Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 6 of 642
PDF/HTML Page 39 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-

ath prathamat ev svabhAvabhAvabhUtatayA dhruvatvamavala.nbamAnAmanAdibhAvAntaraparaparivR^itti- vishrA.ntivashenAchalatvamupagatAmakhilopamAnavilakShaNAdbhutamAhAtmyatvenAvidyamAnaupamyAmapavargasa.nj~nikA.n gatimApannAn bhagavataH sarvasiddhAn siddhatven sAdhyasyAtmanaH pratichChandasthAnIyAn bhAvadravyastavAbhyA.n svAtmani parAtmani cha nidhAyAnAdinidhanashrutaprakAshitatven nikhilArthasArthasAkShAtkArikevalipraNIt- tven shrutakevalibhiH svayamanubhavadbhirabhihitatven cha pramANatAmupagatasyAsya samayaprakAshak sya prAbhR^itA- hvayasyArhatpravachanAvayavasya svaparayoranAdimohaprahANAy bhAvavAchA dravyavAchA cha paribhAShaNamupakramyate .

TIkA :yahA.N (sa.nskR^it TIkAme.n) ‘ath’ shabda ma.ngalake arthako sUchit karatA hai . gra.nthake prAra.nbhame.n sarva siddho.nko bhAv-dravyastutise apane AtmAme.n tathA parake AtmAme.n sthApit karake is samay nAmak prAbhR^itakA bhAvavachan aur dravyavachanase paribhAShaN (vyAkhyAn) prArambha karate hai.nis prakAr shrI kundakundAchAryadev kahate hai.n . ve siddha bhagavAn, siddhatvake kAraN, sAdhya jo AtmA usake pratichChandake sthAn par hai.n,jinake svarUpakA sa.nsArI bhavyajIv chi.ntavan karake, unake samAn apane svarUpako dhyAkar, unhI.n ke samAn ho jAte hai.n aur chAro.n gatiyo.nse vilakShaN pa.nchamagatimokShako prApta karate hai.n . vah pa.nchamagati svabhAvasvarUp hai, isalie dhruvatvakA avalamban karatI hai . chAro.n gatiyA.N paranimittase hotI hai.n, isalie dhruv nahI.n kintu vinashvar hai.n . ‘dhruv’ visheShaNase pa.nchamagatime.n is vinashvaratAkA vyavachChed ho gayA . aur vah gati anAdikAlase parabhAvo.nke nimittase honevAle parame.n bhramaN, usakI vishrA.nti (abhAv)ke vash achalatAko prApta hai . is visheShaNase, chAro.n gatiyo.nme.n par nimittase jo bhramaN hotA hai, usakA pa.nchamagatime.n vyavachChed ho gayA . aur vah jagatme.n jo samasta upamAyogya padArtha hai.n unase vilakShaNadbhut mahimAvAlI hai, isalie use kisIkI upamA nahI.n mil sakatI . is visheShaNase chAro.n gatiyo.nme.n jo paraspar katha.nchit samAnatA pAI jAtI hai, usakA pa.nchamagatime.n nirAkaraN ho gayA . aur us gatikA nAm apavarga hai . dharma, artha aur kAmtrivarga kahalAte hai.n; mokShagati is vargame.n nahI.n hai, isalie use apavarga kahI hai .aisI pa.nchamagatiko siddha bhagavAn prApta hue hai.n . unhe.n apane tathA parake AtmAme.n sthApit karake, samayakA (sarva padArtho.nkA athavA jIv padArthakA) prakAshak jo prAbhR^it nAmak arhatpravachanakA avayav hai usakA, anAdikAlase utpanna hue apane aur parake mohakA nAsh karaneke lie paribhAShaN karatA hU.N . vah arhatpravachanakA avayav anAdinidhan paramAgam shabdabrahmase prakAshit honese, sarva padArtho.nke samUhako sAkShAt karanevAle kevalI bhagavAn sarvaj~nadev dvArA praNIt honese aur kevaliyo.nke nikaTavartI sAkShAt sunanevAle tathA svaya.n anubhav karanevAle shrutakevalI gaNadharadevo.nke dvArA kathit honese pramANatAko prApta hai . yah anya vAdiyo.nke AgamakI bhA.Nti Chadmastha (alpaj~nAniyo.n)kI kalpanA mAtra nahI.n hai ki jisakA apramAN ho .

bhAvArtha :gAthAsUtrame.n AchAryadevane ‘vakShyAmi’ kahA hai, usakA artha TIkAkArane ‘vach

6