yato hi pratisamaya.n sambhavadagurulaghuguNapariNAmadvAreN kShaNikatvAdachalitachaitanyAnvay- guNadvAreN nityatvAchcha jIvaH kaishchitparyAyairvinashyati, kaishchittu na vinashyatIti dvisvabhAvo jIvasvabhAvaH . tato ya ev karoti sa evAnyo vA vedayate ya ev vedayate, sa evAnyo vA paryAyo.nse [vinashyati ] naShTa hotA hai [tu ] aur [kaishchit ] kitanI hI paryAyo.nse [na ev ] naShTa nahI.n hotA, [tasmAt ] isaliye [saH vA karoti ] ‘(jo bhogatA hai) vahI ka ratA hai’ [anyaH vA ] athavA ‘dUsarA hI ka ratA hai’ [na ekAntaH ] aisA ekAnta nahI.n hai ( – syAdvAd hai) .
[yasmAt ] kyo.nki [jIvaH ] jIv [kaishchit paryAyaiH tu ] kitanI hI paryAyo.nse [vinashyati ] naShTa hotA hai [tu ] aur [kaishchit ] kitanI hI paryAyo.nse [na ev ] naShTa nahI.n hotA, [tasmAt ] isaliye [saH vA vedayate ] ‘(jo ka ratA hai) vahI bhogatA hai’ [anyaH vA ] athavA ‘dUsarA hI bhogatA hai’ [na ekAntaH ] aisA ekAnta nahI.n hai ( – syAdvAd hai) .
‘[yaH cha ev karoti ] jo ka ratA hai [saH cha ev na vedayate ] vahI nahI.n bhogatA’ [eShaH yasya siddhAntaH ] aisA jisakA siddhA.nt hai, [saH jIvaH ] vah jIv [mithyAdR^iShTiH ] mithyAdR^iShTi, [anArhataH ] anArhat ( – arhantake matako na mAnanevAlA) [j~nAtavyaH ] jAnanA chAhie .
‘[anyaH karoti ] dUsarA ka ratA hai [anyaH paribhu.nkte ] aur dUsarA bhogatA hai’ [eShaH yasya siddhAntaH ] aisA jisakA siddhA.nt hai, [saH jIvaH ] vah jIv [mithyAdR^iShTiH ] mithyAdR^iShTi, [anArhataH ] anArhat ( – ajain) [j~nAtavyaH ] jAnanA chAhiye .
TIkA : — jIv, pratisamay sambhavate ( – honevAle) agurulaghuguNake pariNAm dvArA kShaNik honase aur achalit chaitanyake anvayarUp guN dvArA nitya honese, kitanI hI paryAyo.nse vinAshako prApta hotA hai aur kitanI hI paryAyo.nse vinAshako nahI.n prApta hotA hai — isaprakAr do svabhAvavAlA jIvasvabhAv hai; isaliye ‘jo karatA hai vahI bhogatA hai ’ athavA ‘dUsarA hI bhogatA hai’, ‘jo bhogatA
492