTi chhe, gnAn ja sanyam chhe, gnAn ja angapUrvarUp sUtra chhe, gnAn ja dharma - adharma (arthAt puNya - pAp) chhe, gnAn ja pravrajyA (dIkShA, nishchayachAritra) chhe — em gnAnano jIvaparyAyonI sAthe paN avyatirek nishchayasAdhit dekhavo (arthAt nishchay vaDe siddha thayelo samajavo – anubhavavo).
have, e pramANe sarva paradravyo sAthe vyatirek vaDe ane sarva darshanAdi jIvasvabhAvo sAthe avyatirek vaDe ativyAptine ane avyAptine dUr karatun thakun, anAdi vibhram jenun mUL chhe evA dharma - adharmarUp (puNya - pAparUp, shubh - ashubharUp) parasamayane dUr karIne, pote ja pravrajyArUpane pAmIne (arthAt pote ja nishchayachAritrarUp dIkShApaNAne pAmIne), darshan - gnAn - chAritramAn sthitirUp svasamayane prApta karIne, mokShamArgane potAmAn ja pariNat karIne, jeNe sampUrNa vignAnaghanasvabhAvane prApta karyo chhe evun, tyAg - grahaNathI rahit, sAkShAt samayasArabhUt, paramArtharUp shuddhagnAn ek avasthit ( – nishchaL rahelun) dekhavun (arthAt