(upajāti) ātmasvabhāvaṁ parabhāvabhinna- māpūrṇamādyantavimuktamekam . vilīnasaṁk lpavik lpajālaṁ prakāśayan śuddhanayo‘bhyudeti ..10.. ham nahīṁ jānate . [kim aparam abhidadhmaḥ ] isase adhik kyā kaheṁ ? [dvaitam ev na bhāti ] dvait hī pratibhāsit nahīṁ hotā .
bhāvārtha : — bhedako atyanta gauṇ karake kahā hai ki — pramāṇ, nayādi bhedakī to bāt hī kyā ? śuddha anubhavake honepar dvait hī bhāsit nahīṁ hotā, ekākār cinmātra hī dikhāī detā hai .
yahān̐ vijñānādvaitavādī tathā vedāntī kahate haiṁ ki — antameṁ paramārtharūp to advaitakā hī anubhav huā . yahī hamārā mat hai; isameṁ āpane viśeṣ kyā kahā ? isakā uttar : — tumhāre matameṁ sarvathā advait mānā jātā hai . yadi sarvathā advait mānā jāye to bāhya vastukā abhāv hī ho jāye, aur aisā abhāv to pratyakṣa viruddha hai . hamāre matameṁ nayavivakṣā hai jo ki bāhya vastukā lop nahīṁ karatī . jab śuddha anubhavase vik lpa miṭ jātā hai tab ātmā paramānandako prāpta hotā hai, isaliye anubhav karāneke lie yah kahā hai ki ‘‘śuddha anubhavameṁ dvait bhāsit nahīṁ hotā’’ . yadi bāhya vastukā lop kiyā jāye to ātmākā bhī lop ho jāyegā aur śūnyavādakā prasaṅga āyegā . isalie jaisā tum kahate ho usaprakārase vastusvarūpakī siddhi nahīṁ ho sakatī, aur vastusvarūpakī yathārtha śraddhāke binā jo śuddha anubhav kiyā jātā hai vah bhī mithyārūp hai; śūnyakā prasaṅga honese tumhārā anubhav bhī ākāś-kusumake anubhavake samān hai .9.
āge śuddhanayakā uday hotā hai usakī sūcanārūp ślok kahate haiṁ : —
ślokārtha : — [śuddhanayaḥ ātmasvabhāvaṁ prakāśayan abhyudeti ] śuddhanay ātmasvabhāvako pragaṭ karatā huā udayarūp hotā hai . vah ātmasvabhāvako [parabhāvabhinnam ] paradravya, paradravyake bhāv tathā paradravyake nimittase honevāle apane vibhāv — aise parabhāvoṁse bhinna pragaṭ karatā hai . aur vah, [āpūrṇam ] ātmasvabhāv sampūrṇarūpase pūrṇa hai — samasta lokālokakā jñātā hai — aisā pragaṭ karatā hai; (kyoṁki jñānameṁ bhed karmasaṁyogase haiṁ, śuddhanayameṁ karma gauṇ haiṁ ) . aur vah, [ādi- anta-vimukta m ] ātmasvabhāvako ādi-antase rahit pragaṭ karatā hai (arthāt kisī ādise lekar jo kisīse utpanna nahīṁ kiyā gayā, aur kabhī bhī kisīse jisakā vināś nahī hotā, aise
36