yatkil sarvAsvapyavasthAsu yadAtmakatven vyApta.n bhavati tadAtmakatvavyAptishUnya.n na bhavati, tasya taiH sah tAdAtmyalakShaNaH sambandhaH syAt . tataH sarvAsvapyavasthAsu varNAdyAtmakatvavyAptasya bhavato varNAdyAtmakatvavyAptishUnyasyAbhavatashcha pudgalasya varNAdibhiH sah tAdAtmyalakShaNaH sa.nba.ndhaH syAt; sa.nsArAvasthAyA.n katha.nchidvarNAdyAtmakatvavyAptasya bhavato varNAdyAtmakatvavyApti- shUnyasyAbhavatashchApi mokShAvasthAyA.n sarvathA varNAdyAtmakatvavyAptishUnyasya bhavato varNAdyAtma-
ab yahA.N prashna hotA hai ki varNAdike sAth jIvakA tAdAtmyalakShaN sambandha kyo.n nahI.n hai ? usake uttarasvarUp gAthA kahate hai.n : —
sa.nsArase parimuktake nahi.n bhAv ko varNAdike ..61..
gAthArtha : — [varNAdayaH ] jo varNAdik hai.n ve [sa.nsArasthAnA.n ] sa.nsArame.n sthit [jIvAnA.n ] jIvo.nke [tatra bhave ] us sa.nsArame.n [bhavanti ] hote hai.n aur [sa.nsArapramuktAnA.n ] sa.nsArase mukta hue jIvo.nke [khalu ] nishchayase [varNAdayaH ke chit ] varNAdik koI bhI (bhAv) [na santi ] nahI.n hai; (isaliye tAdAtmyasambandha nahI.n hai) .
TIkA : — jo nishchayase samasta hI avasthAo.nme.n yad-Atmakapanese arthAt jis -svarUpapanese vyApta ho aur tad-AtmakapanekI arthAt us-svarUpapanekI vyAptise rahit na ho, usakA unake sAth tAdAtmyalakShaN sambandha hotA hai . (jo vastu sarva avasthAo.nme.n jis bhAvasvarUp ho aur kisI avasthAme.n us bhAvasvarUpatAko na Cho.De, us vastukA un bhAvo.nke sAth tAdAtmyasambandha hotA hai .) isaliye sabhI avasthAo.nme.n jo varNAdisvarUpatAse vyApta hotA hai aur varNAdisvarUpatAkI vyAptise rahit nahI.n hotA aise pudgalakA varNAdibhAvo.nke sAth tAdAtmyalakShaN sambandha hai; aur yadyapi sa.nsAr-avasthAme.n katha.nchit varNAdisvarUpatAse vyApta hotA hai tathA