Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 216 of 642
PDF/HTML Page 249 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-

yaH kil jIve baddha.n karmeti yashcha jIve.abaddha.n karmeti vikalpaH sa dvitayo.api hi nayapakShaH . ya evainamatikrAmati sa ev sakalavikalpAtikrAntaH svaya.n nirvikalpaikavij~nAnaghanasvabhAvo bhUtvA sAkShAtsamayasAraH sambhavati . tatra yastAvajjIve baddha.n karmeti vikalpayati sa jIve.abaddha.n karmeti eka.n pakShamatikrAmannapi na vikalpamatikrAmati; yastu jIve.abaddha.n karmeti vikalpayati so.api jIve baddha.n karmetyeka.n pakShamatikrAmannapi na vikalpamatikrAmati; yaH punarjIve baddhamabaddha.n cha karmeti vikalpayati sa tu ta.n dvitayamapi pakShamanatikrAman na vikalpamatikrAmati . tato ya ev samastanayapakShamatikrAmati sa ev samasta.n vikalpamatikrAmati . ya ev samasta.n vikalpamatikrAmati sa ev samayasAra.n vindati .

yadyeva.n tarhi ko hi nAm nayapakShasannyAsabhAvanA.n na nATayati ?

TIkA :‘jIvame.n karma baddha hai’ aisA jo vikalpa tathA ‘jIvame.n karma abaddha hai’ aisA jo vikalpa ve dono.n nayapakSha hai.n . jo us nayapakShakA atikram karatA hai (use ulla.nghan kar detA hai, Cho.D.h.h detA hai), vahI samasta vikalpo.nkA atikram karake svaya.n nirvikalpa, ek vij~nAnaghanasvabhAvarUp hokar sAkShAt samayasAr hotA hai . yahA.N (visheSh samajhAyA jAtA hai ki) jo ‘jIvame.n karma baddha hai’ aisA vikalpa karatA hai vah ‘jIvame.n karma abaddha hai’ aise ek pakShakA atikram karatA huA bhI vikalpakA atikram nahI.n karatA, aur jo ‘jIvame.n karma abaddha hai aisA vikalpa karatA hai vah bhI ‘jIvame.n karma baddha hai’ aise ek pakShakA atikram karatA huA bhI vikalpakA atikram nahI.n karatA; aur jo yah vikalpa karatA hai ki ‘jIvame.n karma baddha hai aur abaddha bhI hai’ vah un dono.n pakShakA atikram na karatA huA, vikalpakA atikram nahI.n karatA . isaliye jo samasta nay pakShakA atikram karatA hai vahI samasta vikalpakA atikram karatA hai; jo samasta vikalpakA atikram karatA hai vahI samayasArako prApta karatA haiusakA anubhav karatA hai .

bhAvArtha :jIv karmase ‘ba.NdhA huA hai’ tathA ‘nahI.n ba.NdhA huA hai’yah dono.n nayapakSha hai.n . uname.nse kisIne bandhapakSha grahaN kiyA, usane vikalpa hI grahaN kiyA; kisIne abandhapakSha liyA, to usane vikalpa hI grahaN kiyA; aur kisIne dono.n pakSha liye, to usane bhI pakSharUp vikalpakA hI grahaN kiyA . parantu aise vikalpo.nko Cho.Dkar jo kisI bhI pakShako grahaN nahI.n karatA vahI.n shuddha padArthakA svarUp jAnakar us-rUp samayasArakoshuddhAtmAkoprApta karatA hai . nayapakShako grahaN karanA rAg hai, isaliye samasta nayapakShako Cho.Dnese vItarAg samayasAr huA jAtA hai ..142..

ab, ‘yadi aisA hai to nayapakShake tyAgakI bhAvanAko vAstavame.n kaun nahI.n nachAyegA ?’ aisA

216