അര്ഥസമയമേം ജീവ നാമ ഹൈ സാര, സുനഹു സഹു;
താതൈം ജു സാര ബിനകര്മമല ശുദ്ധ ജീവ ശുദ്ധ നയ കഹൈ,
ഇസ ഗ്രന്ഥ മാ ഹി കഥനീ സബൈ സമയസാര ബുധജന ഗഹൈ ..൪..
പ്രഥമ, സംസ്കൃത ടീകാകാര ശ്രീമദ് അമൃതചന്ദ്രാചാര്യദേവ ഗ്രന്ഥകേ പ്രാരമ്ഭമേം മംഗലകേ ലിയേ ഇഷ്ടദേവകോ നമസ്കാര കരതേ ഹൈം : —
ശ്ലോകാര്ഥ : — [നമഃ സമയസാരായ ] ‘സമയ’ അര്ഥാത് ജീവ നാമക പദാര്ഥ, ഉസമേം സാര — ജോ ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ, നോകര്മ രഹിത ശുദ്ധ ആത്മാ, ഉസേ മേരാ നമസ്കാര ഹോ . വഹ കൈസാ ഹൈ ? [ഭാവായ ] ശുദ്ധ സത്താസ്വരൂപ വസ്തു ഹൈ . ഇസ വിശേഷണപദസേ സര്വഥാ അഭാവവാദീ നാസ്തികോംകാ മത ഖണ്ഡിത ഹോ ഗയാ . ഔര വഹ കൈസാ ഹൈ ? [ചിത്സ്വഭാവായ ] ജിസകാ സ്വഭാവ ചേതനാഗുണരൂപ ഹൈ . ഇസ വിശേഷണസേ ഗുണ-ഗുണീകാ സര്വഥാ ഭേദ മാനനേവാലേ നൈയായികോംകാ നിഷേധ ഹോ ഗയാ . ഔര വഹ കൈസാ ഹൈ ? [സ്വാനുഭൂത്യാ ചകാസതേ ] അപനീ ഹീ അനുഭവനരൂപ ക്രിയാസേ പ്രകാശമാന ഹൈ, അര്ഥാത് അപനേകോ അപനേസേ ഹീ ജാനതാ ഹൈ — പ്രഗട കരതാ ഹൈ . ഇസ വിശേഷണസേ, ആത്മാകോ തഥാ ജ്ഞാനകോ സര്വഥാ പരോക്ഷ ഹീ മാനനേവാലേ ജൈമിനീയ – ഭട്ട – പ്രഭാകരകേ ഭേദവാലേ മീമാംസകോംകേ മതകാ ഖണ്ഡന ഹോ ഗയാ; തഥാ ജ്ഞാന അന്യ ജ്ഞാനസേ ജാനാ ജാ സകതാ ഹൈ, സ്വയം അപനേകോ നഹീം ജാനതാ — ഐസാ മാനനേവാലേ നൈയായികോംകാ ഭീ പ്രതിഷേധ ഹോ ഗയാ . ഔര വഹ കൈസാ ഹൈ ? [സര്വഭാവാന്തരച്ഛിദേ ] അപനേസേ അന്യ സര്വ ജീവാജീവ, ചരാചര പദാര്ഥോംകോ സര്വ ക്ഷേത്രകാലസമ്ബന്ധീ, സര്വ വിശേഷണോംകേ സാഥ, ഏക ഹീ സമയമേം ജാനനേവാലാ ഹൈ . ഇസ വിശേഷണസേ, സര്വജ്ഞകാ അഭാവ മാനനേവാലേ മീമാംസക ആദികാ നിരാകരണ ഹോ ഗയാ . ഇസ പ്രകാരകേ വിശേഷണോം (ഗുണോം) സേ ശുദ്ധ ആത്മാകോ ഹീ ഇഷ്ടദേവ സിദ്ധ കരകേ (ഉസേ) നമസ്കാര കിയാ ഹൈ .
൨