kartA vedayitA cha mA bhavatu vA vastvev sa.nchintyatAm .
chchichchintAmaNimAlikeyamabhito.apyekA chakAstvev naH ..209..
kartR^i karma cha sadaikamiShyate ..210..
shlokArtha : — [kartuH cha vedayituH yukti vashataH bhedaH astu vA abhedaH api ] ka rtAkA aur bhoktAkA yukti ke vashase bhed ho yA abhed ho, [vA kartA cha vedayitA mA bhavatu ] athavA ka rtA aur bhoktA dono.n na ho.n; [vastu ev sa.nchintyatAm ] vastukA hI anubhav karo . [nipuNaiH sUtre iv ih Atmani protA chit-chintAmaNi-mAlikA kvachit bhettu.n na shakyA ] jaise chatur puruSho.nke dvArA Doreme.n piroI gaI maNiyo.nkI mAlA bhedI nahI.n jA sakatI, usIprakAr AtmAme.n piroI gaI chaitanyarUp chintAmaNikI mAlA bhI kabhI kisIse bhedI nahI.n jA sakatI; [iyam ekA ] aisI yah AtmArUp mAlA ek hI, [naH abhitaH api chakAstu ev ] hame.n samastatayA prakAshamAn ho (arthAt nityatva, anityatva Adike vik lpa ChUTakar hame.n AtmAkA nirvik lpa anubhav ho)
bhAvArtha : — AtmA vastu honese dravyaparyAyAtmak hai . isaliye usame.n chaitanyake pariNamanarUp paryAyake bhedo.nkI apekShAse to kartA-bhoktAkA bhed hai aur chinmAtradravyakI apekShAse bhed nahI.n hai; isaprakAr bhed-abhed ho . athavA chinmAtra anubhavaname.n bhed-abhed kyo.n kahanA chAhiye ? (AtmAko) kartA-bhoktA hI na kahanA chAhiye, vastumAtrakA anubhav karanA chAhiye . jaise maNiyo.nkI mAlAme.n maNiyo.nkI aur DorekI vivakShAse bhed-abhed hai, parantu mAlAmAtrake grahaN karane par bhedAbhed-vikalpa nahI.n hai, isIprakAr AtmAme.n paryAyo.nkI aur dravyakI vivakShAse bhed-abhed hai, parantu AtmavastumAtrakA anubhav karane par vikalpa nahI.n hai . AchAryadev kahate hai.n ki — aisA nirvikalpa AtmAkA anubhav hame.n prakAshamAn ho .209.
ab, AgekI gAthAo.nkA sUchak kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [kevala.n vyAvahArikadR^ishA ev kartR^i cha karma vibhinnam iShyate ] keval vyAvahArik dR^iShTise hI ka rtA aur ka rma bhinna mAne jAte hai.n; [nishchayen yadi vastu chintyate ] yadi