ih kil sakalasyāpi jīvalokasya saṁsāracakrakroḍādhiropitasyāśrāṁtamanaṁtadravyakṣetra- kālabhavabhāvaparāvartaiḥ samupakrāṁtabhrānterekacchatrīkr̥taviśvatayā mahatā mohagraheṇ goriv vāhyamānasya prasabhojjr̥mbhitatr̥ṣṇātaṁk tven vyaktāntarādheruttamyottamya mr̥gatr̥ṣṇāyamānaṁ viṣayagrāmamuparundhānasya parasparamācāryatvamācarato‘nantaśaḥ śrutapūrvānantaśaḥ paricitapūrvānantaśo‘nubhūtapūrvā caikatvaviruddhatvenā- tyantavisaṁvādinyapi kāmabhogānubaddhā kathā . idaṁ tu nityavyaktatayāntaḥprakāśamānamapi kaṣāyacakreṇ sahaikīkriyamāṇatvādatyantatirobhūtaṁ sat svasyānātmajñatayā pareṣāmātmajñānāmanupāsanācca na
gāthārtha : — [sarvasya api ] sarva lokako [kāmabhogabandhakathā ] kāmabhogasambandhī bandhakī kathā to [śrutaparicitānubhūtā ] sunanemeṁ ā gaī hai, paricayameṁ ā gaī hai, aur anubhavameṁ bhī ā gaī hai, isaliye sulabh hai; kintu [vibhakta sya ] bhinna ātmākā [ekatvasya upalambhaḥ ] ekatva honā kabhī na to sunā hai, na paricayameṁ āyā hai aur na anubhavameṁ āyā hai, isaliye [kevalaṁ ] ek vah [na sulabhaḥ ] sulabh nahīṁ hai .
ṭīkā : — is samasta jīvalokako, kāmabhogasambandhī kathā ekatvase viruddha honese atyanta visaṁvād karānevālī hai (ātmākā atyanta aniṣṭa karanevālī hai) tathāpi, pahale ananta bār sunanemeṁ āī hai, ananta bār paricayameṁ āī hai aur ananta bār anubhavameṁ bhī ā cukī hai . vah jīvalok, saṁsārarūpī cakrake madhyameṁ sthit hai, nirantar dravya, kṣetra, kāl, bhav aur bhāvarūp ananta parāvartanoṁke kāraṇ bhramaṇako prāpta huā hai, samasta viśvako ekachatra rājyase vaś karanevālā mahā moharūpī bhūt jisake pās bailakī bhāṁti bhār vahan karātā hai, jorase pragaṭ hue tr̥ṣṇārūpī rogake dāhase jisako antaraṁgameṁ pīṛā pragaṭ huī hai, ākulit ho hokar mr̥gajalakī bhān̐ti viṣayagrāmako (indriyaviṣayoṁke samūhako) jisane gherā ḍāl rakhā hai, aur vah paraspar ācāryatva bhī karatā hai (arthāt dūsaroṁse kahakar usī prakār aṁgīkār karavātā hai) . isaliye kāmabhogakī kathā to sabake liye sulabh hai . kintu nirmal bhedajñānarūpī prakāśase spaṣṭa bhinna dikhāī denevālā yah mātra bhinna ātmākā ekatva hī — jo ki sadā pragaṭarūpase antaraṅgameṁ prakāśamān hai tathāpi kaṣāyacakra (-kaṣāyasamūh)ke sāth ekarūp jaisā kiyā jātā hai, isaliye atyanta tirobhāvako prāpta huā hai ( – ḍhak rahā hai) vah — apanemeṁ anātmajñatā honese ( — svayaṁ ātmāko na jānanese) aur anya ātmāko jānanevāloṁkī saṁgati – sevā na karanese, na to pahale kabhī sunā hai, na pahale kabhī paricayameṁ āyā hai aur na pahale kabhī
12