Samaysar-Hindi (English transliteration). Kalash: 232-233.

< Previous Page   Next Page >


Page 565 of 642
PDF/HTML Page 598 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
sarvavishuddhagnAn adhikAr
565
(vasantatilakA)
ya pUrvabhAvakRutakarmaviShadrumANAn
bhunkte phalAni na khalu svat ev tRupta
.
ApAtakAlaramaNIyamudarkaramyan
niShkarmasharmamayameti dashAntaran sa
..232..
(sragdharA)
atyantan bhAvayitvA viratimaviratan karmaNastatphalAchcha
praspaShTan nATayitvA pralayanamakhilAgnAnasanchetanAyA
pUrNan kRutvA svabhAvan svarasaparigatan gnAnasanchetanAn svAn
sAnandan nATayanta prashamarasamita sarvakAlan pibantu
..233..

yogya hI hai; kyonki isI bhAvanAse kevalI huA jAtA hai. kevalagnAn utpanna karanekA paramArtha upAy yahI hai. bAhya vyavahArachAritra isIkA sAdhanarUp hai; aur isake binA vyavahArachAritra shubhakarmako bAndhatA hai, vah mokShakA upAy nahIn hai.231. ab, puna kAvya kahate hain :

shlokArtha :[pUrva-bhAv-kRut-karma-viShadrumANAn phalAni ya na bhungkte ] pahale agnAnabhAvase upArjit karmarUpI viShavRukShonke phalako jo puruSh (usakA svAmI hokar) nahIn bhogatA aur [khalu svata ev tRupta ] vAstavamen apanese hI (AtmasvarUpase hI) tRupta hai, [sa ApAt- kAl-ramaNIyam udarka-ramyam niShkarma-sharmamayam dashAntaram eti ] vah puruSh, jo vartamAnakAlamen ramaNIy hai aur bhaviShyakAlamen bhI jisakA phal ramaNIy hai aise niShkarmasukhamay dashAntarako prApta hotA hai (arthAt jo pahale sansAr avasthAmen kabhI nahIn huI thI, aisI bhinna prakArakI karma rahit svAdhIn sukhamayadashAko prApta hotA hai).

bhAvArtha :gnAnachetanAkI bhAvanAkA phal yah hai. us bhAvanAse jIv atyanta tRupta rahatA haianya tRuShNA nahIn rahatI, aur bhaviShyamen kevalagnAn utpanna karake samasta karmonse rahit mokSha- avasthAko prApta hotA hai.232.

‘pUrvokta rItise karmachetanA aur karmaphalachetanAke tyAgakI bhAvanA karake agnAnachetanAke pralayako pragaTatayA nachAkar, apane svabhAvako pUrNa karake, gnAnachetanAko nachAte hue gnAnIjan sadAkAl AnandarUp raho’is upadeshakA darshak kAvya kahate hain :

shlokArtha :[aviratan karmaNa tatphalAt cha viratim atyantan bhAvayitvA ] gnAnIjan,