yato hyaj~nAnamayAdbhAvAdyaH kashchanApi bhAvo bhavati sa sarvo.apyaj~nAnamayatvamanati- vartamAno.aj~nAnamay ev syAt, tataH sarve evAj~nAnamayA aj~nAnino bhAvAH . yatashcha j~nAnamayAdbhAvAdyaH kashchanApi bhAvo bhavati sa sarvo.api j~nAnamayatvamanativartamAno j~nAnamay ev syAt, tataH sarve ev j~nAnamayA j~nAnino bhAvAH .
athaitadev dR^iShTAnten samarthayate — [bhAvaH ] bhAv [jAyate ] utpanna hotA hai, [tasmAt ] isaliye [aj~nAninaH ] aj~nAnIke [bhAvAH ] bhAv [aj~nAnamayAH ] aj~nAnamay hI hote hai.n .
TIkA : — vAstavame.n aj~nAnamay bhAvame.nse jo koI bhAv hotA hai vah sab hI aj~nAnamayatAkA ulla.nghan na karatA huA aj~nAnamay hI hotA hai, isaliye aj~nAnIke sabhI bhAv aj~nAnamay hote hai.n . aur j~nAnamay bhAvame.nse jo koI bhI bhAv hotA hai vah sab hI j~nAnamayatAkA ulla.nghan na karatA huA j~nAnamay hI hotA hai, isaliye j~nAnIke sabhI bhAv j~nAnamay hote hai.n .
bhAvArtha : — j~nAnIkA pariNaman aj~nAnIke pariNamanase bhinna hI prakArakA hai . aj~nAnIkA pariNaman aj~nAnamay aur j~nAnIkA j~nAnamay hai; isaliye aj~nAnIke krodh, mAn, vrat, tap ityAdi samasta bhAv aj~nAnajAtikA ulla.nghan na karanese aj~nAnamay hI hai.n aur j~nAnIke samasta bhAv j~nAnajAtikA ulla.nghan na karanese j~nAnamay hI hai.n ..128-129..
ab isI arthakA kalasharUp kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [j~nAninaH ] j~nAnIke [sarve bhAvAH ] samasta bhAv [j~nAnanirvR^ittAH hi ] j~nAnase rachit [bhavanti ] hote hai.n [tu ] aur [aj~nAninaH ] aj~nAnIke [sarve api te ] samasta bhAv [aj~nAnanirvR^ittAH ] aj~nAnase rachit [bhavanti ] hote hai.n .67.
ab isI arthako dR^iShTAntase dR^i.Dh.h.h karate hai.n : —
206